13h38 ngày 19/7, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trút hơi thở cuối cùng tại Bệnh viện Quân y 108 (Hà Nội), hưởng thọ 80 tuổi.
Cách đó vài chục km, người dân thôn Lại Đà, xã Đông Hội, huyện Đông Anh (Hà Nội) - nơi Tổng Bí thư sinh ra và lớn lên - dường như đều hướng trái tim đến ngôi nhà số 9. Tất cả đều cầu nguyện cho vị lãnh đạo về nơi cực lạc.
Làng Lại Đà, xã Đông Hội, huyện Đông Anh, Hà Nội (Ảnh: Hải Nam).
Một con người gần gũi
"Ông Nguyễn Phú Trọng là một người chân thành và đặc biệt tình cảm với bạn bè. Dù giữ cương vị cao, nhưng mỗi khi ông Nguyễn Phú Trọng về làng, bà con chúng tôi chỉ thấy bóng dáng một "người già" giản dị, gần gũi như người làng mình", bà Nguyễn Thị Thuần (80 tuổi, ở thôn Lại Đà), bạn cùng lớp cấp 1 của Tổng Bí thư, ngậm ngùi nói với phóng viên Dân trí.
Kể về nhà lãnh đạo kiệt xuất của đất nước, bà Thuần cho biết tuổi thơ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có hoàn cảnh gia đình rất khó khăn, bố mẹ ông đều làm nông, còn Tổng Bí thư "lớn lên" với củ khoai, củ sắn.
"Dù hoàn cảnh như vậy, ông ấy vẫn học rất giỏi. Ông Trọng rất chăm chỉ, chịu khó. Cả lớp chỉ có mình ông Trọng thoát li và làm lãnh đạo", bà Thuần chia sẻ.
Bà Thuần kể về người bạn cùng lớp cũ - Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (Ảnh: Nguyễn Hải).
Nhớ về kỷ niệm với Tổng Bí thư, bà Thuần kể, dù ít về địa phương do công việc bận rộn, vào những dịp quan trọng của xóm làng, Tổng Bí thư đều xuất hiện nhưng với tư cách là một người con của thôn Lại Đà, chứ không phải với cương vị của Tổng Bí thư.
"Đợt tôi mừng thọ 70 tuổi, ông Trọng có về thăm. Khi tôi đi làm đồng về, quần áo lấm lem, đội cái nón rách, nhìn thấy ông Trọng ngại vì quần áo mình đang bẩn nên tôi đi vào nhà một người quen để tránh. Tuy nhiên, ông ấy đã chủ động đến chào, hỏi thăm sức khỏe. Hình ảnh đó, bà con chúng tôi rất xúc động, rất nhớ", bà Thuần nhớ lại.
Gần đây nhất, vào dịp mừng thọ tuổi 80 của những người sinh năm 1944 (năm 2023), bà Thuần cho biết Tổng Bí thư không về, nhưng ông vẫn thông qua gia đình, gửi tiền mừng đóng góp cho thôn để tổ chức buổi lễ mừng thọ.
Những bữa cơm trộn khoai, sắn của Tổng Bí thư
Cũng là bạn đồng môn, nhưng ông Vương Khắc Côn (81 tuổi, ở xóm 7, thôn Lại Đà) gắn bó với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ cấp 1 đến hết cấp 2. Đọc dòng tin tức "Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần", ông Côn buồn rầu, nghĩ về thời học sinh chăn trâu, bơi sông... với nhà lãnh đạo của đất nước.
Cùng hoàn cảnh nhà nghèo đi học, nên ông Côn và Tổng Bí thư chơi với nhau rất thân thiết. Hàng ngày, hai người thường cùng nhau đến trường trên con đường làng thân thuộc.
"Ngày chúng tôi còn bé, thiếu thốn mọi thứ. Tuổi thơ của chúng tôi là những bữa cơm trộn với củ khoai, củ sắn, đi học về đói vặt cà chua ương ăn cho ấm bụng, những buổi chiều cùng nhau tắm sông", ông Côn bùi ngùi nhớ lại những ngày tuổi thơ lớn lên cùng với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Ông Côn nhớ lại những ký ức thời học sinh cùng Tổng Bí thư (Ảnh: Hải Nam).
Trong ký ức của ông Côn, ngay từ những năm cấp 1, cậu bạn học Nguyễn Phú Trọng luôn là một trong những học sinh giỏi của lớp, được bạn bè, thầy cô quý mến.
"Học cùng lớp với nhau nhưng tôi và ông ấy (Tổng Bí thư - PV) tính tình lại khác nhau hoàn toàn. Ông ấy tính hiền, điềm đạm, luôn quan tâm đến các bạn trong lớp, còn tôi tính nóng nảy", ông Côn nhớ về cậu bạn lớp trưởng Nguyễn Phú Trọng.
