Ung thư đường tiết niệu là 1 trong 7 loại ung thư thường gặp nhất trên thế giới. Trong đó, ung thư bàng quang chiếm tỷ lệ cao nhất (80-90%) và cũng là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ, với 14.100 trường hợp tử vong mỗi năm.
Tại Việt Nam, ung thư bàng quang là 1 trong 10 loại ung thư hay gặp ở nam giới. Độ tuổi hay mắc là trung niên và người già. Nữ giới ít gặp hơn nhưng thường phát hiện ở giai đoạn muộn hơn và độ ác tính cao hơn so với nam giới.
Bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng, chủ yếu là tiểu máu. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các dấu hiệu khác như: bí tiểu, tiểu són, tiểu đau/ buốt, đau tức vùng thắt lưng - chậu. Một số dấu hiệu toàn thân như mệt mỏi, gầy sút, chán ăn…hiếm gặp hơn và thường thấy ở bệnh nhân giai đoạn muộn.
ThS. BS Lê Thanh Xuân, Khoa Giải phẫu bệnh, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, có 4 thói quen có nguy cơ gây ung thư bàng quang. Cụ thể là:
Hút thuốc lá
Theo bác sĩ Xuân, hút thuốc lá dù chủ động hay thụ động đều nguy cơ mắc ung thư bàng quan. Trong đó, ở nam thường gặp là 50%, còn ở nữ là 20 - 30% ở.
Bác sĩ Xuân giải thích, các chất amin thơm và hydrocarbon thơm đa vòng trong thuốc lá được hấp thụ từ phổi vào máu, lọc qua thận và tập trung trong nước tiểu, gây tổn hại bàng quang làm tăng nguy cơ phát triển ung thư. Những người hút thuốc lá có khả năng mắc ung thư bàng quang cao gấp 2,5 -7 lần so với người không hút thuốc lá.
Tiếp xúc với môi trường hóa chất độc hại
Theo bác sĩ Xuân, một số hóa chất như asen, thuốc nhuộm, cao su, da, dệt may và các loại sơn…làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nghề nghiệp tiếp xúc với các amin thơm, hydrocarbon thơm đa vòng là yếu tố quan trọng gây ra tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở nam giới do tính chất công việc thường do nam giới đảm nhiệm.
Yếu tố di truyền, tiền sử gia đình
Có từ 80 - 90% trường hợp mắc ung thư bàng quang tự phát không do di truyền, 10 - 20% người bệnh có yếu tố gia đình/di truyền, thường đi kèm với hội chứng ung thư biểu mô đại trực tràng di truyền không đa polyp. Những người có thành viên trong gia đình bị ung thư bàng quang có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Thói quen hằng ngày
Theo bác sĩ Xuân, thực phẩm là một trong những phương pháp hỗ trợ bệnh ung thư thuyên giảm. Tuy nhiên, ngoài những mặt lợi vẫn có những mặt hạn chế mà một vài món ăn không hề tốt cho sức khỏe người bệnh ung thư bàng quang. Trong đó, chế độ ăn nhiều thịt đỏ, hải sản, đồ ngọt, uống nhiều loại đồ uống chất kích thích... nhưng không vận động sẽ rất dễ dẫn đến ung thư bàng quang.
Ngoài ra, tình trạng viêm nhiễm đường niệu cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu dễ dẫn khiến ung thư bàng quang hình thành.
Theo bác sĩ Xuân, một số thuốc điều trị có thành phần gián tiếp gây bệnh như: Phenacetin (thuốc giảm đau, có khả năng gián tiếp gây ung thư bằng cách gây độc cho thận và sau này đã được thay thế bằng Acetaminophen để không làm tăng nguy cơ gây ung thư). Thiazolidinediones là thuốc điều trị bệnh đái tháo đường typ 2 cũng đã được nghiên cứu chứng minh có liên quan tới nguyên nhân gây ung thư bàng quang.
Biện pháp phòng tránh ung thư bàng quang
Theo bác sĩ Xuân, ung thư bàng quang là một trong những bệnh ác tính nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu được phòng tránh, phát hiện và điều trị sớm bệnh có thể kiểm soát được. Bệnh có thể phòng tránh đơn giản qua chế độ sinh hoạt, ăn uống, kiểm tra sức khoẻ định kỳ. Vì vậy, chúng ta cần thực hiện tốt các điều sau:
+ Không hút thuốc lá, hạn chế tiếp xúc khói thuốc lá.
+ Làm việc trong môi trường tiếp xúc với nhiều hóa chất độc hại cần tuân thủ thực hiện đúng các quy định bảo hộ lao động.
+ Cần kiểm tra nguồn nước sinh hoạt để xác định nồng độ, hàm lượng kim loại nặng và một số chất độc hại có trong nước trước khi sử dụng.
+ Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày giúp cơ thể bài tiết, đào thải các độc tố.
+ Cải thiện chế độ ăn uống, ăn các loại rau củ chứa nhiều chất xơ, vitamin, chất chống oxy hóa…
+ Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe.
