Năm 2023, hàng loạt đại án dần đi đến hồi kết, khi có vụ án đã kết thúc điều tra (Việt Á), vụ thì hoàn thành việc truy tố, chuẩn bị đưa ra xét xử (Sở Giáo dục và Đào tạo Quảng Ninh), có vụ đã hoàn tất xét xử, đưa ra những bản án thích đáng đối với các bị cáo (Chuyến bay giải cứu).
Các đại án nêu trên đều có những bị can, bị cáo từng là lãnh đạo cấp cao ở Trung ương và địa phương. Bên cạnh những vi phạm về mặt quản lý, chính quyền, một số người còn bị cáo buộc và kết tội về hành vi hối lộ.
Điều này đã gây ra sự bức xúc cho người dân, đặc biệt là ở 2 vụ án diễn ra trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 hoành hành.
Chiếc vali tranh cãi đựng 450.000 USD hay 4 chai rượu vang
Trong vụ án Chuyến bay giải cứu, phi vụ "chạy án" trị giá hơn 60 tỷ đồng trở thành "điểm nhấn" khi xảy ra nhiều tranh cãi, mâu thuẫn giữa các lời khai, các bị cáo và các bằng chứng.
Theo cáo buộc của cơ quan công tố, ông Nguyễn Anh Tuấn (cựu Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội) đã nhờ Hoàng Văn Hưng (cựu điều tra viên Bộ Công an từng thụ lý điều tra vụ án) giúp cho 2 lãnh đạo doanh nghiệp "chạy án", không bị truy tố trong vụ chuyến bay giải cứu.
Hoàng Văn Hưng (trái) và ông Nguyễn Anh Tuấn (Ảnh: Nguyễn Hải).
Trong khoảng thời gian dài, ông Tuấn trở thành cầu nối để chuyển giao thông tin, cũng như là trung gian đưa tiền giữa 2 bên. Ở lần giao dịch cuối cùng, VKS cáo buộc Hưng đã nhận chiếc vali chứa 450.000 USD từ ông Tuấn, được cháu trai của cựu Phó Giám đốc Công an Hà Nội vận chuyển.
Tại tòa, ông Tuấn khai rành rọt số tiền trên được chính Hưng yêu cầu, bắt phải chia vào 2 túi. Một túi đựng 300.000 USD, túi còn lại chứa 150.000 USD, cất trong một vali khóa số, mật mã 104.
Trong khi đó, Hưng phủ nhận việc đòi hỏi phải đưa tiền, cũng như bên trong vali là tiền. Cựu điều tra viên khai trước tòa vật bên trong vali là 4 chai rượu vang, được ông Tuấn tặng để bồi dưỡng các bác sĩ.
Tuy nhiên, căn cứ vào lời khai của ông Tuấn, 2 lãnh đạo doanh nghiệp, diễn biến vụ án, tính hợp lý... HĐXX TAND TP Hà Nội đã kết luận bên trong vali là 450.000 USD.
Bản án sơ thẩm, ông Nguyễn Anh Tuấn bị tuyên phạt 5 năm tù về tội Môi giới hối lộ, Hoàng Văn Hưng tù chung thân về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Vali đựng 4,5 tỷ đồng ở góc nhà cựu Giám đốc Sở GD&ĐT Quảng Ninh
Trong kết luận điều tra bổ sung vụ án Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, xảy ra tại Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tỉnh Quảng Ninh và các đơn vị liên quan, Bộ Công an đã củng cố tài liệu, chứng cứ xem xét khởi tố bổ sung bà Vũ Liên Oanh (nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Ninh) tội Nhận hối lộ.
Theo cơ quan điều tra, từ 2016 đến 2020, bà Oanh nhiều lần được Hoàng Thị Thúy Nga (Chủ tịch NSJ Group) đưa tiền "cảm ơn" khi việc thông đồng trong đấu thầu các dự án đầu tư trang thiết bị giáo dục mầm non thành công.
Bà Vũ Liên Oanh (Ảnh: Nam Thu).
Lời khai của bà Oanh thể hiện, bị can này được Chủ tịch NJS Group 3 lần mang túi tiền đến phòng làm việc. Các túi tiền lần lượt đựng 1 tỷ đồng, 3,5 tỷ đồng và 5 tỷ đồng. Ngoài ra, có một lần tại nhà riêng là 4,5 tỷ đồng. Tổng số tiền Oanh nhận từ Nga là 14 tỷ đồng.
Ở lần cuối cùng là khoảng đầu năm 2020 (trước Tết âm lịch), thư ký của Nga nhận lệnh lấy chiếc vali bằng vải màu tím, không có nhãn hiệu, nặng khoảng 5-7kg trong phòng ngủ của Nga, rồi đến nhà bà Oanh ở tỉnh Quảng Ninh.
Khi đến nơi, Nga chủ động đẩy vali vào góc nhà, gần tivi. Lúc đó, bà Oanh mặc đồ ngủ từ tầng trên xuống tiếp Nga và bà Dung. Sau khi nói chuyện khoảng 20 phút, cả 2 đi về. Theo kết luận điều tra, chiếc vali chứa 4,5 tỷ đồng.
Ngoài bà Oanh, NJS Group còn có 5 lần "cảm ơn" cựu Trưởng phòng Kế hoạch tài chính Sở GD-ĐT Quảng Ninh Ngô Vui, tổng số tiền 14,8 tỷ đồng; 4 lần "cảm ơn" Phó Trưởng phòng Kế hoạch tài chính Hà Huy Long tổng 1,36 tỷ đồng.