Học hết cấp 2, ông Côn và Tổng Bí Thư cùng theo học lên cấp 3 nhưng không còn chung trường. Mặc dù trường cách nhà gần 10km, nhưng cả hai đều phải đi bộ vì "nhà đứa nào cũng nghèo rớt mùng tơi".
Sau khi hoàn thành chương trình phổ thông, ông Côn đi bộ đội và sau đó học Đại học Sư phạm rồi về làm giáo viên tại huyện Đông Anh, còn Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng theo sự nghiệp chính trị.
"Gặp bạn học cũ"
Nhận xét về người bạn cùng lớp với tư cách là Tổng Bí thư, ông Côn chỉ dùng một tính từ: "Liêm chính".
Ông Côn kể, khoảng năm 2003, thời điểm Tổng Bí thư còn là Bí thư Thành ủy Hà Nội, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch TP Hà Nội có đề xuất cải tạo lại đình thôn Lại Đà với một khoản kinh phí không nhỏ.
"Ông Trọng sau khi xem thì bảo đình thôn vẫn chưa xuống cấp lắm, yêu cầu đánh giá lại. Và sau đó, đình thôn vẫn được cải tạo nhưng kinh phí chỉ còn hơn 1/5 so với số tiền dự trù ban đầu. Suốt quãng thời gian qua, địa phương không nhờ vả gì ông Trọng, mà ông cũng không vì cương vị của mình mà dành ưu ái nào đặc biệt cho quê hương", ông Côn tâm sự.
Người bạn cùng lớp hồi nhỏ với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chia sẻ, mặc dù ở cương vị nào, mỗi khi về quê hương, Tổng Bí thư rất chân tình, chan hòa với mọi người.
Bức ảnh kỷ niệm của ông Côn với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng (Ảnh: NVCC).
Ông Côn còn nhớ như in sự việc khi mẹ ông qua đời, lúc đó Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mặc dù rất bận nhưng vẫn gửi lời hỏi thăm, chia buồn cùng gia đình ông Côn.
"Hôm gia đình tôi tổ chức 49 ngày, ông ấy về thăm quê, đã gửi lời động viên, chia buồn tới gia đình. Tình cảm chân tình đó, không chỉ tôi mà bà con nơi đây rất xúc động, trân trọng", ông Côn chia sẻ.
Trong một lần gặp lại bạn cũ vào ngày 10/3/2012, ông Vương Khắc Côn đã làm bài thơ gửi tặng Tổng Bí thư với tựa đề: "Gặp bạn học cũ".
Báo Dân trí xin được trích một phần của bài thơ như sau:
Giờ anh giữ trách nhiệm cao
Nhớ hồi hai đứa ngày nào học sinh
Anh thì ít nói hiền lành
Còn tôi sắt sói lành chanh hơn nhiều
Chúng ta cùng cảnh nhà nghèo
Cùng nhau học Nguyễn Gia Thiều Gia Lâm
Sống thời bao cấp khó khăn
Cháo cơm trộn củ, áo quần vải nâu...
...
Họ hàng làng xóm tự hào
Dân yêu, Đảng trọng tin vào nơi anh
Với lòng quyết chí trung thành
Mở ra một cuộc đấu tranh tuyệt vời
Đấu tranh động đến nhiều người
Diệt trừ tham nhũng cho đời sạch trong
Biết rằng gian khó vô cùng
Nhân dân tin tưởng thành công có ngày...
Lần cuối cùng về lại quê hương
Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Phú Việt - Bí thư Chi bộ thôn Lại Đà và cũng là Trưởng họ Nguyễn Phú của thôn - cho biết vừa mới đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng có chuyến thăm quê, thăm lại ngôi nhà ở đầu làng.
"Dịp đó, Tổng Bí thư về thăm dân làng, chúc thọ các cụ cao niên và chuyện trò với hàng xóm, láng giềng trong không khí rất thân tình", ông Việt kể lại.
Bức ảnh ông Việt lưu giữ khi Tổng Bí thư thắp hương tại nhà thờ họ (Ảnh: NVCC).
Vị Bí thư Chi bộ xúc động, nói rằng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bận trăm công nghìn việc, nhưng vào dịp lễ Tết, Tổng Bí thư vẫn dành thời gian về nhà, thăm hỏi người dân.
Quãng thời gian còn lại, ngôi nhà thường xuyên vắng bóng chủ nhân, nên cấp ủy, chi bộ và người dân làng Lại Đà thay nhau trông nom, quét dọn để nơi đây luôn được khang trang, sạch đẹp.
Lần cuối cùng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về thăm quê nhà cách đây tròn 2 tuần lễ, hôm đó là ngày Mùng 1 tháng 6 âm lịch.
"Hôm đó, Tổng Bí thư về thắp hương cho tổ tiên, cụ cho sửa sang lại ngôi nhà, sân vườn", vị Trưởng họ Nguyễn Phú của thôn Lại Đà kể, rớm nước mắt.
