Tina Turner và những khoảnh khắc 'giữa bí ẩn và ánh sáng, giữa u sầu với mãnh liệt'

Nữ danh ca Tina Turner là một trong số những nghệ sĩ lớn nhất của âm nhạc Mỹ và thế giới, qua đời sáng nay ở tuổi 83.

Paul McCartney và Tina Turner biểu diễn chung năm 1986 tại London.

Bà được mệnh danh là ‘Nữ hoàng Rock n’ Roll’ nhờ giọng hát nội lực và phong cách biểu diễn giàu năng lượng trên sân khấu. Những ca khúc của bà đã trở nên quen thuộc với rất nhiều thế hệ ở Mỹ, châu Âu và cả Việt Nam: River Deep - Mountain High, What's Love Got to Do with It, Private dancer, The Best…

Bức chân dung nổi tiếng của Tina Turner thực hiện năm 1969 ở New York.

Bà được xác định mắc ung thư đường ruột năm 2016 và được ghép thận vào năm 2017.Trước đó, năm 2013, ba tuần sau đám cưới với Erwin Bach, Tina bị đột quỵ và phải tập đi lại.

Nhà phê bình âm nhạc Daphne A Brooks từng viết về bà: ‘Tính cách âm nhạc của Turner luôn là sự kết hợp giữa bí ẩn và ánh sáng, giữa u sầu với sức sống mãnh liệt’.

‘Tính cách âm nhạc của Turner luôn là sự kết hợp giữa bí ẩn và ánh sáng, giữa u sầu với sức sống mãnh liệt’ - Daphne A Brooks

Turner tên khai sinh là Anna Mae Bullock vào ngày 26/11/1939 ở Nutsbush. Khi còn nhỏ, Tina và ba chị gái của sống chia cách vì Thế chiến thứ 2, phải sống với ông bà nội ở Haywood County, Tennessee.

Gia đình sau đó đoàn tụ và chuyển đến Knoxville, rồi trở lại Nutbush 2 năm sau. Mẹ bà đã bỏ nhà để đến sống tại St. Louis vì bị chồng ngược đãi. Khi cha bà tái hôn, tất cả các con lại chuyển đến sống cùng mẹ. Tự nhận mình là tomboy, Tina tham gia cả đội cổ vũ và đội bóng rổ nữ tại trường trung học Carver ở Brownsville.

Tina Turner biểu diễn tại Wembley Studios (London), năm 1966.

Tina tham gia dàn hợp xướng nhà thờ Tin Lành phái Baptist ở thị trấn, trước khi tham gia ban nhạc của Ike Turner, người sau đó là chồng, ở St Louis. Ban đầu Ike từ chối nhưng khi bà giật lấy micro trong buổi biểu diễn có tên ‘Kings of Rhythm’ để hát You Know I Love You của BB King, ông đã bị thuyết phục hoàn toàn.

Tina Turner và chồng Ike Turner trở thành cặp đôi biểu diễn được chú ý nhiều nhất tại Mỹ thập kỷ 1960s.

Ike đặt nghệ danh cho bà là Tina Turner và đăng ký bản quyền tên này, phòng trường hợp cô ra đi. Đó là hành động đầu tiên của một chuỗi những độc đoán, áp đặt, lạm dụng của Ike với vợ mình. Khi Tina cảm nhận được tính cách của chồng và đòi ra đi, Ike đã vơ lấy kệ giày bằng gỗ táng thẳng vào người bà.

Đằng sau sự rộn ràng của sân khấu là nỗi thống khổ mà Tina phải gánh chịu từ ông chồng Ike.

“Mối quan hệ của chúng tôi sụp đổ ngay vào khi ông ta biết rằng tôi sẽ là công cụ kiếm tiền. Ông ta kiểm soát về mặt kinh tế và tâm lý, để tôi không thể rời bỏ’, Tina Turner viết trong cuốn hồi ký ‘My love story’ xuất bản năm 2018.

Tina Turner trong phim Mad Max Beyond Thunderdome năm 1985.

