Người tiêu dùng trực tuyến tiếp tục tăng mạnh trong đợt dịch thứ tư
Theo Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), làn sóng thứ nhất của thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam diễn ra trong giai đoạn bùng nổ đầu tiên của đại dịch Covid-19 từ tháng 2 - 4/2020. Làn sóng thứ nhất đã tạo đà cho sự phát triển tiếp theo của thương mại điện tử. Làn sóng thứ hai của TMĐT diễn ra từ tháng 6 - 9/2021 trong đợt dịch Covid-19 thứ tư.
“Những đặc điểm nổi bật của cả 2 làn sóng là trong bối cảnh toàn bộ hoạt động kinh tế xã hội bị trì trệ, kinh doanh TMĐT bị tác động nghiêm trọng nhưng đông đảo thương nhân đã nỗ lực chuyển đổi số để nắm bắt cơ hội kinh doanh mới và người tiêu dùng trực tuyến tăng mạnh cả về số lượng và chất lượng”, đại diện VECOM nhận định.
 |
| Một đặc điểm nổi bật của làn sóng TMĐT Việt Nam thứ 2 là số người tiêu dùng trực tuyến mới tiếp tục tăng lên, nhiều người mua đã trở thành người tiêu dùng thông minh, thành thạo kỹ năng mua sắm trực tuyến. |
Để nắm bắt những đặc điểm nổi bật của TMĐT trong đợt dịch thứ tư, hồi tháng 10/2021, VECOM đã khảo sát nhanh gần 60 doanh nghiệp tiêu biểu thuộc 5 lĩnh vực, bao gồm bán lẻ trực tuyến, logistics và hoàn tất đơn hàng, thanh toán, tiếp thị số, giải pháp kinh doanh số.
Kết quả cho thấy, TMĐT Việt Nam tiếp tục đứng vững và trải qua làn sóng thứ hai. Trong làn sóng này, cả hai đặc điểm về người tiêu dùng và thương nhân rõ ràng hơn làn sóng thứ nhất.
Cụ thể, mua sắm trực tuyến trở thành thói quen của đông đảo người tiêu dùng. Tín hiệu nổi bật nhất của làn sóng thứ hai là số lượng người tiêu dùng trực tuyến tiếp tục tăng mạnh. Hơn nữa, họ mua nhiều sản phẩm hơn, có kỹ năng mua sắm trực tuyến tốt hơn và mua sắm online trở thành thói quen của nhiều người.
Một đặc điểm nổi bật là trong đợt dịch thứ tư nhiều người chưa từng mua sắm trực tuyến đã tiếp cận và sử dụng kênh này, đồng thời những người đã tiếp cận thì mua sắm nhiều hơn. Đáng chú ý là nhóm người tuổi cao, hạn chế về kỹ năng và kiến thức CNTT nhưng đã khá chủ động học các kỹ năng mua sắm online. Người tiêu dùng nói chung cũng tin tưởng hơn vào TMĐT và duy trì thói quen mua sắm trực tuyến.
Các doanh nghiệp tham gia khảo sát đều lạc quan về sự thay đổi hành vi người tiêu dùng. Trong đợt dịch thứ tư, xu hướng mua sắm online tăng lên và hành vi này được dự báo được củng cố và duy trì trong dài hạn.
 |
| Tỷ lệ tăng trưởng đơn hàng trên các sàn TMĐT trong đợt dịch thứ tư. |
Kết quả khảo sát 4 sàn TMĐT thuộc nhóm dẫn đầu Việt Nam cho thấy số lượng đơn hàng phát sinh trên sàn giai đoạn tháng 6 - 9/2021 đều tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2020 với tỷ lệ tăng trưởng trong khoảng từ 8% tới 50%. Thậm chí các đơn hàng tăng từ 8% đến10% so với kế hoạch từ đầu năm.
Kết quả trên tương đồng với xu hướng kinh doanh của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ chuyển phát. Theo kết quả khảo sát 9 doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực chuyển phát, hầu hết các đơn vị đều có mức tăng trưởng đơn hàng ngang bằng hoặc cao hơn so với cùng kỳ năm 2020, với mức tăng trưởng trung bình khoảng 12%.
Các thương nhân tăng tốc chuyển đổi số
Báo cáo làn sóng thứ hai của TMĐT Việt Nam do VECOM thực hiện cho thấy, nhiều thương nhân (doanh nghiệp, hộ kinh doanh hoặc cá nhân kinh doanh thường xuyên), đặc biệt là những doanh nghiệp TMĐT đã tích cực triển khai các hoạt động chuyển đổi số để thích nghi với đại dịch cũng như chuẩn bị cho hoạt động kinh doanh trong trạng thái “bình thường mới” sau đợt dịch thứ tư.
 |
| Tỷ lệ tăng trưởng gian hàng trong năm 2021 trên 4 sàn TMĐT lớn so với năm 2020. |
Các thương nhân đã tích cực chuyển đổi số, thông qua việc sử dụng kênh trực tuyến để tương tác với khách hàng và bán sản phẩm, cũng như chuyển đổi số trong nội bộ đơn vị. Trong đó, ở phương diện tương tác với khách hàng, các thương nhân đã sử dụng nhiều công cụ số để duy trì mối quan hệ với khách hàng, bán hàng online, bao gồm bán hàng trên các sàn TMĐT, tại website hay ứng dụng di động của đơn vị và trên mạng xã hội.
Một trong các kênh bán hàng trực tuyến quan trọng là các sàn TMĐT. Kết quả khảo sát 4 sàn thuộc nhóm các sàn lớn nhất cho thấy trong giai đoạn này nhiều gian hàng mới được đăng ký. Cả 4 sàn đều chứng kiến sự tăng lên mạnh mẽ của các gian hàng mới so với cùng kỳ năm 2020. Thậm chí trong đợt dịch thứ tư, số lượng gian hàng mới tăng lên cao hơn cả kế hoạch đặt ra từ đầu năm 2021.
Báo cáo của VECOM còn cho hay, các sàn TMĐT trở thành kênh kinh doanh bán hàng hiệu quả cho doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm những doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp siêu nhỏ hay hộ kinh doanh, cá nhân. Nhiều giải pháp kinh doanh mới trên sàn được đẩy mạnh như việc khai thác các kênh livestream, tổ chức chương trình khuyến mại...
Các sàn TMĐT đã chủ động mở rộng phạm vi hoạt động để thu hút thêm nhà bán hàng mới với lĩnh vực kinh doanh đa dạng. Hoạt động hỗ trợ giải cứu nông sản được tổ chức rầm rộ trên các sàn lớn như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Postmart, Voso…
Ngoài ra, trong làn sóng thứ hai, các thương nhân đã quan tâm hơn tới bán hàng trên website và ứng dụng di động của mình. Dịch vụ chuyển phát và dịch vụ thanh toán tiếp tục tăng trưởng, tuy nhiên dịch vụ tiếp thị trực tuyến bị suy giảm trong đợt dịch thứ tư.
Với phương diện chuyển đổi số hoạt động nội bộ, có tới 67% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết tỷ lệ nhân viên làm việc tại nhà chiếm trên 51%. Cùng với việc áp dụng mô hình làm việc từ xa, các doanh nghiệp đã đẩy mạnh triển khai các ứng dụng và công cụ hỗ trợ cho hoạt động nội bộ. 35% doanh nghiệp được khảo sát cho biết đã thuê hệ thống hỗ trợ làm việc online chuyên nghiệp. Tỷ lệ này của năm 2020 là 21%.
Vân Anh
