Theo Sở TN&MT TP.HCM, thời gian qua, cơ quan này nhận được nhiều đơn thư của người dân phản ánh, kiến nghị được giải quyết cấp GCN đối với trường hợp tự ý tách thửa đất nông nghiệp, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở, đất phi nông nghiệp, chuyển một phần quyền sử dụng đất cho người khác.
Theo đó, trên địa bàn TP.HCM đang tồn tại các trường hợp hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất nông nghiệp đã được UBND cấp huyện cấp GCN. Trong quá trình sử dụng các thửa đất trên, phát sinh biến động như: hộ gia đình tự tách hộ ra riêng để ở, được thừa kế, được tặng cho, chuyển nhượng một phần diện tích của thửa đất,... xảy ra tại thời điểm không có quy định về diện tích tối thiểu để tách thửa (trước thời điểm Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực). Từ đó, dẫn đến việc các hộ gia đình, cá nhân đã tự ý tách thửa, tự chuyển mục đích (xây dựng nhà ở, ...) và tự chuyển quyền bằng giấy tay cho người khác không đúng quy định pháp luật về đất đai nên đến nay những trường hợp này còn tồn tại chưa được cơ quan có thẩm quyền giải quyết cấp GCN.
Trên địa bàn TP.HCM có nhiều trường hợp người dân tự tách thửa, tự chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển quyền một phần thửa đất bằng giấy tay
Trong khi đó, theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải bắt buộc bằng hình thức hợp đồng có công chứng, chứng thực. Tuy nhiên, các trường hợp này đều giao dịch mua bán, chuyển quyền bằng giấy tay (không loại trừ trường hợp giả mạo giấy tay, xác lập thời điểm mua bán không trung thực) là không đúng quy định pháp luật đất đai, cần phải xem xét xử lý vi phạm. Việc xác định thời điểm mua bán bằng giấy tay và xử phạt vi phạm hành chính thuộc thẩm quyền UBND cấp huyện. Về các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất, người dân đã tự ý thực hiện mà không lập thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất hoặc đăng ký theo quy định.
Còn về tách thửa, theo Sở TN&MT, từ trước khi Luật Đất đai 2013 có hiệu lực, UBND TP.HCM có nhiều quyết định về diện tích tối thiểu. Hiện nay, TP.HCM đang áp dụng theo Quyết định số 60/2017 thì phải đảm bảo diện tích tối thiểu là 500m2 đối với đất nông nghiệp khác và 1.000m2 đối với đất nông nghiệp đã được quy hoạch để sản xuất nông nghiệp; riêng thửa đất có diện tích lớn hơn 2.000m2 phải lập dự án. Trường hợp thửa đất thuộc khu vực không phù hợp quy hoạch để sản xuất nông nghiệp và thuộc khu vực phải thu hồi theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt và công bố thì không được tách thửa.
Mặc dù, theo quy định, trường hợp thửa đất thuộc khu vực không phù hợp quy hoạch để sản xuất nông nghiệp và không thuộc khu vực phải thu hồi theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt và công bố, thì người sử dụng đất được thực hiện các quyền theo quy định. Tuy nhiên, theo Sở TN&MT, các trường hợp chuyển quyền bằng giấy tay không phù hợp quy định pháp luật tại thời điểm thực hiện chuyển quyền; nhiều trường hợp chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp có diện tích rất nhỏ.
Theo Sở TN&MT TP.HCM, việc xử lý, xem xét, cấp GCN cho các trường hợp nêu trên sẽ được căn cứ theo điểm b khoản 3 và khoản 5 điều 22 Nghị định số 43/2014 của Chính phủ, tương tự với Điều 57 Luật Đất đai 2013 Đồng thời, việc cấp GCN chỉ được thực hiện sau khi cơ quan quản lý đất đai tại địa phương giải quyết xong việc xử lý vi phạm chuyển mục đích sử dụng đất trái phép và phải đảm bảo nguyên tắc sử dụng đất đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, phù hợp với quy định của pháp luật về xây dựng.
Được biết, Sở TN&MT TP.HCM đã có văn bản kiến nghị Bộ TN&MT xem xét, hướng dẫn xác định thẩm quyền giải quyết cấp GCN đối với các trường hợp trên. Trên cơ sở ý kiến của Bộ TN&MT, Sở TN&MT sẽ tham mưu UBND TP.HCM có văn bản chỉ đạo thống nhất để thực hiện trên toàn địa bàn thành phố.
