Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ở liều lượng cao, xạ trị tiêu diệt tế bào ung thư hoặc làm chậm sự phát triển của chúng bằng cách làm hỏng DNA của chúng. Tế bào ung thư có DNA bị hư hỏng ngoài khả năng sửa chữa sẽ ngừng phân chia hoặc chết. Khi các tế bào bị tổn thương chết đi, chúng sẽ bị cơ thể phá vỡ và loại bỏ.
Xạ trị không giết chết tế bào ung thư ngay lập tức. Phải mất vài ngày hoặc vài tuần điều trị trước khi DNA bị tổn thương đủ để tế bào ung thư chết. Sau đó, các tế bào ung thư tiếp tục chết trong vài tuần hoặc vài tháng sau khi quá trình xạ trị kết thúc.
Các loại xạ trị
Có hai loại xạ trị chính, xạ ngoài và xạ trong.
Loại xạ trị mà bạn có thể có phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm: loại ung thư, kích thước của khối u, vị trí của khối u trong cơ thể, mức độ gần của khối u với các mô bình thường nhạy cảm với bức xạ, sức khỏe tổng quát và lịch sử y tế của bạn, liệu bạn có điều trị các loại ung thư khác không, các yếu tố khác, chẳng hạn như tuổi của bạn và các tình trạng y tế khác.
Xạ trị điều biến liều điều trị ung thư đầu mặt cổ tại Bệnh viện Ung bướu Hà Nội (Ảnh: BVCC).
Xạ ngoài
Xạ trị ngoài là sử dụng một máy điều khiển các tia năng lượng cao từ bên ngoài khối u của bạn. Máy lớn và có thể ồn. Nó không chạm vào bạn, nhưng có thể di chuyển xung quanh bạn, chiếu bức xạ đến một phần cơ thể của bạn từ nhiều hướng.
Đây là một phương pháp điều trị cục bộ, có nghĩa là nó điều trị một phần cụ thể của cơ thể bạn. Ví dụ, nếu bạn bị ung thư ở phổi, bạn sẽ chỉ được xạ trị vào ngực, không phải toàn bộ cơ thể.
Xạ trong
Xạ trong là một phương pháp điều trị trong đó một nguồn bức xạ được đưa vào bên trong cơ thể của bạn. Nguồn bức xạ có thể là chất rắn hoặc chất lỏng.
Xạ trị trong còn được gọi là xạ trị áp sát. Một nguồn phóng xạ được đưa vào bên trong cơ thể trong khối u hoặc gần khối u. Với một số loại xạ trị áp sát, nguồn xạ có thể được đặt vào trong cơ thể để hoạt động. Đôi khi nó được đặt trong cơ thể trong một khoảng thời gian và sau đó được loại bỏ. Điều này tùy thuộc vào loại ung thư. Các biện pháp cảnh báo an toàn cho loại bức xạ này là cần thiết trong một khoảng thời gian. Điều quan trọng cần hiểu là nếu nguồn xạ bên trong còn lại trong cơ thể, sau một thời gian cũng không còn hoạt tính phóng xạ nữa.
Xạ trị toàn thân
Thuốc phóng xạ được đưa qua đường uống hoặc đưa vào tĩnh mạch để điều trị một số loại ung thư nhất định. Những loại thuốc phóng xạ này sau đó đi khắp cơ thể. Người bệnh có thể phải tuân thủ các cảnh báo đặc biệt tại nhà trong một khoảng thời gian sau khi các loại thuốc phóng xạ này được đưa vào cơ thể.
Loại phóng xạ sử dụng cho người bệnh phụ thuộc vào loại ung thư và vị trí bị ung thư. Trong một số trường hợp, cần sử dụng không chỉ một loại thuốc phóng xạ. Bác sĩ điều trị có thể trả lời các câu hỏi cụ thể của người bệnh về loại phóng xạ được chỉ định, ảnh hưởng đến cơ thể người bệnh như thế nào và người bệnh cần biết những cảnh báo gì.
Mặc dù loại phóng xạ này đi khắp cơ thể, chất phóng xạ chủ yếu tập trung ở khu vực của khối u, do đó ít ảnh hưởng đến phần còn lại của cơ thể.
Tại sao bệnh nhân ung thư cầnđược xạ trị?
Xạ trị được sử dụng để điều trị ung thư và giảm bớt các triệu chứng ung thư.
Khi được sử dụng để điều trị ung thư, liệu pháp này có thể chữa khỏi ung thư, ngăn không cho nó quay trở lại hoặc ngăn chặn hoặc làm chậm sự phát triển của nó.
Khi các phương pháp điều trị được sử dụng để giảm bớt các triệu chứng, chúng được gọi là phương pháp điều trị giảm nhẹ. Xạ ngoài có thể thu nhỏ khối u để điều trị đau và các vấn đề khác do khối u gây ra, chẳng hạn như khó thở hoặc mất kiểm soát ruột và bàng quang. Đau do ung thư đã di căn đến xương có thể được điều trị bằng các loại thuốc xạ trị toàn thân được gọi là thuốc phóng xạ.
Hà An
