BS CKI. Nguyễn Trần Như Thủy - Bệnh viện Đại học Y dược, cơ sở 3 (TP.HCM) - cho biết khi nhắc đến màu sắc của các loại rau củ, thường chúng ta hay nghĩ đến màu xanh, màu cam, vàng hay đỏ và rau củ sắc tím thường chỉ được dùng để bày trí cho món ăn thêm bắt mắt.
Tuy nhiên, các loại rau củ mang sắc màu lãng mạn này không chỉ giúp món ăn thêm thẩm mỹ mà lại rất tốt cho sức khỏe.
Chính Anthocyanidin, hợp chất tạo nên màu tím đặc trưng là một chất chống oxy hóa rất mạnh nên có khả năng ngăn ngừa ung thư, ngăn chặn tích tụ các độc tố bất lợi, chống lão hóa nhất là lão hóa da, tăng lượng máu lên não, tốt cho hệ thần kinh trung ương, giúp cải thiện trí nhớ và ngăn ngừa đãng trí.
Ngoài ra, các chất oxy hóa khác như Flavonoid và Polyphenol giúp kiểm soát tiểu đường, giảm cholesterol, kháng viêm, tăng cường miễn dịch, cải thiện trí nhớ, tốt cho tim mạch, chống lão hóa và nhiếu tác dụng có lợi khác.
Dưới đây là một số các loại rau củ màu tím khá quen thuộc, nhưng lại mang đến lợi ích cho sức khỏe kì diệu,
1. Cà tím
Cà tím có giá trị dinh dưỡng cao. Trong thịt quả cà tím chứa nhiều các loại vitamin như A, C, các vitamin nhóm B và nhiều khoảng chất vi lượng như K, Mg, Fe, Zn, Ca, Mn.
Nhờ nguồn axit folic (vitamin B9) và sắt vi lượng dồi dào, cà tím giúp hỗ trợ quá trình tạo hồng cầu và ngăn ngừa thiếu máu, tốt cho thai phụ. Chứa nhiều Kali, cà tím giúp ổn định nhịp tim, Flavonoid có tác dụng giảm lượng LDL-c, tăng HDL-c, giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch.
Ngoài ra, Magiê và Canxi cùng với vitamin A và C trong cà tím có tác dụng cải thiện cấu trúc xương giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm cảm giác bồn chồn, lo lắng, cải thiện tình trạng giấc ngủ, làm đẹp da ngăn ngừa tàn nhang.
Lượng nước chiếm 92% đến 94% và rất giàu chất xơ thực vật, cà tím có thể giúp cải thiện tình trạng táo bón, ngăn ngừa hình thành chất béo trong cơ thể, làm tăng cảm giác no lâu hơn, giảm sự thèm ăn, giúp hỗ trợ giảm cân và duy trì cân nặng
Trong Đông y, cà có vị ngọt tính hàn, hơi độc. Tác dụng mát gan, lợi mật, nhuận tràng, thường được khuyên dùng cho người bị nhiệt chứng, khô đắng miệng, hoặc táo bón. Tuy nhiên người thể trạng hư nhược, các bệnh thuộc hàn chứng, trẻ nhỏ thì nên hạn chế ăn cà tím.
Cách sử dụng: cà tím được rất chế biến đa dạng như nướng, xào, dồn thịt chiên hay làm các món salad hoặc có thể dùng đắp mặt để làm đẹp da.
Một số lưu ý khi sử dụng:
- Không nên ăn quá nhiều cà tím, dù là ăn sống, nước ép hay cà tím đã qua chế biến, chỉ nên tầm 200gram/lần, 2-3 bữa/tuần vì trong cà tím có chứa Solanine là một chất vị đắng và có độc với cơ thể, ngoài ra cà tím còn chứa một lượng Nicotine cao hơn bất kỳ loại trái khác.
Cách dùng đúng là nên ngâm cà tím với một ít dấm hoặc muối trước khi chế biến hoặc dùng chanh và nên ăn kèm đa dạng các món khác để làm giảm hoạt tính của các chất này.
- Người có tiền căn dị ứng, hen suyễn, cơ địa dễ tạo sỏi thận thì nên hạn chế sử dụng do trong cà tím còn có chứa một lượng Oxalate có thể tăng nguy cơ hình thành sỏi, chứa một số hoạt chất tác dụng như Histamin gây ra tình trạng ngứa viêm miệng và tăng mẫn cảm.
- Không nên ăn cà tím kèm các loại thức ăn có tính hàn khác như cua ghẹ, hải sản, thịt vịt, ngan, ếch, ốc,…
- Nên ăn cà tím luôn vỏ. Trừ khi chế biến bằng cách nướng trực tiếp trên bếp than, thì nên ăn cà tím luôn vỏ để tận dụng được nguồn dinh dưỡng.
- Nên dùng nhiệt ở mức vừa khi chế biến cà tím, nhiệt độ quá cao hoặc việc chiên với nhiều dầu sẽ làm giảm 50% giá trị dinh dưỡng của cà tím.
