Trình Quốc hội tuyến metro số 5 trong năm 2023
Ngày 7.11, Sở GTVT TPHCM có văn bản gửi UBND TPHCM về đầu tư xây dựng hoàn thiện hệ thống đường sắt đô thị của TPHCM gắn với phát triển đô thị theo mô hình TOD.
Theo quy hoạch, TPHCM có 8 tuyến metro và 3 tuyến xe điện mặt đất hoặc đường một ray với tổng chiều dài 220 km, tổng mức đầu tư gần 25 tỉ USD.
Nhưng đến nay TPHCM mới đang triển khai 2 dự án là tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) hơn 43.700 tỉ đồng và metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) gần 47.900 tỉ đồng.
Do đó, Sở GTVT TPHCM đề xuất ưu tiên đầu tư thêm 6 tuyến metro giai đoạn từ nay đến 2035 với tổng nhu cầu vốn hơn 200.000 tỉ đồng.
Cụ thể, tuyến metro số 5 (giai đoạn 1 dài 8,9 km từ ngã tư Bảy Hiền - cầu Sài Gòn) với tổng vốn hơn 38.700 tỉ đồng, trong đó vốn ODA hơn 28.000 tỉ đồng, còn lại là vốn đối ứng của TPHCM.
Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đã được UBND TPHCM trình Thủ tướng hai lần vào năm 2017 và 2020 nhưng chưa được thông qua. Dự án dự kiến được trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư trong năm 2023.
5 tuyến còn lại gồm: Số 3a (giai đoạn 1 từ Bến Thành – Bến xe Miền Tây) dài gần 10km với tổng vốn 41.800 tỉ đồng; số 4 (giai đoạn 1 từ Thạnh Xuân – Nguyễn Văn Linh) dài gần 21 km, tổng vốn 58.185 tỉ đồng; Số 2 (giai đoạn 2 đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm và Tham Lương – Bến xe Tây Ninh) dài 9,1 km, tổng vốn 32.604 tỉ đồng; Số 3b (Ngã 6 Cộng Hòa – Hiệp Bình Phước) dài 12,1 km, tổng vốn 41.140 tỉ đồng và số 4b (công viên Gia Định – Lăng Cha Cả) dài 5,2 km, tổng vốn 24.200 tỉ đồng.
Tiền đâu đầu tư?
Theo Sở GTVT TPHCM, trong điều kiện vốn ngân sách còn khó khăn, vốn ODA là nguồn vốn quan trọng để đầu tư các dự án đường sắt đô thị. Tuy nhiên, hiện nay việc thu hút nguồn vốn ODA rất khó khăn khi Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập trung bình, đồng thời việc quản lý, sử dụng vốn ODA để xây dựng cơ sở hạ tầng vẫn còn một số vướng mắc, bất cập.
Do đó cần thiết phải nghiên cứu, đề xuất những phương thức huy động vốn mới để đầu tư phát triển hạ tầng, đặc biệt là phương án khai thác quỹ đất khu vực xung quanh các nhà ga metro gắn với phát triển đô thị theo mô hình TOD.
Theo đó, TOD sẽ phát triển đô thị với dân cư tập trung mật độ cao, qua đó nâng cao giá trị sử dụng đất trong khu vực bán kính 500m từ các nhà ga đường sắt đô thị. Đây là một giải pháp tài chính mang tính chiến lược trong việc huy động và tối ưu hóa nguồn lực từ khai thác quỹ đất để đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị.
Để đẩy nhanh tiến độ đầu tư hoàn thiện mạng lưới metro, Sở GTVT TPHCM kiến nghị UBND TPHCM giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc khẩn trương nghiên cứu về quy hoạch phát triển đô thị theo định hướng TOD, cập nhật vào đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung xây dựng TPHCM đến năm 2040 và tầm nhìn đến năm 2060. Việc này nhằm phục vụ khai thác quỹ đất khu vực xung quanh các nhà ga metro.
Đồng thời, giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp các sở ngành liên quan nghiên cứu, tham mưu UBND TPHCM phương án, kế hoạch huy động nguồn vốn để đầu tư 6 dự án metro như trên. Trong đó có phương án khai thác quỹ đất vùng phụ cận xung quanh các nhà ga đường sắt đô thị để tạo nguồn vốn cho ngân sách.
Ngoài ra, giao Sở GTVT chủ trì, phối hợp với Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý đường sắt đô thị đề xuất lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi một số dự án metro có khả năng khai thác quỹ đất vùng phụ cận các nhà ga.
