Buổi trưa tranh thủ đến vườn wasabi để thu hoạch củ trả đơn hàng khách đặt, anh Nguyễn Văn Tuyển ở Đà Lạt (Lâm Đồng) chia sẻ, năm 2013 anh đã biết tới loại cây này. Song, mãi đến năm 2020, anh mới chính thức trồng wasabi trong nông trại của mình.
Anh kể, sau khi tốt nghiệp đại học chuyên ngành sinh học, anh về làm quản lý nông trại cho một công ty hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Quá trình công tác, anh được tiếp xúc với cây wasabi.
Ở Việt Nam, có lẽ nhiều người còn lạ nhưng tại Nhật Bản, wasabi được xem là loại thực phẩm cao cấp, nổi tiếng khó trồng và đắt đỏ. Nhu cầu tiêu thụ wasabi cho ăn uống, làm đẹp và chữa bệnh không ngừng tăng ở Nhật.
“Ở Nhật chỉ riêng trong ăn uống, các bộ phận của cây wasabi được sử dụng để làm hàng trăm món ăn. Củ loại cây này không chỉ làm gia vị ăn kèm các món sushi, sashimi mà lá cây cũng được sử dụng làm kem, làm cocktail... ”, anh nói.
Đầu năm 2020, khi quyết định về làm nông dân và mở nông trại riêng của mình, anh Tuyển được một người bạn cho 20 cây giống wasabi trồng thử nghiệm. Mấy tháng sau, số cây này đều sinh trưởng và phát triển tốt. Cuối năm đó, sau khi xem cách anh trồng và chăm sóc wasabi, một công ty Nhật ở TP.HCM đã mời và đặt cọc giúp 1 vạn hạt giống để anh gieo trồng. Họ còn hứa sẽ đảm bảo đầu ra sản phẩm nếu cây wasabi của anh trồng đạt chất lượng.
Lượng hạt giống này về theo nhiều đợt. Anh đem gieo trồng từ cuối năm 2020 và đầu năm 2021.
Theo anh Tuyển, cây wasabi rất khó trồng, thích ẩm ướt, nước sạch và ánh sáng không trực tiếp. Ở xứ sở mặt trời mọc, cây wasabi mọc ở ven suối, dưới tán rừng già.
Để trồng được cây này ở Đà Lạt, anh phải làm nhà kính, lấy lưới đen che bớt 70% lượng ánh sáng chiếu trực tiếp xuống vườn, đồng thời sử dụng hệ thống tưới nhỏ giọt tự động nhằm tạo độ ẩm giúp cây phát triển tốt.
Cây trồng khoảng 15-18 tháng được thu hoạch. Tháng 3/2022, anh nhổ những củ wasabi đầu tiên trong vườn đem bán. Song, thay vì thu đại trà nhổ đâu hết đó, anh chọn cách thu tỉa, chỉ nhổ những cây đủ lớn còn cây nhỏ để lại. Mầm ở những cây lớn được tận dụng để nhân giống trồng tiếp.
Cầm trên tay củ wasabi, anh Tuyển nói: “Gọi nôm na là củ, còn chính xác thì đây là thân wasabi”. Phần thân này thường được mài ra thành bột để làm gia vị ăn trực tiếp với các món hải sản sushi, sashimi... Theo đó, wasabi cho chất lượng ngon nhất trong độ tuổi từ 15-18 tháng. Bởi nếu thu hoạch non độ cay nồng không đủ, còn thu hoạch già quá thì phần thân củ sẽ nhiều xơ, tỷ lệ bột ít.
Loại củ này khi mài ra bột thì phải sử dụng ngay trong vòng 30 phút, như vậy mới cảm nhận được hương vị ngon nhất. Còn nếu để nguyên củ, bọc trong màng bọc thực phẩm bảo quản ngăn mát tủ lạnh, vẫn giữ nguyên hương vị tươi ngon trong vòng 3 tháng.
Hiện lượng củ wasabi thu hoạch từ trang trại của anh đều được bán sỉ cho các nhà hàng hải sản phục vụ các món ăn Nhật Bản. Một phần nhỏ anh bán lẻ. Khoảng 20-25 củ wasabi được 1kg, anh bán với giá 6 triệu đồng. Còn lá wasabi anh bán với giá 200.000 đồng/kg.
“Sử dụng lá wasabi trong ăn uống còn ít người biết đến nên nguồn khách đặt mua chưa nhiều. Riêng củ wasabi tôi trồng không đủ hàng cung cấp cho các mối sỉ”, anh nói. Theo đó, anh chỉ cung cấp củ wasabi cho các mối sỉ quen, mối sỉ mới anh đều từ chối.
Anh Tuyển cho biết, chi phí trồng wasabi rất lớn nhưng cây đem lại doanh thu rất cao. Tính ra lợi nhuận so với cây trồng khác cao hơn hẳn. Ví như trồng 1.000m2 wasabi chi phí bỏ ra có thể lên tới 800 triệu đồng, nhưng doanh thu sẽ đạt khoảng 1,2 tỷ đồng.
Hiện các món ăn Nhật Bản sử dụng wasabi làm gia vị ăn kèm ngày càng phổ biến ở nước ta. Do đó, thời gian tới, anh sẽ mở rộng diện tích trồng wasabi thêm 2.000m2. Thay vì trồng trực tiếp xuống đất, anh chuyển qua trồng trên giá thể để tiện chăm sóc và thu hoạch. Lúc đó, nguồn cung củ wasabi và lá ra thị trường sẽ tăng lên, anh cho hay.
