Đế chế Google mắc kẹt

Vào năm 2016, Sundar Pichai, vị CEO vừa nhậm chức vài tháng của Google, từng đưa ra một tuyên bố táo bạo rằng: Google từ nay sẽ là công ty đi đầu trong lĩnh vực AI. Đây được xem là quyết sách đầu tiên của ông sau khi nắm quyền tại công ty.

Trước đó 2 năm, Amazon từng vượt mặt Google khi ra mắt trợ lý giọng nói Alexa. Do đó, tại sự kiện năm 2016, Google đã ra mắt Assistant, đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Alexa của Amazon.

7 năm sau, Google lại tiếp tục gặp lại câu chuyện năm xưa, bị đánh bại ngay trong thị trường mà hãng đã độc chiếm suốt bấy lâu nay. Song, lúc này tình hình còn tệ hơn xưa, Forbes nhận định.

Nhiều lần thất bại khiến Google nhụt chí

Đối thủ lần này của Google là một startup trí tuệ nhân tạo có tên OpenAI. Sản phẩm của họ là ChatGPT, một chatbot toàn năng có thể viết thư, lập trình, làm luận, trả lời mọi câu hỏi… như người thật, đồng thời xây dựng dựa trên AI, công nghệ mà Google từng tự hào là kẻ tiên phong. Thành công của ChatGPT đã làm lu mờ chatbot LaMDA mà hãng từng công bố cách đây 2 năm.

Điều tệ hơn cả là Microsoft, đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Google trên thị trường công cụ tìm kiếm, đã đầu tư 10 tỷ USD vào OpenAI và công bố phiên bản Bing mới tích hợp tính năng chat bằng AI cao cấp hơn ChatGPT. Trong khi đó, Google lại vội vã ra mắt Bard, một phiên bản chatbot kém hoàn thiện so với LaMDA.

ChatGPT đã đe dọa vị thế của Google. Ảnh: Shutterstock.

Theo Forbes, Google đã thể hiện tham vọng trí tuệ nhân tạo của mình từ sớm. Tại sự kiện I/O vào 5 năm trước, CEO Pichai đã công bố Duplex, dịch vụ AI tạo âm thanh giống hệt người thật và có thể đặt bàn nhà hàng giúp người dùng.

Dịch vụ này được lập trình sao cho có thể trò chuyện giống với con người bằng cách bắt chước những từ như “ừm”, “ờ”, ngập ngừng và và biến đổi giọng nói. Mục tiêu của Duplex là có thể đặt lịch hẹn một cách tự động ngay cả với những nhà hàng không có hệ thống đặt bàn online.

Tuy nhiên, Duplex đã vướng phải tranh cãi khi người dùng không thể xác định liệu AI có được xem là robot hay không. Nhiều người cho rằng AI này là một công nghệ mới rất thú vị nhưng không có tương lai. Tờ New York Times còn gọi Duplex là phát minh đáng sợ. Theo Forbes, phản ứng tiêu cực với dịch vụ AI đã khiến Google chần chừ với các dự án và sản phẩm trí tuệ nhân tạo sau đó của mình.

Không chỉ vậy, những lùm xùm xung quanh mảng phát triển AI cũng khiến Google thận trọng hơn. Năm 2018, nội bộ nhân viên Google đã náo loạn khi công ty tuyên bố tham gia chương trình Project Maven của Lầu Năm Góc, sử dụng AI để tấn công quân sự bằng drone. Vào thời điểm đó, lãnh đạo tập đoàn chấp nhận ý kiến của nhân viên, không gia hạn hợp đồng sau khi hết hạn và đưa ra bộ nguyên tắc về đạo đức AI.

Năm 2020, Google lại tiếp tục trở thành tâm điểm khi sa thải hai nhà nghiên cứu về đạo đức AI Timnit Gebru và Margaret Mitchell sau khi họ chỉ trích công nghệ AI tích hợp trong công cụ tìm kiếm luôn có thiên vị, bất bình đẳng giữa người da trắng và da màu. Giám đốc nghiên cứu Jeff Dean sau đó đã thừa nhận sự việc này đã ảnh hưởng lớn đến danh tiếng của tập đoàn.

Google trở thành “Yahoo thứ hai”

“Rõ ràng ban đầu Google hoàn toàn có thể thống trị các mô hình ngôn ngữ thông minh như ChatGPT. Nhưng những sai lầm trước đó là hậu quả do sự thiển cận, thiếu cân nhắc, khiến họ trở nên dè chừng với các chỉ trích như hiện nay”, Margaret Mitchell chia sẻ với Forbes.

Trên thực tế, nếu không có Google, rất có thể ChatGPT sẽ không thể ra đời. Năm 2019, một nhóm nhà nghiên cứu Google đã thực hiện nghiên cứu về AI có tên “Attention Is All You Need”, nền tảng cho công nghệ AI tạo sinh như ChatGPT hiện hay.

Song, 6 người trong nhóm 8 tác giả dự án này đã rời Google và đầu quân cho OpenAI. Nói với Forbes, Aidan Gomez, một trong 6 nhà nghiên cứu, nói rằng môi trường ở Google quá gò bó. “Tự do khám phá là một vấn đề lớn với một tập đoàn khổng lồ như Google. Tôi không thể phát minh những sản phẩm mới theo ý muốn nên tôi đã quyết định tự xây dựng nó”, ông nói.

Google đã gấp rút ra mắt chatbot AI Bard dù chưa hoàn thiện để cạnh tranh với ChatGPT. Ảnh: Shutterstock.

Năm 2004, Google từng thắng thế trước Yahoo dù khởi đầu chỉ là một công ty nhỏ ở Mountain View. Câu chuyện giữa hai ông lớn Internet này chính là trường hợp điển hình cho Thế lưỡng nan của nhà cải tiến (The Innovators' Dilemma). Học thuyết giải thích nguyên nhân những công ty tốt nhất đang mất đi vai trò lãnh đạo của thị trường là vì không chịu thay đổi những sản phẩm cũ, được sử dụng rộng rãi và phát triển công nghệ mới.

Thế nhưng, điều không ngờ là gần hai thập kỷ sau, Google lại trở thành “Yahoo thứ hai” khi gặp phải OpenAI và ChatGPT, Forbes nhận định. “Tâm lý trì trệ và sợ hãi mảng kinh doanh trọng tâm của mình sẽ suy tàn đã khiến Google chậm chân. Hiện có lẽ vị thế của họ lĩnh vực này đã lung lay đôi chút”, Emad Mostaque, CEO của Stability AI, nhận định.