"Google là nhà độc quyền", Thẩm phán Amit P. Mehta của Tòa án Quận Columbia đưa ra phán quyết trong vụ kiện chống độc quyền nhằm vào Google. Đây là phán quyết chống độc quyền đầu tiên của kỷ nguyên internet hiện đại trong vụ kiện chống lại gã khổng lồ công nghệ Mỹ.
Thẩm phán Amit P. Mehta cho rằng, Google đã hành động bất hợp pháp để duy trì sự độc quyền trong tìm kiếm trực tuyến. Theo tờ New York Times, phán quyết công bố ngày 5/8 (theo giờ địa phương này) là một quyết định mang tính bước ngoặt nhằm vào quyền lực của những gã khổng lồ công nghệ trong kỷ nguyên Internet hiện đại và điều đó có thể thay đổi căn bản cách họ kinh doanh.
Trong phán quyết dài 277 trang, Thẩm phán Mehta cho rằng, Google đã lạm dụng độc quyền trong lĩnh vực kinh doanh tìm kiếm. Trước đó, Bộ Tư pháp và các bang đã kiện Google, cáo buộc tập đoàn này củng cố vị trí thống trị của mình một cách bất hợp pháp, một phần bằng cách trả cho các công ty khác, như Apple và Samsung, hàng tỷ đô la mỗi năm để Google tự động xử lý các truy vấn tìm kiếm trên điện thoại thông minh và trình duyệt web của họ.
Thẩm phán Mehta tuyên bố trong phán quyết của mình: “Google là một nhà độc quyền và họ đã hành động như vậy để duy trì sự độc quyền của mình”.
Đây là một phán quyết nghiêm khắc nhằm vào sự trỗi dậy của các công ty công nghệ khổng lồ đã sử dụng nguồn gốc từ Internet để tác động đến cách chúng ta mua sắm, sử dụng thông tin và tìm kiếm trực tuyến - đồng thời cho thấy giới hạn tiềm tàng về quyền lực của Big Tech. Nó có khả năng ảnh hưởng đến các vụ kiện chống độc quyền khác của chính phủ chống lại Google, Apple, Amazon và Meta - chủ sở hữu của Facebook, Instagram và WhatsApp.
Phán quyết chống độc quyền quan trọng gần đây nhất chống lại một công ty công nghệ là phán quyết nhắm vào Microsoft từ hơn hai thập kỷ trước.
Rebecca Haw Allensworth, giáo sư nghiên cứu về chống độc quyền tại trường luật của Đại học Vanderbilt, cho biết: “Đây là vụ kiện chống độc quyền quan trọng nhất thế kỷ và là vụ đầu tiên trong số nhiều vụ kiện lớn chống lại Big Tech. Đó là một bước ngoặt lớn.”
Quyết định này là một đòn giáng mạnh vào Google, tập đoàn vốn được xây dựng dựa trên nền móng là công cụ tìm kiếm, thậm chí chính tên của họ đã trở thành một động từ chi hành động tìm kiếm.
Phán quyết vừa qua của thẩm phán Mỹ có thể có tác động lớn đến thành công của Google, đặc biệt là khi công ty chi mạnh tay để cạnh tranh trong cuộc đua về trí tuệ nhân tạo. Google còn phải đối mặt với một vụ kiện chống độc quyền liên bang khác về công nghệ quảng cáo dự kiến sẽ được đưa ra xét xử vào tháng tới.
Phán quyết ngày 5/8 không bao gồm các biện pháp khắc phục hành vi của Google. Thẩm phán Mehta sẽ quyết định điều đó, có khả năng buộc công ty phải thay đổi cách thức hoạt động hoặc bán bớt một phần hoạt động kinh doanh của mình.
Phán quyết của Thẩm phán Mehta đã kết thúc một vụ kiện kéo dài nhiều giữa Bộ Tư pháp Mỹ và Google, dẫn đến hãng phai đưa ra bản dùng thử kéo dài 10 tuần vào năm ngoái. Bộ Tư pháp và các bang đã khơi kiện vào năm 2020 nhằm sự thống trị của Google trong lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến, tạo ra hàng tỷ lợi nhuận hàng năm. Bộ này cho biết công cụ tìm kiếm của Google đã thực hiện gần 90% lượt tìm kiếm trên web, một con số mà công ty bác bỏ.
