Mực nước sông Dương Tử liên tục giảm trong hàng chục năm qua (ảnh: SCMP)
Dương Tử - con sông mỗi năm khiến người Trung Quốc lo ngại về những trận lũ kinh hoàng - đang dần khô cạn.
Nghiên cứu mới nhất của Phòng thí nghiệm Trọng điểm về Khoa học Thông tin Địa lý thuộc Bộ Giáo dục Trung Quốc cho hay, mực nước trung bình sông Dương Tử đang giảm đi nhanh chóng.
Kể từ năm 1980, mỗi năm, mực nước trung bình của sông Dương Tử lại giảm thêm 2 - 5 cm.
Theo nghiên cứu, sự suy giảm mực nước sông Dương Tử có thể gây ra tác động to lớn đến môi trường, kinh tế, của những thành phố với hàng trăm triệu dân.
"Biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính khiến mực nước sông Dương Tử suy giảm", Nie Ning - chuyên gia dẫn đầu nhóm nghiên cứu - nói.
Đầu tháng 2 năm nay, Chính phủ Trung Quốc cho biết, hơn 500.000 ha đất của nước này bị ảnh hưởng bởi hạn hán, hơn 330.000 người sống ở khu vực nông thôn vùng phía Nam, phía Đông Trung Quốc lâm vào tình trạng thiếu nước uống.
Sau trận lũ lụt lịch sử, kể từ tháng 10 năm ngoái, lượng mưa tại khu vực phía Nam sông Dương Tử - con sông dài nhất Trung Quốc - đã giảm 50%-80% so với bình thường.
Lưu vực sông Dương Tử là nơi sinh sống của hơn 460 triệu dân Trung Quốc, chiếm 1/3 tổng GDP cả nước. Con sông đem đến nguồn tài nguyên nước dồi dào, phục vụ tưới tiêu, giao thông đường thủy và nguồn nước sinh hoạt cho người dân.
Tuy nhiên, vài chục năm trở lại đây, hơn 1.000 hồ nước đã biến mất dọc sông Dương Tử.
Những con đập nhân tạo có thể ảnh hưởng đến chu trình điều tiết nước tự nhiên của sông Dương Tử, theo chuyên gia (ảnh: Xinhua)
Theo chuyên gia Nie, biến đổi khí hậu khiến lượng mưa ở khu vực sông Dương Tử suy giảm. Nhiệt độ toàn cầu ấm lên cũng khiến lượng nước bị bốc hơi của con sông tăng lên.
Cùng với sự suy giảm của mực nước, một số hiện tượng cực đoan như lũ lụt và hạn hán ở khu vực sông Dương Tử được cảnh báo là sẽ gia tăng trong các năm tới.
"Khi mực nước hạ thấp, nồng độ các chất ô nhiễm của sông Dương Tử sẽ tăng lên và đầu độc các loài thủy sinh. Sự cân bằng sinh thái của con sông cũng bị thay đổi. Các loài ưa môi trường khô sẽ phát triển, một số loài khác thì tuyệt chủng do không thể thích nghi", Xie Zhicai - chuyên gia từ Viện Thủy sinh thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc - nói.
Khi mực nước trên sông Dương Tử xuống thấp, vai trò của 15 con đập trên sông, bao gồm cả Tam Hiệp - đập thủy điện lớn nhất hành tinh - trở nên ngày càng lớn. Điều này đồng với việc chu trình điều tiết nước tự nhiên sẽ bị phá vỡ.
"Hiện tại, sông Dương Tử chưa bị coi là thiếu nước. Tuy nhiên, một thời gian nữa, những tác động từ việc mực nước suy giảm sẽ trở nên rõ ràng hơn", ông Xie cảnh báo.
Một số nhà khoa học cho rằng, sự suy giảm mực nước sông Dương Tử thậm chí còn tồi tệ hơn kết quả nghiên cứu của nhóm chuyên gia Nie.
Nước của con sông không chỉ phục vụ nhu cầu của người dân quanh khu vực mà còn được điều tiết đến các thành phố ít sông ngòi khác, ví dụ Bắc Kinh. Hơn 50% nước tiêu thụ ở Bắc Kinh đến từ sông Dương Tử.
