Theo thống kê, Huế chiếm 1.300/1.800 món ăn tại Việt Nam. Bún bò, cơm hến, mè xửng, bánh bèo, bánh bột lọc nhân tôm, thanh trà, chè hạt sen, ruốc, tôm chua và tré là 10 đặc sản ẩm thực lọt vào top Đặc sản Việt Nam lần thứ nhất (2012).
Đặc biệt, bún bò là một trong số 12 món ăn Việt Nam được xác lập Kỉ lục châu Á trong năm 2012. Bên cạnh đó, có ít nhất 30 đến 50 món chay ở Huế và “bát ngát” các loại bánh truyền thống khác, trong đó là bánh ram ít thơm ngon mà ngày xưa dùng để tiến Vua.
Với những nguyên liệu gần gũi như gạo nếp, thịt lợn, tôm đất… nhưng khi đã “hòa quyện” thành chiếc bánh sao mà thơm ngon đến lạ lùng. Đó là sự kết hợp hài hòa giữa vị giòn tan thơm lừng của bánh ram và vị béo bùi, dẻo dai của bánh ít cùng nước chấm có các vị mặn, ngọt, cay sẽ làm say lòng người thưởng thức.
Ram ít là món bánh truyền thống đậm chất kinh kỳ xứ Huế. Được chế biến khá cầu kỳ và tinh tế, là loại bánh ngày xưa dùng để tiến Vua. Ngày nay trong các dịp Festival Huế, các nghệ nhân ẩm thực cũng có tái hiện món bánh này trong buổi yến tiệc thiết đãi của Vua chúa …
Từ loại bánh chỉ xuất hiện trong chốn cung đình, ngày nay, bánh Ram ít đã được phổ biến rộng trong ẩm thực Huế; Bánh xuất hiện trong những nhà hàng đặc sản bánh Huế, bánh có mặt ở không gian ẩm thực lớn của các khách sạn Hương Giang, nhà hàng Vỹ Dạ Xưa, nhà hàng Đồng Khánh…
Bánh còn có mặt trên những gánh hàng rong của các mệ, các chị xứ Huế. Là thức quà ngon trong các chợ Huế như chợ Đông Ba, chợ Tây Lộc, chợ An Cựu …Không những thế, bánh Ram ít còn vượt ra các địa phương khác trong các nước và hải ngoại.
Nguyên liệu chế biến bánh là bột gạo nếp, tôm tươi, thịt heo ba chỉ và các loại gia vị như hạt tiêu, củ hành tím, hành lá…Cách chế biến bánh Ram Ít đơn giản mà tinh tế.
Theo những người làm bánh có kinh nghiệm ở làng Dương Xuân (phường Hương Sơ- TP.Huế) thì muốn có cặp bánh Ram ít ngon đúng chất Huế thị gạo nếp để làm nên loại bánh này phải là nếp cái. Một giống nếp vừa thơm vừa dẻo được trồng trên những chân ruộng “nhất đẳng điền”, màu mỡ của lưu vực sông Hương, hay sông Bồ. Bột gạo nếp cái phải được xay thủ công bằng cối đá. Được lắng lọc nhiều lần để bột được “tinh” thì cặp Ram ít mới dẻo ngon.
Người thợ làm bánh sẽ hấp bánh ít trần hay gói lá chuối tuy công phu nhưng sẽ thơm ngon hơn bánh ít trần rất nhiều. Hấp khoảng mười phút thì bánh chín. Bánh sẽ được kết hợp thành “cặp” (cứ một bánh ram sẽ được chồng lên một bánh ít). Màu của bánh ram vàng giòn, kết hợp với màu trắng ngà của bánh ít trông thật hấp dẫn.
Các cặp bánh được sắp ra đĩa, trên mỗi cặp ram ít lại được rắc thêm nhân tôm chấy. Màu hồng của tôm chấy, nổi bật giữa màu “vàng rụm” và trắng ngà của “cặp bánh” ... Bánh Ram ít thường được dùng với nước mắm ngon (được chế biến từ nước mắm ruốc nhĩ nguyên chất của biển Thuận An) cùng với mấy trái ớt chín đỏ sao mà thơm ngon đến thế.
Ram ít là loại bánh ngon, giàu dinh dưỡng lại rất “tinh khiết” vì không sử dụng hóa chất độc hại nhưng giá cả không hề đắt. Người Huế chế biến loại bánh này chủ yếu lấy công làm lãi. Một đĩa ram ít (khoảng 5 cặp ) có giá chỉ khoảng 30 ngàn đồng. Là người Huế hay du khách khi đã một lần thưởng thức Ram ít sẽ nhớ mãi hương vị tuyệt vời.
