Vệ tinh Internet của Elon Musk thành ‘phao cứu sinh’ tại Ukraine

Mỗi lần Oleksiy và đồng đội bắn hạ một mục tiêu của Nga, họ cần cảm ơn một người: Elon Musk, người giàu nhất thế giới. Oleksiy đóng quân tại Izyum, thị trấn chiến lược phía đông Ukraine. Như các đồng đội khác, anh trở nên quen thuộc với Starlink, hệ thống liên lạc vệ tinh do SpaceX, công ty của Musk sản xuất.

Khi lên kế hoạch tấn công hoặc nã pháo, anh sẽ gọi xin ý kiến cấp trên qua bộ thu nhận vệ tinh Starlink hình chữ nhật màu trắng xám được giấu trong một hố nông trong khu vườn bỏ hoang. Thiết bị này kết nối với một máy phát điện ồn ào chạy nửa ngày.

(Ảnh: Politico)

Binh lính Ukraine không chỉ dùng Starlink cho mục đích quân sự. Oleksiy cùng những người khác trong lữ đoàn cơ giới 93 của Ukraine còn sử dụng nó để thông báo an toàn qua các tin nhắn mã hóa cho bạn bè, gia đình sau khi mạng di động bị tổn thất nghiêm trọng vài tuần trước trong một trận pháo kích lớn. Khi rảnh rỗi, họ cũng cập nhật tin tức chiến sự mới nhất qua kết nối Internet của Starlink và đôi khi chơi game “Call of Duty” trên smartphone khi trú ẩn trong boongke và chờ lệnh.

“Cảm ơn, Elon Musk”, Oleksiy nói sau khi vào mạng bằng Starlink và biết tin chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ gửi tên lửa tầm xa cho quân đội Ukraine.

Đã hơn 100 ngày kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Mỹ, EU và các nước NATO quyên góp hàng tỷ USD thiết bị quân sự cho nước này song Starlink của Musk – dựa trên các vệ tinh cỡ chiếc bàn bay cách mặt đất 130 dặm và truyền tín hiệu Internet từ vệ tinh xuống các bộ thu phát trên mặt đất – đã trở thành phao cứu sinh cho Ukraine, cả trên chiến trường lẫn trận chiến thông tin.

Drone Ukraine dựa vào Starlink để thả bom vào các vị trí tiền phương của Nga. Người dân sống tại các thành phố gần biên giới Nga giữ liên lạc với người thân qua vệ tinh. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy thường xuyên cập nhật trên mạng xã hội nhờ Internet của Musk, cũng như tổ chức các cuộc gọi Zoom với những người đồng cấp, từ Tổng thống Mỹ Biden đến lãnh đạo Pháp Emmanuel Macron.

Binh lính Ukraine mắc kẹt tại nhà máy thép Azovstal ở thành phố cảng Mariupol có thể liên lạc với cấp trên và cả Tổng thống của mình, cũng như thực hiện các cuộc phỏng vấn video trực tiếp với nhà báo, đều nhờ vào hệ thống Starlink trong nhà máy.

Với những điều trên, Starlink đã phần nào cản bước nỗ lực của Nga. Theo Phó Thủ tướng Ukraine Mykhailo Fedorov, họ đã nhận được hơn 11.000 trạm Starlink và hỗ trợ rất nhiều trong các cuộc chiến hàng ngày trên mọi mặt trận. Chúng giúp họ kết nối mạng bất chấp những cuộc tấn công ngày càng tinh vi từ hacker.

Chính quyền Tổng thống Zelenskyy nhận thức rõ rằng truy cập Internet vô cùng quan trọng với cả quân đội và dân thường trong chiến tranh. Binh lính cần một phương thức liên lạc chắc chắn trong bom đạn, còn video về các cuộc vụ tấn công thường được người Ukraine đăng trên mạng xã hội.

Starlink không phải nhà cung cấp vệ tinh thương mại đầu tiên dùng trên chiến trường. Quân đội Mỹ cũng dùng mạng riêng trong Chiến tranh vùng vịnh lần thứ nhất. Tuy nhiên, hệ thống của SpaceX khác biệt với khả năng chống chọi các cuộc tấn công từ Nga, theo quan chức quân đội và hai nhà nghiên cứu ẩn danh.

Khác với các vệ tinh quỹ đạo cao truyền thống, thế hệ vệ tinh quỹ đạo thấp mới dựa vào nhiều vệ tinh khác hoạt động trong một chòm sao. Cấu hình này khiến nó khó bị đánh sập, nếu không muốn nói là không thể, hơn vì một kẻ tấn công phải xác định chính xác tất cả vệ tinh cùng một lúc để làm được điều đó. Starlink cũng dễ điều chỉnh hơn vì mã máy tính của mỗi thiết bị có thể nhanh chóng sửa đổi để phản ứng trước các vụ tấn công tiềm ẩn.

Cùng với các tiến bộ công nghệ khác, bao gồm khả năng cung cấp Internet tốc độ cao từ không gian, hệ thống vệ tinh của Musk đại diện cho bước ngoặt trong việc triển khai và ứng dụng vệ tinh trong các khu vực có xung đột.

Không phải tất cả thiết bị Starlink đều được chuyển đến Ukraine qua kênh chính thống. Với Alisa Kovalenko, người gia nhập quân đội sau khi Nga tấn công Ukraine và đang thuộc lữ đoàn cơ giới 92 gần biên giới Nga tại khu vực Kharkiv, đĩa vệ tinh được một nhóm tình nguyện viên Ukraine quyên góp. Họ đã kêu gọi vốn để mua và chuyển trực tiếp đến tiền tuyến.

Cô cho biết, nếu không có Starlink, họ không thể kết nối với thế giới bên ngoài. Những tuần vừa qua, kết nối di động bị ngắt khi chuyển từ thị trấn về làng, không thể sử dụng mạng di động nào cả. Mỗi khi chuyển vị trí, họ phải tháo rời thiết bị cẩn thận, đặt các linh kiện nhỏ vào túi vải và đĩa vệ tinh lên một xe chờ sẵn. Kovalenko, một người làm phim tài liệu, xem việc giữ liên lạc với gần như mọi người khắp thế giới qua hệ thống vệ tinh của Musk, là “của trời cho”, dù duy trì sự an toàn và vận hành của thiết bị trong chiến sự tương đối khó khăn.

Du Lam (Theo Politico)