Theo thống kê của Tổ chức Ung thư toàn cầu Globocan 2020, hiện nay ung thư phổi đứng đầu trong các bệnh ung thư thường gặp về cả tỉ lệ mắc mới và tỉ lệ tử vong.
Tại Việt Nam, hiện nay ung thư phổi xếp vị trí thứ 2 sau ung thư gan, với khoảng 23.600 người phát hiện mắc mới và 20.700 người tử vong mỗi năm
Chủ quan với triệu chứng ho khan
Theo ghi nhận, tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM mỗi tháng tiếp nhận khoảng 100 trường hợp ung thư phổi, trong đó 80% bệnh nhân đã bị ở giai đoạn không mổ được vì đã di căn xa đến các cơ quan khác hoặc xâm lấn quá nhiều tại lồng ngực.
Tại Bệnh viện Thành phố Thủ Đức (TP.HCM), số bệnh nhân đến khám ung thư tại đây mỗi năm khoảng 34.000-35.000 lượt. Riêng năm 2021, do đại dịch COVID-19 và giãn cách xã hội, nên lượt khám khoảng 28.000. Riêng số bệnh nhân ung thư phổi khoảng 5-10 ca mỗi ngày.
Mới đây ông H.T. ngụ TP.HCM thấy mình có biểu hiện bị ho khan triền miên, tuy nhiên suốt 3 tháng mà không hề đi khám bệnh mà ra nhà thuốc để mua thuốc ho uống.
Sau 6 tháng, sức khỏe càng ngày càng suy kiệt, lại thêm ho ra máu và khó thở khiến ông hoảng sợ và đến bệnh viện khám. Qua chụp X-quang và CT scan cho thấy ông H. đã bị ung thư phổi giai đoạn 4 (có di căn gan). Các bác sĩ đã tiếc cho ông vì đã không đến bệnh viện thăm khám sớm hơn.
Trường hợp khác ông V.H. (60 tuổi, Đồng Nai) đến khám tại một bệnh viện tP.HCM vì triệu chứng ho và sụt cân. Người này không hút thuốc lá, bị tăng huyết áp 20 năm qua và cả đái tháo đường tuýp 2. Do ho khan kéo dài nên xuất hiện tình trạng khó thở.
Sau khi làm các xét nghiệm thường quy và các xét nghiệm chuyên sâu, sinh thiết u phổi trái qua CT scan, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ung thư thùy trên phổi trái giai đoạn 4.
Đa phần do hút thuốc lá
BS CK2 Nguyễn Tuấn Khôi - trưởng khoa nội phổi - phụ khoa, Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM – cho biết thêm tỉ lệ số ca mắc mới tại ung thư phổi tại Việt Nam lại tăng nhanh qua các năm có nhiều nguyên nhân.
Nguyên nhân chính thứ nhất là do trình độ chẩn đoán của y học đã nâng cao và ý thức của người dân đến khám bệnh viện đã tăng lên. Ví dụ trước 2005 chúng ta chưa có chụp CT scan, nay thì hầu hết các bệnh viện đều có.
Thứ 2, ung thư phổi đa phần là do hút thuốc gây ra. Một người bị ung thư phổi là do hậu quả của hút thuốc triền miên từ mấy chục năm qua cho nên vài năm gần đây ung thư phổi tăng lên có thể trong quá khứ bệnh nhân đã có một giai đoạn tiêu thụ thuốc lá.
Bác sĩ Tuấn Khôi chia sẻ thêm rằng trong khoảng thời gian cao điểm dịch tại TP.HCM (từ tháng 4 đến 12-2021) do áp dụng các lệnh phong tỏa, ước tính có 70-80% bệnh nhân ung thư không thể tái khám đúng hẹn do đó việc điều trị bị trì hoãn khiến cho bệnh nặng hơn tăng giai đoạn bệnh.
Việc tầm soát định kỳ để phát hiện sớm ung thư cho những người bình thường cũng không thực hiện được. Một số trường hợp tình cờ phát hiện ung thư phổi do bệnh nhân mắc COVID-19 được chụp hình phổi để kiểm tra.
Những triệu chứng thường gặp của ung thư phổi là: ho kéo dài hơn 1 tháng, đau ngực, mệt- khó thở, ho ra máu. Nếu có các triệu chứng trên thì phải đến bệnh viện để được chẩn đoán chính xác. Các triệu chứng kể trên có thể là các triệu chứng của bệnh khác chứ không chắc chắn là bệnh ung thư phổi.
Đôi khi bệnh nhân phát hiện ung thư phổi nhờ triệu chứng ở những cơ quan mà ung thư phổi di căn đến như não (bệnh nhân hôn mê, liệt nửa người, nhức đầu), di căn cột sống (đau cột sống, yếu liệt 2 chân), di căn hạch (sờ thấy khối ở vùng trên xương đòn).
“80% ung thư phổi là do hút thuốc gây ra. Vậy nếu không ai hút thuốc thì gánh nặng ung thư phổi sẽ giảm đi 80%. Hãy tìm mọi cách để bỏ hút thuốc nếu chưa hút thuốc thì đừng bao giờ tập hút thuốc”, bác sĩ Khôi nhấn mạnh.
Bác sĩ Nguyễn Triệu Vũ - trưởng khoa ung bướu, Bệnh viện thành phố Thủ Đức (TP.HCM) - cho biết hiện các phương điều trị ung thư phổi ngày càng phát triển mạnh, điều quan trọng nhất là phải xét nghiệm được loại ung thư phổi nào để có thuốc điều trị phù hợp.
Đối với các loại thuốc điều trị ung thư phổi phần lớn hiện nay đã được Bộ Y tế chi trả. Tuy nhiên, đối với các loại thuốc đắt tiền thì vẫn là rào cản đối với bệnh nhân vì thu nhập của người bệnh tại Việt Nam chưa được cao.
Muốn phát hiện sớm ung thư phổi phải có chương trình tầm soát, hiện nay các kĩ thuật cao, xét nghiệm chuyên sâu thường chỉ tập trung ở những thành phố lớn, bệnh viện tỉnh vẫn chưa tiếp cận được.
Hiện BHYT vẫn chưa tri trả cho việc tầm soát các loại ung thư, BHYT nên cập nhật thêm các danh mục thuốc điều trị ung thư phổi và tri trả thêm cho các xét nghiệm chuyên sâu.
