Cảnh mở đầu trong "Maradona", bộ phim tài liệu xuất sắc của đạo diễn Asif Kapadia về huyền thoại bóng đá mang tính biểu tượng người Argentina, về cơ bản đã phác họa được bức tranh về Naples, một trong những thánh đường túc cầu giáo Italy.
Đó là mùa hè năm 1984, vài giờ sau khi đặt chân đến thành phố miền nam nước Ý này, Maradona bước vào sân San Paolo (nay đã được đổi tên thành Maradona sau khi ông qua đời vào năm 2020) với sự chào đón nồng nhiệt vô cùng của 75.000 Neapolitans, cách gọi người dân thành phố Naples (hay còn gọi là Napoli).
Lúc bấy giờ, những đội bóng miền nam như đứa con hoang bị ghẻ lạnh của làng cầu Italy. Họ phải chịu ánh nhìn dè bỉu và xem thường từ các ông lớn ở miền Bắc, trung tâm kinh tế lẫn bóng đá của cả nước. Ví von một cách hình ảnh, những đội bóng miền nam chẳng khác nào gã nông dân quê kệch, bị che khuất bởi những tên tuổi giàu có và lẫy lừng như Juventus, AC Milan, Inter Milan hay Lazio Roma, AS Roma.
Sự xuất hiện của Diego Maradona mở ra chương mới cho cả ngôi sao bóng đá người Argentina lẫn Napoli. Đó là cuộc nổi dậy của đại diện ưu tú nhất của bóng đá miền nam nước Ý và tất cả sẵn sàng đồng tâm hiệp lực làm nên lịch sử. Bầu không khí cuồng nhiệt bên trong sân vận động khiến Maradona cảm động và thấm nhuần. Sinh ra ở Lanus, Argentina, nhưng tại thành Naples, ở CLB Napoli, ông đã tìm được một mái nhà sau bao bão giông sự nghiệp.
Chỉ trong khoảng chưa đầy 3 năm sau, bằng dự án tái thiết kiên trì, Napoli cuối cùng trở thành ông vua bóng đá Italy, với chức vô địch Serie A đầu tiên ở mùa giải 1986/87. Họ thậm chí còn trở thành đội bóng Ý thứ ba trong lịch sử giành cú đúp danh hiệu quốc nội sau khi đánh bại Atalanta trong trận chung kết Coppa Italia. Mùa giải 1989/90 đã mang lại cho Napoli danh hiệu Scudetto thứ hai và là chức vô địch Serie A cuối cùng cho đến nay.
Kể từ đó, những danh hiệu trở nên khan hiếm đối với Napoli. Nhiều người dân thành Naples hoang mang tự hỏi liệu thời đại Maradona chỉ là hiện tượng bất thường trong lịch sử bóng đá Ý, còn sự thống trị rốt cuộc vẫn thuộc về Juventus và hai ông lớn thành Milan. Những năm cuối thập niên 1990 đặc biệt khó khăn, Napoli bị xuống hạng vào năm 1998; tình hình trở nên tồi tệ hơn khi đội bóng tuyên bố phá sản vào năm 2004 và bị buộc phải thi đấu ở giải hạng ba.
Cánh cửa dường như đã đóng lại với đội bóng đầy kiêu hãnh này. Nhưng cuối cùng, điều kỳ diệu đã xảy đến. Nhà sản xuất phim nổi tiếng Aurelio De Laurentiis mua lại đội bóng. Lời hứa đơn giản là ổn định tài chính và được đáp đền. Người hâm mộ rất lo lắng, dẫu sao De Laurentiis đến từ ngành công nghiệp hoàn toàn khác và chắc chắn không hiểu rõ cá tính phức tạp của các cổ động viên (CĐV) giàu cá tính và thủ cựu của Napoli.
Rốt cuộc, ông chủ mới vẫn bắt đầu hành trình đưa Napoli ra khỏi vũng lầy Serie C để trở lại đỉnh cao Serie A và sự ủng hộ nhiệt thành từ người hâm mộ chẳng hề tan biến. Các CĐV tiếp tục đứng sau đội bóng và tình yêu họ dành cho Napoli càng sâu đậm. Thực tế, lượng khán giả đến sân của Napoli ở thời điểm ấy còn cao hơn cả một số đội bóng Serie A, qua đó thúc đẩy sự hồi sinh của tên tuổi đầy kiêu hãnh này.
Đó là nét đặc trưng của Neapolitans, như trung vệ Kalidou Koulibaly thường nói. Tình yêu và sự ủng hộ luôn hiện hữu, bất chấp thử thách hay khó khăn. Từng bước, từng bước, cuối cùng, Napoli cũng trở lại giải đấu cao nhất của bóng đá Ý chỉ trong 3 năm.
