Đào, phở và piano được sản xuất vào giai đoạn cuối năm 2022, sau đó đem tham dự Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 23 vào năm 2023. Phim cũng được công chiếu tại rạp nhưng trong âm thầm.
Đến dịp Tết Nguyên đán 2024, một lần nữa Đào, phở và piano đem chiếu rạp. Lần này nhờ bài quảng cáo của một tiktoker, phim làm “dậy sóng” cộng đồng mạng. Tuy nhiên, vì được chiếu 18 suất/ngày, lại ở một cụm rạp nên phim xảy ra tình trạng “cháy vé cục bộ”.
“Khán giả Việt thiếu phim lịch sử”
Trên MXH, rất nhiều bàn tán về “sức nóng” thật sự của bộ phim. Nhưng ở một góc độ khác, thị trường phim Việt đang chứng kiến sự quan tâm nồng nhiệt của khán giả với dòng phim lịch sử. Điều tưởng chừng đã hạ nhiệt những năm gần đây.
Một thực tế đáng buồn là những phim được Nhà nước đặt hàng mới có đề tài lịch sử, tình yêu dân tộc. Nhưng đáng buồn hơn nữa là khán giả đại chúng không có nhiều cơ hội tiếp cận những bộ phim này. Từ thực tế của Đào, phở và piano, chúng ta nhận ra những phim này dù được rót vốn sản xuất (thường không cao) và đem dự thi nhưng lại không có kế hoạch, tài chính để quảng bá sản phẩm với công chúng. Do đó, nhiều phim có chung số phận là đem cất kho.
Trong khi đó, các nhà làm phim tư nhân thường chọn đề tài đa dạng để dễ tiếp cận khán giả. Nhưng với tâm lý e ngại thị hiếu của đám đông, nên gần như họ né tránh yếu tố lịch sử. Một điều khác cũng cần phải nhấn mạnh, phim lịch sử vốn không phải thế mạnh của điện ảnh Việt, trong đó có yếu tố kinh phí quá lớn, khó có thể tái hiện bối cảnh sao cho chân thực, hoành tráng.
Gần đây, Đất rừng phương Nam cũng khai thác yếu tố lịch sử, niềm tự hào dân tộc với kinh phí lên đến khoảng 50 tỷ đồng theo lời của nhà sản xuất. Bỏ qua yếu tố phim bị tẩy chay vì Trấn Thành hay sai sử, phản ứng của khán giả ở bộ phim này là điều đáng ghi nhận.
Điều đó cho thấy nhu cầu xem phim lịch sử của thị trường Việt Nam khá lớn. Nhưng nguồn cung chưa đủ đáp ứng.
Từ góc nhìn chuyên môn, H.P đưa ra nhận định: “Thực ra chuyện Đào bỗng hot không phải là chuyện khiến mình ngạc nhiên. Điều mình ngạc nhiên là lâu nay, tại sao Nhà nước không thay đổi cơ chế để phát hành phim, làm phim xong cứ bỏ kho. Vì mình quan sát được sự trỗi dậy mạnh mẽ của lòng tự hào dân tộc trong giới trẻ và khao khát tìm lại những vinh quang và vẻ đẹp quá khứ của dân tộc của công chúng”.
Như vậy, Nhà nước buộc phải thay đổi để thích nghi thời cuộc nếu không muốn bị gắn mác lỗi thời. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phải thay đổi cơ chế nhằm để người làm phim lịch sử tiếp cận được khán giả, và công chúng cũng có cơ hội ủng hộ dòng phim này.
Có nhiều đề xuất rằng thay vì cất kho, những bộ phim này nên được phát sóng rộng rãi để khán giả cả nước có thể thưởng thức. Hoặc nếu muốn thu hồi vốn hay nói đến chuyện xa hơn là có lãi, Nhà nước phải tính đến phương án tiếp cận thị trường.
“Phim lịch sử cần được làm chỉn chu, nghiêm túc”
Trở lại với Đào, phở và piano, phim do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đặt hàng, được rót vốn khoảng 20 tỷ đồng. Phim lấy bối cảnh Hà Nội trong cuộc chiến 60 ngày đêm cuối năm 1946, đầu năm 1947. Phim ca ngợi mối tình của anh tự vệ Dân (Doãn Quốc Đam đóng) và tiểu thư Hà thành tên Hương (Cao Thùy Linh).
Trong thời bom đạn gian khổ, thiếu thốn, con người luôn đối diện cái chết nhưng vẫn lạc quan, yêu đời. Tình yêu, tình người và tình yêu đất nước được đặt trong không khí ác liệt của chiến tranh như một tia sáng.
Trước làn sóng ủng hộ nhiệt tình, bộ phim của đạo diễn Phi Tiến Sơn vẫn đối mặt lời chê bai của khán giả. “Cảm quan về phim Nhà nước vẫn không khác gì mười mấy năm trước lúc mượn rạp ngủ trưa có điều hoà.Nhưng không có nghĩa là phủ nhận tất cả nỗ lực của đoàn phim. Cảnh kết rất mang tính biểu tượng. Nhờ vậy mà kéo lại 3 điểm cho bộ phim”, tài khoản P.S nhận xét.
“Rất cần làm nhiều phim về lịch sử hơn nữa, nhưng đừng làm phim vô lý quá mức. Lúc này quân địch (Pháp) có súng, trong khi quân (Việt Minh) chỉ có kiếm, mác, hai bên đánh nhau giáp lá cà, vậy mà quân ta lại thắng trong thế chẻ tre”, tài khoản A.T góp ý.
Ngoài ra, rất nhiều ý kiến bày tỏ sự ủng hộ dòng phim lịch sử. B.O chia sẻ: “Lịch sử để giúp ta nhớ những thành quả ông cha ta đã hy sinh giành lại tổ quốc, con cháu Việt Nam mới có ngày hôm nay”. “Cả đời tôi luôn biết ơn vào thế hệ cha ông đã đánh đổ xương máu để mỗi chúng ta có hòa bình, độc lập, hội nhập như ngày nay. Xem mỗi đoạn này mà tôi khóc. Tự hào là người con đất Việt. Mong có nhiều phim lịch sử như vậy”, tài khoản Q.A đồng tình.
“Lịch sử in đậm vào tiềm thức người dân Việt Nam. Đau đáu nỗi xót xa của một thời hoa lửa. Khơi dậy niềm tự hào vô hạn về một dân tộc quật khởi mà xuất phát từ những con người bình dị của quê hương, đất nước này”, X.D viết.
Một khán giả khác tâm sự: “Con trai mình 8 tuổi đã xem đi xem lại nhiều lần và thậm chí là say mê bộ phim Mùi cỏ cháy. Mình luôn tin ẩn chứa trong mỗi con người Việt Nam, dù lớn hay nhỏ, dù sinh sống ở đâu cũng luôn có một tình yêu đất nước mãnh liệt”.
Phản ứng của khán giả cho thấy họ sẵn sàng ủng hộ phim lịch sử nước nhà. Nhưng có sản phẩm thôi chưa đủ, với thị hiếu hiện nay của công chúng, họ đòi hỏi các nhà làm phim phải có hiểu biết, làm phim nghiêm túc, chỉn chu thay vì qua loa, hời hợt.
