Với đặc thù được sáp nhập từ 3 quận trước đây, thành phố Thủ Đức có diện tích lớn nhất trong số các đơn vị hành chính của TPHCM. Kéo theo đó, thành phố trong lòng TPHCM cũng là nơi có số vụ việc khiếu nại, tố cáo của người dân nhiều bậc nhất khi phải giải quyết những vấn đề tồn đọng, kéo dài của quận 2, quận 9, quận Thủ Đức cũ.
"Nếu nói về địa phương có vụ khiếu nại, tố cáo nhiều nhất, gay cấn nhất TPHCM thì đó là thành phố Thủ Đức. Đến nay, TPHCM có 10 vụ khiếu nại, tố cáo đông người, khó giải quyết thì thành phố Thủ Đức chiếm đến 4 vụ", ông Hoàng Tùng, Chủ tịch UBND thành phố Thủ Đức, trình bày tại buổi làm việc với Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM, về việc thực hiện pháp luật trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo sáng 1/3.
Chưa đồng tình bản tái kết luận
Với nhiều dự án đã và đang triển khai trên thành phố Thủ Đức như Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Công viên lịch sử văn hóa Dân tộc, Khu Công nghệ cao, Đại học Quốc gia, Cao tốc Long Thành - Dầu Giây..., địa phương này đứng trước cơ hội tạo dựng sự phát triển mạnh mẽ cùng diện mạo mới. Tuy nhiên, đây cũng là thách thức cho chính quyền trong công tác thu hồi đất, thực hiện bồi thường, giải quyết bức xúc người dân.
Một trong những vụ việc khiếu nại phức tạp, đông người, kéo dài của thành phố trực thuộc TPHCM là vấn đề của Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Dù đã được Thanh tra Chính phủ ban hành 2 bản kết luận từ năm 2018 đến nay, vụ việc vẫn chưa tìm ra hướng xử lý dứt điểm.
Ông Hoàng Tùng, Chủ tịch UBND thành phố Thủ Đức (Ảnh: T.N.).
Năm 2018, Thanh tra Chính phủ đã ban hành kết luận 1483 về việc xác định một phần đất 4,3 ha trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm đã bị thu hồi chưa đúng quy định. Sau bản kết luận đầu tiên, TPHCM đã tổ chức khắc phục, trả lại quyền lợi hợp pháp cho 331 hộ dân còn khiếu nại.
Chủ tịch UBND thành phố Thủ Đức cho biết, dự kiến tháng 6 năm nay, việc giải quyết quyền lợi cho 331 trường hợp này sẽ cơ bản hoàn tất. Đây là một trong những phần việc mà đơn vị hành chính này ưu tiên hàng đầu.
Năm 2021, Thanh tra Chính phủ tiếp tục có kết luận 1169, tái khẳng định số thửa đất mà các hộ dân thuộc 5 khu phố, 3 phường còn khiếu nại là nằm trong ranh quy hoạch, đồng nghĩa với việc thu hồi đất là đúng quy định. Dù nhiều người dân đã có bản kết luận này, tuy nhiên, buổi tiếp xúc để công bố chính thức vẫn chưa diễn ra và những hộ dân trong khu vực trên vẫn chờ đợi.
"Đa phần người dân không đồng tình về quyết định này của Thanh tra Chính phủ. Thành phố Thủ Đức kiến nghị đoàn công tác của Quốc hội cùng Thanh tra Chính phủ về việc tổ chức buổi tiếp xúc chính thức người dân để công bố, sau đó, địa phương mới có thể giải quyết các khiếu nại liên quan theo đúng quy định", Chủ tịch UBND thành phố Thủ Đức đề xuất.
Người dân chịu ảnh hưởng bởi Khu đô thị mới Thủ Thiêm bày tỏ ý kiến tại buổi tiếp xúc cử tri (Ảnh: Quang Huy).
Người đứng đầu chính quyền thành phố Thủ Đức nhìn nhận, vấn đề cần quan tâm hiện nay của thành phố Thủ Đức là cơ chế, chính sách bồi thường bổ sung. Những cơ chế, chính sách này đang được UBND TPHCM xem xét bố trí nguồn vốn phù hợp nhất.
