Bình thường tế bào của các cơ quan trong cơ thể phát triển và phân chia thành các tế bào mới để thay thế các tế bào già chết đi. Trong quá trình này, vì nhiều nguyên nhân khác nhau có một vài tế bào phát triển đột biến không tuân theo sự kiểm soát của cơ thể mà phát triển quá mức tạo thành khối u ác tính.
Theo bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh), xạ trị sẽ tác động tạo ra các đứt gãy nhỏ trong DNA tế bào, làm tế bào ung thư bị hạn chế phát triển, phân chia và chết đi. Các tế bào bình thường cũng có thể bị ảnh hưởng nhưng hầu hết có thể hồi phục và hoạt động trở lại như bình thường.
Xạ trị là phương pháp điều trị tại chỗ, không ảnh hưởng nhiều đến toàn thân. Các bác sĩ xạ trị ung thư lập kế hoạch điều trị để tiêu diệt khối u, đồng thời hạn chế các tác dụng phụ lên các cơ quan lành lân cận.
Xạ trị được sử dụng để điều trị trong nhiều bệnh ung thư, xạ trị có thể điều trị đơn thuần hoặc hóa - xạ đồng thời, kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Ưu điểm của xạ trị là gần như không có chống chỉ định, không ảnh hưởng nhiều đến toàn thân, có thể áp dụng cho mọi giai đoạn bệnh. Mục đích của điều trị xạ trị bao gồm cả điều trị triệt căn và điều trị giảm nhẹ triệu chứng cho ung thư giai đoạn cuối.
- Với ung thư giai đoạn đầu:
Một số bệnh ung thư rất nhạy cảm với tia xạ. Trong trường hợp này, xạ trị có thể được chỉ định để tiêu diệt hoàn toàn khối u, thay thế cho phương pháp phẫu thuật. Xạ trị cùng với hóa trị và phẫu thuật tạo thành bộ ba điều trị đa mô thức nhằm nâng cao hiệu quả điều trị.
Xạ trị tiền phẫu sẽ giúp cho những khối u to, xâm lấn không phẫu thuật được hoặc khó phẫu thuật thành phẫu thuật được.
- Điều trị dự phòng
Ung thư có thể di căn từ u nguyên phát sang các cơ quan khác của cơ thể. Các nghiên cứu thường chỉ ra là tế bào ung thư đã di căn ngay cả khi chúng chưa được nhìn thấy trên các phim chụp CT, hay MRI. Trong trường hợp này, bộ phận có nguy cơ di căn sẽ được điều trị tia xạ để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào, trước khi chúng phát triển thành khối u. Ví dụ bệnh ung thư phổi tế bào nhỏ sẽ được xạ trị dự phòng não dù chưa có dấu hiệu lâm sàng.
- Điều trị triệu chứng
Khi khối u đã phát triển quá lớn hoặc di căn quá nhiều cơ quan thì xạ trị cũng được chỉ định làm khối u nhỏ lại để bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn. Ngoài ra, xạ trị còn được chỉ định điều trị khối u gây chảy máu, đau, khối u chèn ép gây khó nuốt, khó thở, khối u di căn ở não… làm giảm nhẹ triệu chứng, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
