Tần Thủy Hoàng, tên huý là Chính, tính Doanh, thị Triệu hoặc Tần, là vị vua thứ 36 của nước Tần. Ông là vị Hoàng đế đầu tiên thống nhất Trung Hoa sau khi tiêu diệt sáu nước chư hầu, chấm dứt thời kỳ Chiến Quốc vào năm 221 TCN. Ông lên ngôi Tần vương năm 13 tuổi và trở thành Hoàng đế năm 38 tuổi.
Lăng mộ của Tần Thủy Hoàng nằm ở phía bắc núi Ly Sơn thuộc huyện Lâm Đồng, thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc. Được xây dựng dưới một gò mộ cao 76m trong hơn 38 năm, từ 246-208 TCN.
Cuộc khai quật đầu tiên bắt đầu vào năm 1974 khi các nông dân tìm thấy một trong những mảnh vỡ của tượng người được làm từ đất sét trên một cánh đồng ở tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc. Ở thời điểm đó, chúng được xem là phát hiện khảo cổ mang tính lịch sử to lớn để mở ra một bí mật về ngôi hầm mộ vĩ đại dưới lòng đất.
Cùng với hàng loạt chuyến khai quật sau đó, giới chuyên gia phát hiện cánh đồng nằm trên nhiều chiếc hố chứa số lượng lớn tượng lính và ngựa chiếc được làm từ đất nung cùng một số tượng khác. Họ dần phát hiện hàng nghìn binh lính được bố trí với nhiệm vụ canh giữ ngôi mộ gần đó của Tần Thủy Hoàng.
Tuy các khu vực lân cận đều dần được khai phá, thế nhưng các nhà khảo cổ lại không thể tiến sâu vào bên trong lăng mộ có niên đại hơn 2.000 năm tuổi.
Một trong những lý do lớn nhất khiến các nhà khảo cổ lo ngại khi khai quật lăng mộ Tần Hủy Hoàng đó là vì tuổi đời quá lâu. Nếu không có những phương án phù hợp sẽ khiến hầm mộ hư hại nghiên trọng dẫn đến chôn vùi những thông tin lịch sử quan trọng mãi mãi. Bên cạnh đó, cấu trúc lăng mộ được thiết kế để chống trộm vô cùng tinh nghi khiến công tác khảo cổ càng khó khăn hơn.
Theo ghi chép của các tài liệu được viết lại dựa trên vô số cuộc khám phá vào ngôi hầm mộ này cho biết, bên trong trang bị vô số cạm bẫy có thể lấy mạng những ai dám bước vào. Ngoài ra, còn chứa cả một lượng lớn thủy ngân lỏng cực độc, tựa như dòng sông có thể cuốn trôi mọi kẻ xâm lấn.
Để xác minh về tính chân thực của tài liệu, các nhà nghiên cứu cũng tiến hành kiểm tra khu vực xung quanh và phát hiện nồng độ đúng thực là rất lớn.
Giới chuyên gia từng đề xuất rất nhiều kỹ thuật không xâm lấn để quan sát bên trong ngôi mộ. Tuy nhiên, đến tận ngày nay, các kỹ thuật vẫn chưa được hoàn toàn triển khai.
Dù vẫn bị niêm phong nguyên vẹn trong suốt hơn 2.000 năm nhưng ngôi mộ vẫn luôn là đề tài bàn tán "nóng hổi" trong các diễn đàn. Với mức độ phát triển của khoa học ngày nay, việc tìm ra bí mật sâu trong hầm mộ Tần Thủy Hoàng sẽ có thể khả thi trong tương lai gần.
