Cách đây ít ngày, một bà mẹ chia sẻ rằng cô đã đưa con trai đến tham gia chương trình vẽ tranh ngoài trời. Khi thấy con vẽ, cô đã gợi ý rằng "con hãy tô màu nhiều hơn nữa để bức tranh sinh động". Tuy nhiên, cậu bé do dự rất lâu rồi trả lời: "Con sẽ vẽ bất cứ màu gì mà bạn muốn".
Trên thực tế, có rất nhiều trẻ mắc phải tình trạng tương tự, chúng không bao giờ tự quyết định điều gì, hay đắn đo hoặc thấy người khác làm gì thì sẽ làm theo.
Các chuyên gia giáo dục nhận định, hầu hết những đứa trẻ nhút nhát và không có ý kiến như vậy phần lớn là do cha mẹ quá kiểm soát
Rất nhiều cha mẹ luôn miệng nói với con câu: "Những gì cha/mẹ đang làm là vì lợi ích riêng của con". Họ cũng cho rằng con quá nhỏ để có những lựa chọn đúng đắn cho mình, vì vậy họ luôn phải lên kế hoạch.
Trong một chương trình giao lưu giữa cha mẹ và con cái tại Trung Quốc, một nữ sinh THCS đã chia sẻ, mong mẹ đừng lên kế hoạch chi tiết như vậy cho mình. Vì mẹ giám sát bé gần như mọi việc từ ăn uống, giặt giũ, làm bài tập, vui chơi,… phải được thực hiện nghiêm túc theo đúng thời gian biểu của mẹ đã đặt ra. Điều mẹ cô ấy muốn là một đứa con gái ngoan ngoãn và không quan tâm con gái mình nghĩ gì, sống kiểu gì.
Một cư dân mạng còn kể rằng từ nhỏ, mẹ anh đã can thiệp vào mọi quyết định của anh. Kể cả học những môn gì, nộp đơn vào trường đại học nào, thậm chí cả công việc và hôn nhân cũng đều theo nguyện vọng của mẹ. Hơn 20 năm, trong cuộc đời anh chỉ còn lại hai chữ “thành tích”. Tuy nhiên, đây không phải là điều anh muốn nên rất đau lòng.
Có thể thấy, việc cha mẹ kiểm soát con cái thái quá có tác hại lớn như thế nào. Điều đó sẽ gây đau đớn, tổn thương trẻ.
Trẻ bị kiểm soát quá sẽ bị ảnh hưởng ra sao?
Không ý kiến
Dưới sự trói buộc của cha mẹ nhân danh tình yêu, trong một thời gian dài, trẻ có thể mất dũng khí để nói "không", ngoài việc "cun cút" làm theo lịch trình người lớn đặt ra. Từ việc trẻ không dám nói "không" trước mặt bố mẹ, và đương nhiên chúng sẽ không dám nói "không" trước mặt người khác. Chúng sẽ dễ trở nên nhút nhát, dễ bị bắt nạt.
Sợ thay đổi
Những đứa trẻ đã quen với việc cha mẹ quyết định sẽ ngại tiếp xúc với những điều mới mẻ hơn. Bởi vì, những gì cha mẹ yêu cầu làm chắc chắn là an toàn 100% và có thể tự tin làm được. Nhưng thay đổi có nghĩa là trẻ có thể thất bại, có thể bị thương.
Sức ì của sự phụ thuộc sẽ khiến trẻ chọn cách từ bỏ. Nhưng cuộc sống luôn ẩn chứa những ẩn số, đòi hỏi trẻ phải tự mình khám phá để có được thành công và trưởng thành. Sự bảo bọc của cha mẹ sẽ kìm hãm sự tự lập của trẻ.
Không có tinh thần trách nhiệm
Hầu hết những đứa trẻ không được tự mình lựa chọn từ khi còn nhỏ sẽ không có tinh thần trách nhiệm. Và những đứa trẻ không có tinh thần trách nhiệm, ngoài việc trốn tránh trách nhiệm, cũng có thể trốn tránh mọi thứ sau khi mắc lỗi. Trong khi có câu: "Trách nhiệm là hạt giống quý giá nhất trên đời, nếu gieo vào lòng trẻ sớm thì sẽ gặt hái được hạnh phúc cả đời".
Kiểm soát quá có thể có tác động nghiêm trọng đến trẻ em, cha mẹ nên làm gì?
Cho trẻ quyền lựa chọn
Trẻ có quyền lựa chọn có nghĩa là chúng là một cá thể độc lập. Đây là một bước không thể thiếu trong quá trình trưởng thành. Bởi vì lựa chọn có nghĩa là sẽ làm và có thể sai, và chúng phải gánh chịu hậu quả cho sự lựa chọn sai lầm của mình. Từ việc mặc quần áo gì, tham gia các lớp học sở thích gì... cha mẹ đều nên cho trẻ em quyền lựa chọn nhất định.
Kiên nhẫn lắng nghe khi con bạn phản đối
Đứa trẻ đưa ra ý kiến phản đối có nghĩa là nó có ý kiến riêng của mình. Cha mẹ đừng vội phủ nhận. Hãy kiên nhẫn lắng nghe. Nếu hợp lý, nên được thông qua, nếu không, cha mẹ có thể đưa ra đề xuất mới hấp dẫn hơn.
Khuyến khích trẻ cố gắng và không sợ mắc lỗi
Các chuyên gia giáo dục khuyên rằng, cha mẹ đừng sợ con mắc lỗi mà nên động viên con cố gắng, chúng có thể làm, rồi mắc lỗi và sửa sai là chuyện bình thường. Vì vậy, trong một khuôn khổ nhất định, cha mẹ hãy để con tự chủ và phát huy tinh thần tìm tòi thông qua việc làm hàng ngày.
Nếu cha mẹ thực sự muốn tốt cho thì nên để chúng có nhiều lựa chọn và khuyến khích chúng cố gắng. Hãy để chúng có cơ hội phát triển, để có thêm dũng khí và sự tự tin trong cuộc sống hàng ngày.
Theo Minh Minh - Vietnamnet
