Rau và hoa quả là một trong 4 nhóm thực phẩm cần thiết để có một bữa ăn hợp lý ở gia đình. Ăn ít rau và hoa quả là nguyên nhân của 1,7 triệu trường hợp tử vong, chiếm 2,8% tổng số tử vong trên thế giới. Đây cũng là nguyên nhân của 19% số ca ung thư dạ dày ruột, 31% các bệnh thiếu máu cục bộ, 11% số trường hợp đột quỵ. Hơn 80% nguồn vitamin A và gần 100% nguồn vitamin C được cung cấp từ rau quả.
Giá trị của rau và hoa quả
Rau và hoa quả cung cấp cho cơ thể các chất dinh dưỡng có hoạt tính sinh học cao, đặc biệt là vitamin C, chất khoáng và vi khoáng. Ngoài ra còn có các axit hữu cơ, xenluloza, các chất chống oxy hóa. Vì thế, chúng giúp nâng cao sức khỏe và phòng chống các bệnh mạn tính không lây. Ở các nước đang phát triển, hơn 80% nguồn vitamin A sẵn có được cung cấp từ rau quả tươi dưới dạng caroten và gần 100% vitamin C cũng được cung cấp từ rau quả.
Nghiên cứu cho thấy rau ngót, rau đay, rau dền là những loại có giá trị dinh dưỡng cao, đồng đều về hàm lượng caroten, vitamin C, hàm lượng sắt, giàu các muối khoáng, vi khoáng. Đặc biệt, lượng protein trong các loại rau này cũng cao gấp 3 - 5 lần các loại rau khác.
Rau muống có giá trị dinh dưỡng trung bình, kém rau ngót, rau đay nhưng được nhiều người ưa thích, sử dụng với số lượng lớn nên giá trị của nó không nhỏ.
Các loại rau gia vị như mùi, tía tô, húng, thìa là… có hàm lượng caroten cao và đồng đều hơn so với rau ăn và quả ngọt (cao nhất là tía tô, húng quế, ớt vàng). Đồng thời chúng giàu sắt. Rau gia vị được sử dụng tươi sống nên không bị tổn thất dinh dưỡng qua nấu nướng, BS Nguyễn Văn Tiến, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết.
Các loại quả chín màu vàng, đỏ, cam như đu đủ, hồng, dưa hấu, cam, quít vàng có hàm lượng caroten khá cao và giàu sắt. Đặc biệt màng gấc tươi có hàm lượng caroten đặc biệt cao. Đây là một loại quả quý được nhiều người quan tâm nghiên cứu về khả năng phòng bệnh thiếu vitamin A, chống oxy hóa và ung thư.
Hoa quả không thể thay thế cho rau xanh
Rau là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp đào thải chất độc cholesterol ra khỏi cơ thể và chống táo bón. Một số rau gia vị còn có tác dụng chữa bệnh nhờ các tinh dầu và kháng sinh thực vật. Hàm lượng các sinh tố và chất xơ trong rau cao hơn so với trái cây.
Hiện nay, trong bữa ăn gia đình, hoa quả đã trở thành một thứ không thể thiếu. Một số người lo lắng rau xanh không đảm bảo về an toàn thực phẩm và cho rằng hàng ngày có thể bớt lượng rau ăn vào đi một chút hoặc không ăn rau cũng được nhưng trái cây nhất định phải có. Một số coi trái cây như một thức ăn thay thế rau xanh.
Theo BS Tiến, trái cây ngon và quý, rất tốt cho cơ thể. Tuy nhiên dùng trái cây để thay thế hoàn toàn rau thì không phù hợp với khoa học dinh dưỡng. Tác dụng của rau là cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ giúp đào thải chất độc cholesterol ra khỏi cơ thể và chống táo bón. Một số rau gia vị còn có tác dụng chữa bệnh như hành ta, hành tây, tỏi, củ cải, cà rốt, cà chua, bí ngô, ớt…). Hàm lượng các sinh tố và chất xơ trong rau cao hơn so với trái cây.
Các chất xơ trong rau có cấu trúc mịn màng, hàm lượng cao hơn trong hoa quả giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng từ 3 nhóm thức ăn cơ bản (đạm, đường, béo). Nếu chỉ ăn đơn thuần các protein động vật thì hiệu suất hấp thụ protein trên đường tiêu hóa chỉ là 70%. Trong khi nếu ăn thêm rau thì hiệu suất hấp thụ protein sẽ đạt 90%.
Như vậy, rau đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và tuổi thọ vì hàm lượng chất xơ nhiều hơn trong hoa quả. Vì vậy không thể dùng trái cây để thay thế rau xanh trong mỗi bữa ăn hàng ngày. Mỗi người nên sử dụng đủ rau và quả chín quanh năm với lượng trung bình là 400g/người/ngày.