Trở lại Serie A là mục tiêu lớn nhất, nhưng giấc mơ cháy bóng nhất của người dân thành Naples là giành Scudetto một lần nữa. Nhiệm vụ này tưởng chừng bất khả thi. Trong 10 năm qua, Napoli 4 lần cán đích ở vị trí Á quân Serie A, nhưng cái bóng Maradona, nguy cơ rớt hạng và bấp bênh tài chính đè nặng lên những các thành viên đội bóng.
Nhưng, rốt cuộc, sau 33 năm kể từ Scudetto cuối cùng, Napoli đang ở gần chức vô địch Serie A hơn bao giờ hết. Trên bảng xếp hạng, đội bóng thành Naples đang chễm chệ trên ngôi đầu bảng với 71 điểm sau 27 vòng đấu, tạo ra khoảng cách lên tới 19 điểm với đội xếp thứ hai là Inter Milan.
Dưới sự dẫn dắt của Luciano Spalletti, một nhà cầm quân cuốn hút, lập dị và khả kính, Napoli là đội bóng xuất sắc và cuốn hút nhất trên xứ sở hình chiếc ủng. Họ là đội ghi nhiều bàn thắng nhất (64 bàn) và cũng là đội nhận ít bàn thua nhất (16 bàn). Ngoài ra, Napoli còn giành vé vào tứ kết Champions League để gặp AC Milan.
Bước vào kỳ FIFA Days tháng 3, trong số các đội đang dẫn đầu ở 5 giải vô địch quốc gia (VĐQG) hàng đầu châu Âu (Arsenal tại Ngoại hạng Anh, Napoli ở Serie A, Barcelona tại La Liga, Dortmund ở Bundesliga và PSG tại Ligue 1), chỉ có duy nhất Napoli còn cơ hội vô địch Champions League. Chẳng có gì là vĩ cuồng ở đây, vì với Napoli, vô địch Serie A trước mũi những gã khổng lồ miền Bắc đã là sự vĩ cuồng lớn lao nhất.
Tuy Serie A sa sút nhiều so với giai đoạn hoàng kim vào những năm cuối thập niên 1980 đầu 1990 nhưng so với các ông lớn miền bắc, Napoli vẫn là "anh nông dân" chưa bao giờ rủng rỉnh hầu bao. Vì vậy, để đủ sức tranh đua, đội bóng thành Naples cần mua sắm hợp lý và hiệu quả đến từng xu. Napoli không có cơ hội đốt tiền chiêu mộ ngôi sao như cái cách Paris Saint Germain hay Chelsea đã và đang thực hiện.
Và thành công của thầy trò Luciano Spalletti chứng minh cho sự xuất sắc của bộ phận chuyển nhượng của CLB. Như Fabrizio Romano, một Neapolitans, ông trùm tin chuyển nhượng của bóng đá châu Âu nhận xét: "Phần lớn thành công là nhờ vào Giám đốc Cristiano Giuntoli. Cùng với De Laurentiis, họ đã quyết định bán đi nhiều công thần nhưng không mấy nổi tiếng… Đó là canh bạc mạo hiểm, nhưng đến này mọi thứ vẫn diễn tiến tuyệt hảo và cùng với Spalletti, họ đã được những thành quả đáng kinh ngạc trong việc kiếm tìm những cầu thủ xuất sắc với chi phí thấp. Những cầu thủ này đáng giá gấp ba lần số tiền Napoli đã chi. Đội bóng này thật không thể tin nổi".
Sự hồi sinh của Napoli và hình mẫu tiêu biểu cho việc chuyển nhượng khôn ngoan, tiết kiệm ngân sách và tìm kiếm thông minh. Các cầu thủ lớn tuổi hoặc những cầu thủ có hợp đồng với chi phí cao (Lorenzo Insigne, Dries Mertens, Fabian Ruiz, Koulibaly) được phép rời đi để đổi lấy một số tài năng được phát hiện quá tài tình, họ bị bỏ quên hoặc thậm chí còn bị tất cả các ông lớn tại châu Âu phớt lờ, như trường hợp của Khvicha Kvaratskhelia, cầu thủ được ví von với Maradona qua biệt danh Kvaradona.
Napoli chỉ mất 10 triệu euro cho Dinamo Batumi để có phù thủy bóng đá Georgia. Anh kết hợp với tay săn bàn sung mãn Victor Osimhen đang tàn phá mọi hàng phòng ngự đối phương. Osimhen dẫn đầu danh sách ghi bàn với 21 pha lập công. Kvaratskhelia dẫn đầu danh sách kiến tạo với 10 đường chuyền dọn cỗ cho các đồng đội ghi bàn, ngoài ra xếp thứ ba trong danh sách ghi bàn với 12 pha lập công.
Tuy nhiên, không chỉ là sự phát hiện những viên ngọc quý đang lẩn khuất, mọi cầu thủ đến với Napoli từ mùa hè năm ngoái hoặc những cựu binh còn ở lại đều cảm thấy như được cải lão hoàn đồng. Tất cả là nhờ Spalletti, vị chiến lược gia đã chuyển tải được đến học trò của giá trị tập thể và sự gắn kết ăn ý trên sân.
