Thời đại internet phát triển, chúng ta có thể dễ dàng tìm hiểu được vô số tuyệt chiêu nuôi dạy con thành tài theo lý thuyết và cả chứng kiến những tấm gương thực tế từ những phụ huynh với những đứa trẻ suất sắc, nhưng khi áp dụng cho con em mình thì lại không hề dễ dàng. Mỗi đứa trẻ cũng như mỗi ông bố bà mẹ đều có những nét tính cách riêng và các phương pháp giáo dục phải được sử dụng linh hoạt, phù hợp thì mới có thể đạt được hiệu quả.
Dưới đây là một số bí quyết nổi bật đang được các phụ huynh thông thái áp dụng thành công trong quá trình nuôi dạy con thành người tài giỏi, đó không chỉ là những nguyên tắc dành cho con mà chính bố mẹ cũng phải hết sức lưu ý thực hiện. Tintuconline mời độc giả cùng tham khảo:
# Dành thời gian chất lượng cho con
Nghe có vẻ đơn giản nhưng bí quyết này không phải bố mẹ nào cũng làm được. Có thể bạn có nhiều thời gian bên con nhưng thời gian đó không được tận dụng hiệu quả tức là nó đã không đạt chất lượng.
Chẳng hạn bạn ở gần con cả buổi tối nhưng con thích làm gì thì làm, còn bạn chỉ ngồi bấm điện thoại, xem phim, buôn chuyện với hàng xóm… Vậy là thời gian đó bạn không thực sự quan tâm đến con và dành cho con, ở cạnh nhưng lại không gần gũi.
Ngược lại, một số bố mẹ thực sự bận rộn, họ chỉ có thể dành 2-3 tiếng buổi tối cùng với con nhưng trong thời gian đó họ liên tục trò chuyện và tâm sự với con, tìm hiểu trong ngày con có vấn đề gì khó cần bố mẹ giúp đỡ không? Con có thắc mắc gì mẹ sẽ giải đáp, con có muốn gì không?... Đó là thời gian chất lượng và cần thiết để phụ huynh kịp thời nắm bắt tình hình, động viên khuyến khích con hay uốn nắn những điều chưa phải ở con. Có như vậy trẻ mới cảm nhận được tình yêu, sự gần gũi với bố mẹ mà cởi mở đón nhận những gì bố mẹ chỉ dạy.
# Trở thành một hình mẫu tốt
Điều này chưa bao giờ là sai nhưng cũng là cả một thử thách với bố mẹ. Trẻ nhỏ học được nhiều điều về cách hành động khi quan sát cha mẹ. Chúng càng nhỏ, càng nhận được nhiều tín hiệu từ bạn và bắt trước nhanh chóng. Vì vậy, trước khi đánh đòn hoặc cư xử bạo lực trước mặt con, hãy nghĩ về điều này: Đó có phải là cách bạn muốn con mình cư xử khi tức giận không?
Hãy làm mẫu những đặc điểm bạn muốn thấy ở con mình: tôn trọng, thân thiện, trung thực, tốt bụng, khoan dung. Thể hiện hành vi không ích kỷ. Làm những việc cho người khác mà không mong đợi một phần thưởng. Bày tỏ lời cảm ơn và khen ngợi. Trên tất cả, hãy đối xử với con bạn theo cách mà bạn mong đợi người khác đối xử với mình… Nếu bố mẹ làm được, chắc chắn những đứa trẻ của họ cũng sẽ thừa hưởng những tính cách tốt đẹp như vậy và ngược lại.
# Tán dương mọi thành tựu của con
Các nhà tâm lý học hiện đại khuyên rằng cha mẹ không nên tán dương hay khen thưởng con về những điều nhỏ nhặt, có như vậy mới kích thích sự phát triển, sự tự tin của trẻ.
Tuy nhiên, các bậc cha mẹ thông thái tin rằng, bất kỳ thành tựu nào mà con đạt được cũng cần được để tâm và tán dương. Ngay cả khi đứa trẻ chìa trước mặt người mẹ một chiếc khăn giấy với những nét vẽ nghệch ngoạc trên đó, người mẹ cũng cần nâng niu và giới thiệu với cả gia đình về “bức tranh” và con vừa vẽ.
# Đặt niềm tin vào con
Đặt niềm tin tối đa vào trẻ chính là món quà tốt nhất mà cha mẹ thông thái tặng cho con. Nếu bố mẹ tin tưởng vào trẻ, trẻ cũng sẽ tự tin và nỗ lực nhiều hơn để làm tốt việc đó.
Ngược lại, cha mẹ không nên tỏ ra nghi ngờ hay phủ nhận sự cố gắng và thành tích của trẻ. Điều đó không những làm trẻ buồn lòng mà còn chán nản và nghi ngờ chính bản thân mình, dẫn đến thái độ tự ti, e ngại trước mọi việc.
# Phạt con hợp lý
Ở góc độ nuôi dạy con cái chỉ có khen mà không phạt thì khó có thể dạy được con ngoan, nhưng phạt như thế nào cho hiệu quả và đạt mục đích cũng là điều mà bố mẹ phải nghiên cứu, học hỏi.
Nếu lạm dụng hình phạt hay phạt quá nặng có thể khiến trẻ sợ hãi, ám ảnh và vô tình chuyển thành bạo hành trẻ. Điều đó là vô cùng nguy hiểm, có thể làm tổn thương trẻ, thậm chí hủy hoại mối quan hệ cha mẹ - con cái. Vậy nên phụ huynh nên cân nhắc để lựa chọn hình phạt sao cho hợp lý, đủ nghiêm để trẻ biết sợ để thay đổi, nhưng cũng cần linh hoạt để trẻ hiểu và không tái phạm nữa.