Tina ra mắt bản thu âm đầu tiên là đĩa đơn ‘A Fool in Love’ chung với Ike vào tháng 7/1960, đứng thứ 2 trên bảng xếp hạng Hot R&B Sides và thứ 27 trên Billboard Hot 100. Bộ đôi trở thành một trong những cặp nghệ sĩ biểu diễn được chú ý nhất. Họ phát hành các bản hit như "It's Gonna Work Out Fine", "River Deep - Mountain High", "Proud Mary" và "Nutbush City Limits". Năm 1964, họ ký hợp đồng ghi âm với Loma Records của Warner Bros.

Tina Turner rời bỏ Ike năm 1976 vì tính cách độc đoán, ưa bạo lực và không chung thủy. Đĩa đơn cuối cùng của bà với nhóm là Baby, Get It On, từ bộ phim chuyển thể năm 1975 của vở nhạc kịch ‘Who's Tommy’, trong đó cô đóng vai chính là 'Nữ hoàng axit'.

Tina Turner trong vai 'Nữ hoàng Axit' trong phim Tommy năm 1975

Tấm hình được chụp năm 1976, thể hiện sự u uất của Tina Turner khi ly thân chồng. Hai năm sau họ hoàn tất thủ tục ly hôn.

Cuộc ly hôn hoàn tất năm 1978, Tina Turner ra đi chỉ với hai chiếc ô tô và quyền sử dụng nghệ danh. Trong bộ phim tài liệu ‘Tina’ năm 2008, bà kể: "Ike đã cố ngăn tôi sở hữu nghệ danh này, vì biết tôi sẽ làm gì với nó. Nhưng bất thành’.

Tina và Ike có hai con chung Craig Raymond Turner và Ronald Renelle Turner. Bà nhận luôn hai con riêng của Ike là Ike Turner Jr. và Michael Turner, nuôi nấng và thương yêu như con ruột.

Tấm ảnh chụp năm 1972 khi gia đình Turner vẫn 'êm ấm', với hai con chung và hai con riêng của chồng.

Tina Turner phát hành hai album solo nhưng phải đến khi ra mắt ‘Private Dancer’ năm 1984, bà mới rũ bỏ hoàn toàn hình ảnh cũ, trở thành một biểu tượng rock'n'roller lung linh. Trong bộ phim tài liệu Tina, bà mô tả ‘Private Dancer’ là tác phẩm đầu tay: ‘Tôi không coi đó là sự trở lại. Vì Tina đã bao giờ đến đâu!’.

Vợ chồng danh ca Rod - Alana Stewart và Tina Turner năm 1981, họ có tình bạn thân thiết ngoài đời.

Năm 1988, Tina Turner đi lưu diễn khắp thế giới cho album năm 1986 của cô ấy, Break Every Rule. Buổi buổi diễn ở Rio De Janeiro năm đó đã lập kỷ lục Guinness thế giới về lượng khán giả nhiều nhất cho một nghệ sĩ biểu diễn solo với 180.000 vé bán được, vượt kỷ lục năm 1980 của của Frank Sinatra.

Mick Jagger của Rolling Stone thừa nhận ông luôn lấy cảm hứng từ những buổi biểu diễn trực tiếp đầy năng lượng, sôi nổi của bà.

Tina Turner tiếp xúc với Phật giáo trong thời điểm gặp nhiều trắc trở với cuộc sống riêng tư và cho rằng thực hành tụng kinh đã ảnh hưởng tích cực đến cuộc sống của mình. Bà cải đạo sang Phật giáo và từng xuất hiện trên trang bìa tạp chí Jet năm 1979 với bàn thờ Phật.

Bức ảnh nổi tiếng về Tina Turner và Andy Warhol cùng ăn chung miếng dưa hấu trong một buổi tiệc năm 1981.

Turner giải nghệ năm 2000, một năm sau khi phát hành album solo cuối cùng ‘Twenty Four Seven’. Lần duy nhất bà trở lại sân khấu là năm 2008 để biểu diễn trong lễ trao giải Grammy cùng với Beyoncé và cho chuyến lưu diễn cuối cùng để đánh dấu 50 năm sự nghiệp.