Hiện tượng con cá voi bất ngờ xuất hiện ở Hòn Trâu (thuộc vùng biển Đề Gi, xã Cát Khánh, H.Phù Cát, Bình Định) những ngày qua thu hút sự chú ý của dư luận. Nhiều công ty du lịch đã xây dựng tour du lịch ngắm cá voi khiến nổ ra tranh cãi.
Cá voi xuất hiện tại biển Đề Gi là cá voi Bryde. Trên các mạng xã hội, thông tin về tour du lịch này được đăng tải khá nhiều. Mức giá trung bình cho tour này là 550 – 600. 000 đồng. Một số ngư dân tại Cát Khánh cũng nhận chở khách bằng tàu cá ra khu vực có cá voi.
Một số đoàn khách tham quan cung đường biển Hòn Trâu - Vũng Bồi may mắn bắt gặp cá voi đang kiếm ăn gần bờ. Ai cũng tỏ ra thích thú bởi đây là hiện tượng hiếm gặp.
Xem thêm: Có nên phát triển các tour du lịch ngắm cá voi ở Bình Định?
Tuy nhiên, rất nhiều ý kiến phản đối việc xây dựng tour xem cá voi. Trên các diễn đàn về môi trường, hầu hết các thành viên đều phản đối việc nay. Đa phần ý kiến cho rằng cá voi cũng như các loài động vật hoang dã khác không có thói quen tiếp xúc với con người giống như thú cưng. Chúng thường rất hoảng sợ khi gặp con người. Chính vì vậy, nếu là người yêu thiên nhiên thì cần bảo vệ và tôn trọng không gian riêng tư và tự do của chúng. Việc kéo đông người đi xem cá voi hoặc các loại động vật hoang dã khác một cách tự phát là điều nên tránh.
Xem thêm: Khuyến cáo du khách giữ khoảng cách với cá voi ở Đề Gi
Trao đổi với VTC, TS Hoàng Văn Bền - Phó viện trưởng, Nguyên cứu viên chính Viện Hải Dương học Nha Trang (Khánh Hòa) - cho VTC News biết, việc mở tour du lịch xem cá voi ở biển Đề Gi (Bình Định) là không nên. Trong thời gian gần đây, có thể nơi này có luồng thức ăn đa dạng nên cá voi đến sinh sống. Hết mùa, lượng thức ăn cá con giảm thiểu thì cá voi lại đi về vùng biển khác.
VTC trích trả lời của TS Hoàng Văn Bền: "Về quan điểm hệ sinh thái, cái gì đến tự nhiên thì để cho nó tự nhiên. Việc mở tour du lịch gắn liền với việc đưa tàu, thuyền đến làm xáo động môi trường kiếm ăn của cá voi. Ngoài ra, tâm lý của khách du lịch muốn đến gần cá voi để chiêm ngưỡng, đem thức ăn thả xuống cho chúng, điều này sẽ làm mất đi vẻ tự nhiên vốn có của loài này và gây nguy hiểm cho chúng.
Xem thêm: Tour xem cá voi khổng lồ ở Bình Định: Có ảnh hưởng đến môi trường?
Đặc tính của loài cá voi là thân thiện, nếu mở tour du lịch không quản lý được khách thì họ đến gần cá voi để chụp ảnh, tiếp cận sát với cá voi... sẽ rất nguy hiểm cho cả người lẫn cá. Để ngắm nhìn cá voi một cách an toàn chúng ta chỉ nên ở xa, sử dụng ống nhòm để chiêm ngưỡng. Còn chụp ảnh thì nên dùng ống kính tele” - TS Hoàng Văn Bền nhấn mạnh.
Cũng theo ông Bền, không chỉ bảo vệ cá voi mà cần tăng cường các công tác bảo vệ nguồn thức ăn cho cá voi, không đánh bắt, khai thác hải sản bừa bãi thì luồng thức ăn sẽ về. Có thức ăn phong phú, đa dạng, phù hợp, cá voi sẽ về thường xuyên hơn, đông đảo hơn.