# Khuyến khích trẻ tự kiểm soát hành vi
Thay vì trừng phạt trẻ khi chúng làm gì sai, các bậc cha mẹ thông thái thường đưa ra các quy tắc mà nếu trẻ tuân theo trẻ sẽ được lợi. Theo đó trẻ sẽ tự kiểm soát hành vi của mình.
Những điều cấm và hình phạt nặng nề đôi khi sẽ “khoá” tư duy của trẻ, trong khi các quy tắc sẽ kích thích trẻ tìm cách tự điều chỉnh hành vi để có lợi nhất cho bản thân.
Ví dụ như thay vì buộc trẻ để phần thức ăn cho em, cha mẹ hãy khuyến khích trẻ tự nguyện làm điều đó bằng cách giúp trẻ hiểu rằng khi chúng cho đi chúng sẽ nhận lại được thứ khác.
# Dạy trẻ tôn trọng gia đình, bố mẹ
Thời nay nhiều phụ huynh có xu hướng cho con phát triển tự do và sáng tạo, ngay cả việc vẽ nghệch ngoạc trên nền nhà cũng không thành vấn đề. Tuy nhiên, có những giới hạn mà trẻ không được phép vượt qua: đó là những hành động thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với gia đình, cha mẹ. Ví dụ như việc nói hỗn của trẻ với người lớn sẽ bị xử phạt nghiêm khắc.
Phụ huynh thông thái luôn dạy con cái mình biết tôn trọng cha mẹ từ khi còn nhỏ, thì khi ra ngoài xã hội chúng cũng biết cách tôn trọng người khác và cư xử để người khác tôn trọng mình. Mọi đứa trẻ trong gia đình nên hiểu rằng cha mẹ là người dẫn đường và mọi việc cha mẹ làm đều quan trọng hơn việc của các con. Nhờ vậy mà những đứa trẻ không ý lại, không đòi cha mẹ làm hộ chúng mọi việc. Chúng sẽ cố gắng tự làm bằng đôi tay của mình.
# Để trẻ tự do vận động và làm những gì chúng muốn
Con cái luôn là báu vật của ông bà cha mẹ nên khi đưa con đi chơi họ thường lo lắng sợ chúng gặp nguy hiểm, để bảo vệ con cái mọi nguy cơ đều được họ loại bỏ trước. Thế nhưng một ngày nào đó, các con sẽ phải rời xa vòng tay bố mẹ, nếu cứ bảo bọc và che chở cho con kỹ quá khi đối diện với bầu trời của riêng mình trẻ sẽ rất lúng túng, thậm chí dễ dàng vấp ngã trước khó khăn hoặc bị vùi dập. Sự phụ thuộc vào bố mẹ tương đối mạnh từ khi còn nhỏ sẽ khiến trẻ trởi nên mất phương hướng, thiếu tự tin trong cuộc sống.
Vì vậy cha mẹ hãy mạnh rạn để cho con cái mình thử tự làm một số cái mới, có thể bắt đầu từ những gì trẻ muốn. Thay vì cả ngày chạy theo trẻ để quát “Đừng trèo lên đó”, “Đừng động vào đó”, “Dừng lại đi”, cha mẹ thông thái để trẻ tự do làm những gì trẻ thích, họ chỉ ở bên để đảm bảo rằng trẻ vẫn an toàn và trong tầm mắt. Nhờ vậy, đứa trẻ lớn lên sẽ tự tin và kiên trì theo đuổi mọi thứ chúng muốn. Phải trải qua những thử thách và rèn luyện thực tế thì sau này trẻ mới tự lập hơn và can đảm đối mặt với một số thăng trầm trong cuộc sống.
# Cho phép trẻ mắc lỗi
Nhiều bà mẹ muốn con mình trở thành một người hoàn hảo nên khi con làm gì mẹ cũng phải can thiệp, cố gắng để con không mắc lỗi và trong mắt họ, đứa trẻ hay mắc lỗi là đứa trẻ không hiểu chuyện.
Thực tế, phụ huynh không cần phải quá cẩn thận và cầu toàn vì trẻ mắc lỗi là chuyện hết sức bình thường. Hơn nữa, có rất nhiều kiến thức mà chúng chỉ học được qua những lần mắc lỗi, con mắc lỗi này thì lần sau mới có kinh nghiệm để có tránh được sai lầm tương tự. Vậy nên đôi khi cha mẹ cần nhẫn tâm để con va vấp để rút ra bài học cho bản thân và từng bước trưởng thành.
# Linh hoạt trong các phương pháp nuôi dạy con cái
Có những phương pháp rất hiệu quả với những đứa trẻ khác nhưng con bạn lại không thể thích nghi và tiến bộ. Khi đó, phụ huynh cũng đừng nên quá thất vọng mà hãy chấp nhận con mình khác biệt và linh hoạt thay đổi để tìm phương án phù hợp hơn cho con em mình. Việc bảo thủ rồi trừng phạt trẻ, bắt ép trẻ phải thực hiện được trong trường hợp này thường chỉ phản tác dụng và tác động tiêu cực đến tâm lý của trẻ.
Bên cạnh đó còn có những phương án mà thời điểm đầu con bạn hợp tác rất tốt nhưng sau đó lại biểu tình, chống đối. Như vậy, khi con bạn thay đổi, bạn cũng phải dần thay đổi cách nuôi dạy con của mình. Rất có thể, những gì phù hợp với con bạn bây giờ sẽ không còn hiệu quả trong một hoặc hai năm nữa.
Cha mẹ có thể điều chỉnh cách nuôi dạy con bằng cách tham khảo các thông tin hữu ích, chính thống từ các chuyên gia.
Theo V.K - Vietnamnet