2. Bắp cải tím
Bắp cải tím đậm hay tím nhạt thường được đo bằng chỉ số pH vì sự thay đổi màu sắc cũng tùy vào độ pH của đất trồng.
Các loại bắp cải nói chung chứa nhiều vitamin A, C và E. Riêng bắp cải tím có lượng vitamin C nhiều gấp đôi và lương vitamin A gấp 10 lần so với các loại bắp cái xanh.
Vitamin A, C và lượng nhiều các chất chống oxy hóa trong bắp cải tím giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi các tổn thương gốc tự do, bảo vệ các tế bào não phòng suy giảm trí nhớ, giúp đẹp dạ, chống lão hóa, ngăn ngừa tàn nhang, giúp da đàn hồi và mềm mại hơn.
Vitamin K trong bắp cải tím giúp xương chắc khỏe hơn, thúc đẩy liền xương cũng như duy trì mật độ canxi trong xương, ngăn ngừa và làm giảm nguy cơ loãng xương, gãy xương.
Vitamin A còn tốt cho mắt, cải thiện thị lực, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng, giảm thiểu nguy cơ hình thành đục thủy tinh thể.
Sulforaphane có trong bắp cải tím có tác dụng chống viêm, giảm đau, hỗ trợ ngăn ngừa các biến chứng của viêm khớp.
Bắp cải tím giúp kiểm soát và duy trì cân nặng bởi loại rau này ít calo nhưng nhiều vitamin và khoáng chất, cùng với lượng chất xơ dồi dào, giúp tạo cảm giác no lâu và tốt cho đường ruột và hệ tiêu hóa.
Cách sử dụng: có thể ăn sống hoặc chế biến bằng luộc, hấp, xào, làm salad.
Một số lưu ý:
- Nên ăn sống. Vì khi ăn sống, hầu hết các chất dinh dưỡng trong bắp cải tím sẽ được giữ lại. Ưu tiên các món salad khi chế biến để giữ lại trọn vẹn các chất dinh dưỡng hoặc chỉ nấu chín tới rau thay vì nấu chín nhừ để đảm bảo không bị mất các chất dinh dưỡng.
- Không nên chế biến với nhiệt độ quá cao dễ làm mất chất dinh duỡng trong và làm mất đi vị ngọt tự nhiên.
- Người bị tiêu chảy, người bị đau dạ dày nên hạn chế sử dụng, nhất là bắp cải sống hoặc các món salad vì dễ gây đầy bụng, khó tiêu.
3. Khoai lang tím
Khoai lang tím giàu Beta-carotene, Vitamin B1, Vitamin C, Ca, Mg, chứa nhiều chất chống oxy hóa. Vỏ khoai chứa nhiều Anthocyanin là chất đặc trưng với nhiếu tác dụng có lợi như ngăn ngừa ung thư, ngăn chặn tích tụ các độc tố bất lợi; chống lão hóa nhất là lão hóa da, tăng lượng máu lên não, tốt cho hệ thần kinh trung ương, giúp cải thiện trí nhớ và ngăn ngừa đãng trí.
Ăn khoai lang tím thay vì khoai lang vàng hoặc trắng, mặc dù lượng tinh bột trong khoai tây tím làm tăng lượng đường trong máu nhưng mức tăng vẫn thấp hơn so với tinh bột trong các loại trên.
Có thể ăn khoai luộc, chiên hoặc làm sinh tố (xay khoai lang tím đã hấp chín với sữa tươi hoặc sữa chua). Tuy nhiên nên hạn chế các món chiên rán vì dùng dầu nhiều không tốt cho sức khỏe
Một số lưu ý:
- Không nên ăn quá nhiều: vì khi đó dễ khiến đường tiêu hóa sản sinh một lượng lớn Carbon dioxide (CO2), khi ăn quá nhiều sẽ bị đầy hơi và ợ hơi.
- Hạn chế ăn quá nhiều khi đói hoặc chỉ ăn mỗi khoai lang và không nên ăn khoai lang vào buổi tối, do khoai lang dễ kích thích bài tiết axit dạ dày, dẫn đến cảm giác khó chịu ở bụng, dễ gây trào ngược axit..
Bác sĩ Thủy nhấn mạnh, rau củ màu tím không những đẹp mắt mà còn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng mà rau xanh không có. Mỗi một sắc màu trong rau củ sẽ đại diện cho một loại vitamin, chất chống oxy hóa hoặc một loại khoáng chất khác nhau, tạo nên giá trị dinh dưỡng riêng.
Cách tốt nhất là ăn uống đủ chất, phù hợp và có điều độ. Nên tham khảo ý kiến chuyên gia nếu như bản thân bạn đang cáo một số bệnh mãn tính đang điều trị. Vẫn còn rất nhiều những loại thực phẩm tím khác dù không phổ biến như củ cà rốt tím, súp lơ tím, củ cải đường tím, bắp (ngô) tím, … nhưng vẫn mang lại nhiều lợi ích to lớn cho cơ thể mà bạn có thể tìm hiểu thêm.
.png "Bốn thói quen khiến trái tim sợ nhất")