Xem thêm: Những thông thú vị bản về cá voi xanh có thể bạn chưa biết?
Dù vậy, nhóm ý kiến ủng hộ xây dựng tour xem cá coi lại cho rằng việc này không có gì đáng ngại. Theo quan niệm dân gian, cá voi không phải là loài cá bình thường, mà là "cá thần", có suy nghĩ, tình cảm, và đặc biệt là sự cảm nhận về tâm linh như con người. Nên việc bắt gặp cá voi xanh xuất hiện ven bờ biển Đề Gi được ngư dân coi là điều hết sức may mắn.
Trên báo Thanh Niên, TS Lương Hoài Nam, Thành viên Hội đồng tư vấn Du lịch Việt Nam (TAB) khẳng định tour xem cá voi không có gì sai trái và ở châu Âu cũng có nhiều tour xem cá voi.
"Nhà tôi đi tour xem cá voi hai lần ở Mỹ rồi. Hai lần đó cũng tốn kha khá tiền, chưa thấy con cá voi nào nhưng vui đáo để" - ông Nam nói. Ông Nam cũng cho biết, việc cá voi e sợ con người có thể cũng chỉ là do chúng ta tự hình dung. Các tàu ngắm cá voi cũng chỉ chở khách quan sát, không có tác động nào trực tiếp đến chúng. Những quan điểm quá khắt khe về môi trường nếu sẽ hạn chế sự sáng tạo về sản phẩm - vốn đang là điểm yếu của ngành du lịch Việt Nam.
Xem thêm: Tour đi xem cá voi xanh khổng lồ săn mồi ở Bình định đang nóng hừng hực!
Thực tế, tại Úc, Okinawa (Nhật) hay tại Đan Mạch, hạy tại thủ đô Reykjavik ( Iceland)… các tour xem cá voi (Whale watching tour) khá phổ biến. Các tàu du lịch chở khách đến tận vùng biển có cá voi để xem nhưng không đảm bảo chuyến đi nào cũng gặp cá voi vì phụ thuộc vào thời tiết và thời gian săn mối của cá. Khách du lịch luôn được khuyến cáo các biện pháp đảm bảo an toàn, tôn trọng môi trường, ứng xử văn minh và thân thiện, không tấn công hay làm tổn hại đến cá voi. Các tour này luôn thu hút rất đông du khách.
Theo các chuyên gia thuộc Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học và loài nguy cấp (CBES), cá voi Bryde là động vật hoang dã có bản tính hiền lành, nhưng chúng vẫn có bản năng tự vệ nhất định nếu bị khiêu khích hoặc tấn công. Ở các cá thể cá voi cái đang nuôi con nhỏ, bản năng này càng mạnh. Vì vậy, vấn đề tự phát du lịch xem cá voi tại Đề Gi nên được quan tâm quản lý. Nếu được quản lý bảo vệ tốt, đây sẽ là nguồn lợi không nhỏ cho cộng đồng địa phương. Trái lại, nếu thiếu các biện pháp quản lý, lượng khách quá đông sẽ có thể dẫn đến nhiều hệ lụy cho cả cá voi và khách tham quan.
Xem thêm: Đàn cá voi xanh liên tục xuất hiện ở vùng biển Đề Gi
Trả lời VTC, bà Trần Thị Thu Thủy - Trưởng phòng Quản lý du lịch (Sở du lịch Bình Định) - cho biết: “Hiện tại Sở chưa có công văn nào cho phép các hộ kinh doanh du lịch trên địa bàn này tổ chức các tour ngắm cá voi. Đây là hiện tượng hoàn toàn là tự phát. Sở sẽ nhanh chóng làm rõ để kịp thời có biện pháp hợp lý bảo vệ mội trường biển. Hy vọng sáng năm cá voi sẽ lại xuất hiện ở biển Bình Định”.