Ở hàng phòng ngự, Napoli làm mới bằng sự xuất hiện của tuyển thủ Hàn Quốc, Jim Min Jae từ Fenerbahce và hậu vệ người Uruguay, Mathias Olivera từ Getafe, cầu thủ đang sắm vai chuyên gia dự phòng nơi hàng thủ. Một siêu dự bị khác là Eljif Elmas, cầu thủ 23 tuổi người Macedonia thường được tung vào sân ở những phút cuối để làm hỗn loạn hàng thủ đối phương bằng sự lắt léo. Hoặc Chucky Lozano, chân sút kỳ cựu và nổi danh của bóng đá Mexico được Spalletti tái tạo ở vị trí tiền vệ cánh phải, nơi cầu thủ này đang thể hiện được khả năng càn lướt mạnh mẽ. Anh đã có được 3 bàn thắng và 3 pha kiến tạo nhưng quan trọng hơn hết là luôn tạo ra sự uy hiếp cho hàng thủ đối phương.
Về khoản kiến tạo, như cái cây được mùa, quả chín ở khắp mọi nơi. Cựu binh trải hơn 250 trận cho Napoli, Piotr Zielinski đã có 6 đường chuyền thành bàn, ngang bằng thành tích hậu vệ cánh trái người Bồ Đào Nha, Mario Rui. Thông điệp của Spalletti rất rõ ràng: Tất cả đều phải đóng góp. Thực tế, 7 cầu thủ Napoli đã có ít nhất 3 pha kiến tạo thành bàn. Thông số thể hiện năng suất tập thể này cho thấy Napoli là đội bóng không quan tâm hàng thủ đối phương mạnh yếu chỗ nào, đội bóng này chỉ quan tâm làm cách nào để xuyên phá hàng thủ đối phương từ nhiều vị trí và góc độ.
Giờ đây, một ngọn lửa đang bùng cháy ở sân Maradona, và người hâm mộ Napoli hiểu rằng Scudetto cuối cùng đã nằm trong tầm tay. Do vậy, việc tập trung để giành chiến thắng từng trận một là điều tối quan trọng. Đó là lý do Napoli rút chân ra khỏi "phiên chợ đông" hồi đầu năm để tránh bị xao nhãng bởi thông tin chuyển nhượng. Quan điểm của HLV Spalletti là nếu hệ thống đang vận hành tốt, không cần phải sửa chữa.
Những cầu thủ Napoli đang nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các ông lớn tại châu Âu. Các CLB Premier League đặc biệt thèm khát Kvaratskhelia và Osimhen. Họ sẵn sàng chi đậm để có được những ngôi sao tấn công này trong kỳ chuyển nhượng mùa Hè, song Napoli không dễ bị khuất phục bởi tiền. Đội bóng thành Naples thậm chí không thèm bắt máy điện thoại. Các cầu thủ cũng khước từ tuyệt đại đa số cuộc gọi phỏng vấn khi đội bóng thiết lập "chế độ Scudetto". Mọi thứ, tuyệt đối mọi thứ, đều phải xoay quanh Scudetto.
"Không thể mô tả những gì đang diễn ra ở Napoli vào thời điểm hiện tại vì thậm chí chưa có bất cứ cuộc đàm phán nào", Romano cho biết. "Họ không muốn nói chuyện với bất kỳ CLB hay người đại diện nào. Họ cô lập hoàn toàn đội bóng. Họ đã không vô địch Serie A hơn 30 năm. Vì thế, cơ hội này quá đặc biệt. Chúng ta phải chờ xem kết quả mùa giải ra sao vì sự quan tâm dành cho các cầu thủ Napoli đến từ khắp mọi nơi, nhưng không ai biết đội bóng này sẽ đòi bao nhiêu".
Tương tự đội bóng yêu quý, người hâm mộ Napoli không quan tâm đến tương lai và chỉ tập trung vào hiện tại. Họ biết họ đang ở rất gần Scudetto cao quý. Không ai có thể hình dung ra cảnh tượng của thành phố Naples nếu đội bóng giành được chức vô địch Serie A.
"Tâm trạng của cả thành phố lúc này thật cuồng nhiệt", Romano tiết lộ. "Tôi mới về quê, nơi tôi hiểu quá rõ. Người hâm mộ như phát điên vì đội bóng. Họ đang chuẩn bị một bữa tiệc lớn, cực kỳ lớn. Họ chỉ chuẩn bị chứ không phô trương hay khoe khoang. Đó là tính cách thành Naples. Nhưng họ đang chuẩn bị cho thời khắc lịch sử. Hãy chuẩn bị, bởi vì những hình ảnh từ Napoli sẽ chẳng thấy nơi đâu trên thế giới".
Và, trên thiên đường, Diego Maradona chắc chắn đang mỉm cười.