Tất cả 9 lần trên, tiền đều được để trong các túi giấy.
Trong vụ án này, có 17 bị can bị truy tố. Trong đó, bà Vũ Liên Oanh bị truy tố với 2 tội danh Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và Nhận hối lộ với khung hình phạt có mức án cao nhất là tử hình.
16 bị cáo còn lại bị truy tố cùng về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng. Riêng Hoàng Thị Thúy Nga (Chủ tịch Công ty NSJ) bị truy tố thêm tội Đưa hối lộ.
Những túi tiền màu xanh đựng USD của Chủ tịch Công ty Việt Á
Trong kết luận điều tra vụ sai phạm trong mua sắm kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an cáo buộc Phan Quốc Việt (Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á) đã chi hơn 106 tỷ đồng để hối lộ. Trong đó, có hơn 70 tỷ đồng được Việt dùng để đưa cho các quan chức.
Người được Việt đưa hối lộ nhiều nhất là cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long với số tiền 2,25 triệu USD. Lần đầu tiên vào cuối năm 2020, Việt để 200.000 USD vào một túi vải màu xanh, nhờ Nguyễn Huỳnh (thư ký của ông Long) đưa giúp cho cựu Bộ trưởng.
Lần thứ 2, trước tết Nguyên đán 2021, 1 triệu USD được Việt chuẩn bị trong túi vải màu xanh to bên ngoài có in chữ "Chúc mừng năm mới", đưa cho Huỳnh để chuyển cho ông Long. Lần thứ 3, cuối tháng 6/2021, vẫn là túi vải màu xanh, bên trong có 50.000 USD, Việt trực tiếp đưa cho cựu Bộ trưởng Y tế.
Phan Quốc Việt (Ảnh: Nam Yến).
Lần cuối cùng vào cuối tháng 10, đầu tháng 11/2021, hình thức và số tiền Việt đưa hối lộ cho ông Nguyễn Thanh Long tương tự lần thứ 2.
Một người khác được Việt đưa tiền trong quá trình Việt Á sản xuất, tiêu thụ kit xét nghiệm Covid-19 là cựu Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh.
Theo kết luận điều tra, ngày 27/8/2020, Việt được Chánh Văn phòng Bộ KH&CN dẫn lên phòng làm việc của cựu Bộ trưởng.
Tại đây, Việt và ông Ngọc Anh trao đổi các nội dung về công tác phòng chống dịch, đặc biệt là kết quả phòng chống dịch của Công ty Việt Á. Sau khoảng 15 phút, Việt mở balo, lấy một túi quà màu xanh, bên trong chứa 200.000 USD (tương đương hơn 4,6 tỷ đồng) cùng một vài bộ khẩu trang và chai nước rửa tay.
Trước khi ra về, Việt nói với ông Ngọc Anh có chút quà cảm ơn và để túi quà lại. Cựu Bộ trưởng sau đó cất túi màu xanh vào buồng ngủ phía trong phòng làm việc.
Ông Chu Ngọc Anh (Ảnh: Nam Thu).
Khoảng cuối tháng 9/2020, khi dọn dẹp phòng làm việc tại trụ sở Bộ KH&CN để chuyển đến phòng làm việc tại trụ sở UBND TP Hà Nội, ông Ngọc Anh mới kiểm tra túi quà do Việt đưa nêu trên và thấy có 200.000 USD.
Tương tự, cũng được xác định là tiền "cảm ơn", Việt đã đưa 200.000 USD cho ông Nguyễn Văn Trịnh (cựu trợ lý Phó Thủ tướng).
Lần đưa tiền đầu tiên vào ngày 16/8/2020, Việt để 100.000 USD trong một túi vải màu xanh, bên trong để kèm 5-10 hộp sâm. Tại quán cà phê ở quận Ba Đình, Việt đưa cho ông Trịnh, nói: "Em mới nhận được một ít thanh toán, em tranh thủ ghé thăm cảm ơn anh".
Lần thứ 2 vào ngày 2/3/2021, vẫn tại quán cà phê trên, Việt lại đưa túi quà màu xanh, bên trong đựng 100.000 USD, nói "Em có tí quà tết cám ơn anh đã giúp đỡ Công ty Việt Á".
Trịnh trả lời: "Cảm ơn tụi em", rồi cầm túi ra về.
Theo kết luận điều tra, Phan Quốc Việt đã chi tiền "cảm ơn" cho các cá nhân:
- Nguyễn Văn Trịnh (cán bộ Văn phòng Chính phủ) 200.000 USD.
- Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ) 200.000 USD.
- Phạm Công Trạc (cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) 50.000 USD.
Ngoài ra, Bộ Công an xác định Phan Quốc Việt còn đưa hối lộ cho các ông:
- Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Y tế) 2,25 triệu USD.
- Nguyễn Huỳnh (thư ký của ông Long) 4 tỷ đồng.
- Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế Bộ Y tế) 300.000 USD.
- Trịnh Thanh Hùng (cựu Vụ phó Vụ KH-CN) 350.000 USD.
- Nguyễn Nam Liên (Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế) 100.000 USD.
Tổng số tiền Việt đưa hối lộ là 3 triệu USD (tương đương hơn 68 tỷ đồng) và 4 tỷ đồng.
Bị can Phan Quốc Việt được đánh giá có vai trò chủ mưu, cầm đầu trong vụ án này.
