Ý kiến về việc dùng nicotine điều trị bệnh thần kinh và giảm tác hại

Tiến sỹ Kohji Takada chia sẻ về liệu pháp nicotine thay thế thuốc lá điếu-NRT.

Nicotine là chất gây nghiện nên có nhiều ý kiến về tính nguy hại, nhưng đồng thời cũng là thành phần chính ứng dụng trong điều trị bệnh về thần kinh và các liệu pháp cai thuốc lá.

Nicotine được ứng dụng điều trị bệnh về thần kinh như thế nào?

Trong số các bệnh thần kinh, Parkinson và Alzheimer là hai bệnh tiêu biểu gây ra chứng suy giảm trí nhớ.

Theo WHO, tỷ lệ mắc bệnh Parkinson tăng gấp đôi trong vòng 25 năm trở lại đây. Trong khi đó, số bệnh nhân nhiễm Alzheimer hiện chiếm hơn 60% tại các quốc gia có thu nhập trung bình và thấp.

Môt số nghiên cứu hiện đã chỉ ra những mặt tích cực của nicotine trong điều trị 2 bệnh này.

Cụ thể, theo nghiên cứu của Parkinson’s UK, nicotine có thể bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương bên cạnh đó, nicotine còn cải thiện các triệu chứng từ bệnh Parkinson như rối loạn vận động (hay vận động không có chủ ý), rối loạn trí nhớ.

Cũng theo nghiên cứu này, 20% bệnh nhân Parkinson từng ít hút thuốc ít có khả năng gặp các triệu chứng trầm trọng. Con số này là 50% với nhóm hút thuốc.

Nghiên cứu MIND của Giám đốc trung tâm y học nhận thức tại Đại học Vanderbilt cho thấy nicotine là chất hỗ trợ giúp kích thích các cơ (tương tự acetylcholine) khi bị thoái hóa bởi Alzheimer.

[Thuốc lá thế hệ mới: Sản phẩm nào đang ảnh hưởng đến cộng đồng?]

Ngoài ra, nicotine còn giúp người trầm cảm tập trung hơn. Theo một thử nghiệm tại Hoa Kỳ, nicotine thẩm thấu qua da làm giảm các triệu chứng về trầm cảm, tăng thời gian ngủ, tác dụng tương tự giả dược.

Bên cạnh đó, nicotine còn giúp não giải phóng dopamine, tạo cảm giác hưng phấn. Vì vậy, nếu sử dụng nicotine với liều lượng an toàn sẽ mang lại nhiều lợi ích. Ngoài điều trị thần kinh, nicotine còn dùng để sản xuất sản phẩm hỗ trợ cai thuốc lá (liệu pháp thay thế nicotine-NRT), gồm xịt họng, miếng dán, kẹo ngậm nicotine...

Tiến sỹ Kohji Takada chia sẻ về liệu pháp sản phẩm cung cấp nicotine thay thế thuốc lá điếu (NRT).

Tuy nhiên, nicotine vẫn là chất gây nghiện và khó bỏ khi đã nghiện. Do đó, tác động tích cực của chúng không được công bố rộng rãi để tránh cộng đồng lạm dụng.

Điều này khiến những thông tin đồn thổi về nicotine lan rộng, gây ra nhầm lẫn . Cụ thể, đã có không ít thông tin sai lệch cho rằng nicotine trong khói thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra các bệnh ung thư. Tuy nhiên, hàng loạt nghiên cứu đã chứng minh, hơn 6.000 chất độc hại sản sinh do quá trình đốt cháy thuốc lá tạo ra khói mới là nguyên nhân chính gây ra các bệnh tim mạch, hô hấp, phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD và ung thư.

Trong hội thảo "Nicotine-Độ an toàn, Mức độ lệ thuộc và Chiến lược giảm tác hại" đầu tháng Tư này ở Nhật Bản, Tiến sỹ Kohji Takada, Giảng viên, Khoa Tâm thần học, Trường Y Đại học Jikei đã chia sẻ thông tin quan trọng nhằm làm rõ sự khác nhau về ảnh hưởng giữa nicotine và khói thuốc lá đốt cháy lên sức khỏe.

Theo ông, Nnicotine không phải là nguyên nhân gây ra các bệnh do hút thuốc. Do đó, chiến lược giảm tác hại thuốc lá cần tập trung loại bỏ khói, thay vì quyết liệt bài trừ nicotine.