Google đã chi hàng tỷ USD hàng năm để trở thành công cụ tìm kiếm tự động trên các trình duyệt như Safari của Apple và Firefox của Mozilla. Theo New York Times, Google đã trả cho Apple khoảng 18 tỷ USD vào năm 2021 để cài sẵn hoạt động tìm kiếm trên trình duyệt của “Nhà Táo”.
Jonathan Kanter, quan chức chống độc quyền hàng đầu của Bộ Tư pháp Mỹ, cho biết trong một tuyên bố: “Quyết định mang tính bước ngoặt này buộc Google phải chịu trách nhiệm. Nó mở đường cho sự đổi mới cho các thế hệ mai sau và bảo vệ quyền truy cập thông tin cho tất cả người Mỹ.”
Kent Walker, chủ tịch phụ trách các vấn đề toàn cầu của Google, cho biết công ty sẽ kháng cáo phán quyết này.
Ông nói: “Quyết định này công nhận rằng Google cung cấp công cụ tìm kiếm tốt nhất, nhưng kết luận rằng chúng tôi không được phép cung cấp công cụ đó một cách dễ dàng. Khi quá trình này tiếp tục, chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào việc tạo ra những sản phẩm mà mọi người thấy hữu ích và dễ sử dụng.”
Trong phiên tòa, giám đốc điều hành của Microsoft, Satya Nadella, đã làm chứng rằng ông lo ngại rằng sự thống trị của đối thủ cạnh tranh đã tạo ra một “Google web” và mối quan hệ của họ với Apple là “độc quyền tập đoàn”. Ông nói, nếu Google tiếp tục như vậy, họ có khả năng chiếm ưu thế trong cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo.
Giám đốc điều hành của Google, Sundar Pichai, phản bác rằng Google đã tạo ra dịch vụ tốt hơn cho người tiêu dùng. Theo ông, người dùng chọn tìm kiếm trên Google vì họ thấy nó hữu ích và công ty đã tiếp tục đầu tư để làm cho nó tốt hơn.
Chính phủ cũng cáo buộc Google bảo vệ sự độc quyền đối với các quảng cáo chạy bên trong kết quả tìm kiếm. Các luật sư của chính phủ cho biết Google đã tăng giá quảng cáo vượt quá mức lẽ ra nên tồn tại trên thị trường tự do, điều mà họ cho là dấu hiệu cho thấy sức mạnh của công ty. Quảng cáo tìm kiếm mang lại doanh thu hàng tỷ USD hàng năm cho Google.
Thẩm phán Mehta phán quyết rằng sự độc quyền của Google đã cho phép hãng này tăng giá cho một số quảng cáo tìm kiếm. Ông nói, điều đó đã mang lại cho công ty nhiều tiền hơn để trả cho công cụ tìm kiếm của mình để có được vị trí hàng đầu.
Ông nói trong phán quyết: “Việc tăng giá không giới hạn đã thúc đẩy doanh thu tăng trưởng đáng kể của Google và cho phép hãng duy trì lợi nhuận hoạt động cao và ổn định đáng kể”.
Các học giả pháp lý đánh phá, phán quyết trên sẽ ảnh hưởng đến các vụ kiện chống độc quyền của chính phủ chống lại những gã khổng lồ công nghệ khác. Tất cả các cuộc điều tra đó, do Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) và Bộ Tư pháp tiến hành, bắt đầu từ thời chính quyền cựu Tông thống Trump và ngày càng gia tăng dưới thời Tổng thống Biden.
Bộ Tư pháp đã kiện Apple, cho rằng công ty này đã gây khó khăn cho người tiêu dùng trong việc từ bỏ iPhone và khởi kiện Google. FTC khởi kiện riêng Meta, tuyên bố công ty đã loại bỏ các đối thủ cạnh tranh non trẻ, và kiện Amazon, cáo buộc họ chèn ép người bán trên thị trường trực tuyến của mình.
Với những trường hợp đó, chính phủ đang viện đến các đạo luật hàng trăm năm tuổi, ban đầu được sử dụng để kiềm chế các công ty tiện ích và các công ty độc quyền khác như Standard Oil.
William Kovacic, cựu chủ tịch FTC, cho biết chiến thắng dành cho chính phủ mang lại uy tín cho nỗ lực rộng rãi hơn của họ nhằm sử dụng luật chống độc quyền để nhắm vào các công ty Mỹ.
Google cũng đang phải đối mặt với sự giám sát chống độc quyền ở châu Âu, nơi các quan chức buộc tội công ty này vào năm ngoái vì đã phá hoại các đối thủ trong lĩnh vực quảng cáo trực tuyến.
