Lái xe trên những đoạn đường xuống dốc có thể sẽ gây ra nhiều khó khăn cho các tài xế, đặc biệt là những người mới lái. Lý do được đưa ra là vì khi xuống dốc, dốc càng nghiêng thì xe sẽ càng lao nhanh do quán tính nên việc dùng phanh để giảm tốc độ và giữ cho xe an toàn là nhu cầu của tất cả các tài xế.
Thế nhưng, việc rà phanh liên tục trong trường hợp này có thể gây ra tình trạng mất phanh (phanh không còn tác dụng). Vì thế, các tài xế có kinh nghiệm thường sử dụng phanh bằng động cơ. Trong bài viết này, chúng ta cùng đi tìm hiểu phanh bằng động cơ chính xác là gì và nó đem lại những lợi ích và có ảnh hưởng đến xe hay không?
Phanh bằng động cơ ô tô là gì?
Trao đổi với PV VietNamNet, anh Đoàn Quang Trung, chủ gara ô tô Trung Anh (Q. Hà Đông, Hà Nội) cho biết: "Chúng ta có thể hiểu một cách đơn giản, khi người lái nhấc chân khỏi bàn đạp ga, không dùng đến bàn đạp phanh mà tốc độ của xe tự động chậm lại thì đó là hiện tượng phanh bằng động cơ ô tô."
Phanh bằng động cơ không sử dụng cơ chế tạo ra lực ma sát giống như hệ thống phanh ô tô. Thay vào đó, nó sẽ sử dụng lực tự hãm do áp suất nén trong các xi lanh của động cơ tạo ra.
Khi nhả bàn đạp ga, van tiết lưu (bướm ga) sẽ đóng lại, van này là nguồn nạp khí của động cơ. Do không có không khí để hút vào xi lanh, một môi trường chân không được tạo ra khiến chuyển động tịnh tiến của các pít-tông bị chậm lại, từ đó lực truyền đến các bánh xe cũng chậm lại theo. Vì vậy, phanh bằng động cơ khi xuống dốc có vai trò rất lớn khi bạn muốn xe giảm tốc độ, anh Trung nói thêm.
Sử dụng phanh động cơ trên xe như thế nào?
Phanh bằng động cơ được sử dụng phổ biến trên các xe ô tô sử dụng hộp số sàn (số tay), người lái hoàn toàn chủ động trong việc đưa về số thấp, trong khi những chiếc xe ô tô số tự động sẽ hiếm khi sử dụng cách này. Về mặt kỹ thuật, với xe số tự động, khi xuống dốc, người dùng có thể thực hiện điều này bằng cách chuyển từ số D sang số 3, 2, L hoặc số B tùy vào quy định của từng nhà sản xuất.
Anh Trung chỉ ra có một số dòng xe số tự động còn cho phép người lái chuyển các cấp số ngay trên vô lăng, việc tăng giảm cấp số được thể hiện qua ký hiệu "+/-". Tất cả những gì tài xế cần làm là đưa về số thấp hơn cho đến khi tốc độ của xe giảm xuống. Đây cũng có thể coi là cách sử dụng phanh bằng động cơ.
Phanh bằng động cơ có gây hư hại cho xe?
Thực tế cho thấy phanh bằng động cơ đem lại nhiều lợi ích cho người dùng từ việc giúp người điều khiển duy trì khả năng kiểm soát xe, giảm độ mòn của phanh, mài mòn của hệ thống hộp số, giúp xe dừng nhanh hơn, cải thiện khả năng tiết kiệm nhiên liệu...
Tuy nhiên, các chuyên gia lái xe an toàn cho biết nếu người điều khiển sử dụng phanh bằng động cơ một cách lạm dụng và không đúng cách, điều này có thể gây ra những hư hỏng cho chiếc xe của họ. Việc ép động cơ về số thấp trong khi đang di chuyển với tốc độ quá nhanh khiến cho vòng tua máy bị đẩy lên cao một cách đột ngột có thể sẽ làm hỏng động cơ của xe.
Ngoài ra, khi sử dụng phanh bằng động cơ để giảm tốc, trong một số tình huống nhất định, các xe đi phía sau sẽ không được cảnh báo về việc người lái xe phía trước dùng phanh động cơ vì cách làm này không sử dụng đèn phanh phía sau như cách đạp bàn phanh thông thường. Điều này đặc biệt nguy hiểm nếu người điều khiển sử dụng phanh bằng động cơ vào ban đêm hoặc đang lao dốc.
Do đó, để tránh những hư hại cho động cơ và các phương tiện đi sau, người dùng nên sử dụng hệ thống phanh xe kết hợp với phanh động cơ. Việc giảm tốc bằng hệ thống phanh vừa giúp các phương tiện phía sau nhận biết được tình huống, vừa giúp xe giảm tốc độ để phù hợp với dải tốc độ quy định dành cho các cấp số thấp.