"Nicotine sạch” và việc giảm tác hại cho người hút thuốc

Cũng tại hội thảo "Nicotine-Độ an toàn, mức độ lệ thuộc và Chiến lược giảm tác hại" đầu tháng Tư ở Nhật Bản, Giáo sư-Tiến sỹ Karl Fagerstrom (Chủ tịch Fagerstrom Consulting) cho rằng để giảm tác hại thuốc lá, cần có giải pháp “nicotine sạch,” thay vì nicotine từ điếu thuốc bị đốt cháy. Tức là: nếu tạo ra nicotine bằng phương pháp làm nóng nguyên liệu thuốc lá, thay vì đốt cháy, thì hàm lượng các chất gây hại sẽ giảm đáng kể. Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới đã được tạo ra từ nguyên lý này.

Giáo sư-Tiến sỹ Karl Fagerstrom trình bày về thành công của thuốc lá làm nóng tại Nhật Bản trong việc giảm lượng tiêu thụ thuốc lá điếu.

Nhiều chuyên gia cũng đề cập đến ứng dụng nicotine dùng trong các liệu pháp cai thuốc lá như miếng dán, xịt họng, kẹo nicotine… và nicotine trong thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử, hay thuốc lá ngậm snus... về tính chất là tương tự nhau.

Ứng dụng này thu được kết quả tích cực tại các quốc gia có tỷ lệ sử dụng thuốc lá không khói cao như Italy, Anh, Thụy Điển, Na Uy, Nhật Bản, New Zealand.

Cụ thể, tại Italy, cụ thể, thuốc lá không khói giúp giảm tỷ lệ hút thuốc lá điếu, tỷ lệ nhập viện và tử vong. Tại Nhật, tỷ lệ nhập viện vì bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và bệnh tim thiếu máu cục bộ (IHD) đã giảm kể từ khi thuốc lá làm nóng ra mắt.

Giáo sư-Tiến sỹ Karl Fagerstrom cũng chỉ ra, tỷ lệ tử vong do hút thuốc lá ở nam giới từ 45-49 tuổi tại Thụy Điển, Na Uy là thấp nhất trong toàn Liên minh châu Âu.

Theo nghiên cứu CEASEFIRE mới nhất do Đại học Catania của Italy thực hiện năm 2022, tỷ lệ người cai được thuốc lá điếu sau khi chuyển sang sử dụng thuốc lá thế hệ mới sẽ cai được thuốc lá điếu (liên tục trong 4-12 tuần) lần lượt là từ trên 30% đến 39%. Vào tuần thứ 12, tỷ lệ cai thuốc lá điếu liên tục trong 7 ngày đối với người dùng thuốc lá làm nóng là gần 55% và đối với thuốc lá điện tử là trên 41%.

Trước đó, tạp chí khoa học Addiction cũng công bố nghiên cứu cho thấy có khoảng 50.000-70.000 người hút thuốc tại Anh đã cai hẳn thuốc lá điếu sau khi chuyển sang thuốc lá điện tử.

Hiện Chính phủ Anh đã chính thức dùng thuốc lá điện tử như là công cụ giúp 1 triệu người cai thuốc lá điếu thông qua chương trình “Đổi sang thuốc lá điện tử để cai thuốc.” Theo đó, 1 triệu người hút thuốc sẽ được chính phủ cung cấp miễn phí thuốc lá điện tử cùng với dịch vụ tư vấn để giúp họ cai thuốc lá điếu.

Đây là một phần của chiến lược mới nhằm giúp chính phủ Anh đạt được Chiến lược mới này nhằm tham vọng biến nước Anh trở thành “Quốc gia không khói thuốc” vào năm 2030, với tỷ lệ hút thuốc lá điếu chỉ còn dưới 5%.

Tại Đại hội Tim mạch Đông Nam Á 2022, Thạc sỹ-bác sỹ Lê Đình Phương, Trưởng khoa Nội tổng quát và Y học Gia đình, Bệnh viện FV từng nói: "Bỏ thuốc lá là tốt nhất nhưng khi mọi nỗ lực thất bại, tôi ủng hộ giải pháp dung hòa là giảm tác hại. Thay vì hút một điếu thuốc lá với tất cả chất độc hại thì để họ hút mỗi nicotine thôi và giảm những độc tính khác; đồng thời việc gây hại do hút thuốc thụ động cũng thấp hơn.”./.

Tấn Minh​ (Vietnam+)