Đối với bản kết luận 1483 liên quan đến khu đất 4,3ha trước đó, 60% hộ dân tại đây đã đồng thuận. Hiện tại, UBND thành phố Thủ Đức đang xem xét, giải quyết cho khoảng 12 hồ sơ còn lại liên quan đến vấn đề thừa kế và khiếu nại ranh đất.
Kiến nghị cơ chế hỗ trợ luật sư bảo vệ quyền lợi chính quyền
Người đứng đầu chính quyền thành phố Thủ Đức cho biết, hiện tại, thành phố Thủ Đức đang là bị đơn của khoảng 400 vụ kiện khác nhau gồm các vụ kiện UBND thành phố và Chủ tịch UBND các thời kỳ. Đa phần vụ việc đều được ủy quyền cho phòng ban chức năng tham gia đại diện tranh luận trước tòa.
"Hiện tại, chúng ta chưa có cơ chế nhận hỗ trợ của cơ quan cố vấn pháp lý, văn phòng luật sư. Địa phương chưa có cơ chế cũng chưa có quy định về bố trí nguồn lực, chưa biết ghi vào nguồn nào", ông Hoàng Tùng nêu vấn đề.
Mặt khác, trong thực tế, cán bộ đại diện tại tòa không phải trường hợp nào cũng được trang bị kiến thức đầy đủ để đảm bảo quyền lợi của UBND và Chủ tịch UBND thành phố Thủ Đức. Ông Hoàng Tùng kiến nghị, cơ quan lập pháp cần có hành lang pháp lý trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của các cấp chính quyền trong các vụ kiện.
Thành phố Thủ Đức đang giải quyết các vụ việc khiếu nại, khiếu kiện kéo dài để tháo điểm nghẽn phát triển (Ảnh: Hải Long).
Tại buổi làm việc, bà Văn Thị Bạch Tuyết, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM, cho rằng, những kiến nghị trên của Chủ tịch UBND thành phố Thủ Đức là xác đáng. UBND thành phố Thủ Đức có thể đưa những vấn đề trên vào các kiến nghị trong việc sửa đổi, bổ sung các điều luật thời gian tới.
Qua các ý kiến tại buổi làm việc, Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố, nhận định, phần lớn việc khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân tại thành phố Thủ Đức tập trung ở khâu bồi thường, giải phóng mặt bằng, tranh chấp đất đai. Đây là những lĩnh vực khó do quá trình quản lý đất đai nhiều thời kỳ, mỗi giai đoạn có quy định khác nhau dẫn đến bất cập.
"Việc bồi thường chủ yếu liên quan giá đất, quy định pháp luật về quản lý giá đất còn nhiều bất cập, chưa phù hợp. Chúng tôi đã giám sát công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tại Thủ Đức trước đây thì đúng là có quá nhiều khó khăn cho anh em", bà Văn Thị Bạch Tuyết chia sẻ.
Đại diện cơ quan giám sát nêu vấn đề, mục tiêu sau khi thu hồi đất là đời sống người dân được ổn định, nâng lên, đặc biệt với các hộ giải tỏa trắng. Tuy nhiên, bà dẫn chứng trường hợp kinh phí đền bù người dân nhận được còn không đảm bảo cuộc sống như hiện tại.
Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố yêu cầu, thành phố Thủ Đức cần tập trung làm tốt phần việc được giao để giải quyết dứt điểm các vụ khiếu nại đông người. Đối với các vụ việc đơn lẻ, UBND thành phố Thủ Đức cần chỉ đạo phòng ban, đơn vị giải quyết trong thời gian ngắn nhất, tránh để kéo dài.
"Đối với các trường hợp còn khiếu nại, chúng ta cần xem có đủ điều kiện bồi thường hay không. Nếu không thể bồi thường thì xem xét hướng hỗ trợ. Trong trường hợp không đủ điều kiện hỗ trợ thì cần trả lời luôn", bà Văn Thị Bạch Tuyết nhấn mạnh.
