Nhiều nhà đầu tư bị “sập bẫy” do đầu tư vào tiền ảo
Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), thời gian qua, xảy ra hiện tượng một số tổ chức, cá nhân đặt biển tên công ty chứng khoán khi chưa được cấp phép, tổ chức vận hành các ứng dụng, sàn giao dịch chứng khoán trái phép.
Thông qua mạng xã hội, các tổ chức, cá nhân kêu gọi nhà đầu tư mở tài khoản, gửi tiền vào các ví điện tử, đầu tư vào các loại tiền mã hóa, tiền ảo như đồng Pi, USDT, BUSD… trên các sàn giao dịch chứng khoán không phải do Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam và công ty con tổ chức, vận hành.
Trong đó, có một số sàn tự đặt tên như Gate.io, GoldFinger Finance, Vietdiamondstocks, bawallet9.com, Londonex.com, ZenoMarkets.com, CHMarkets.com, JASS.com, DEXDN.com, LPL.com, TradeTime.com... Sau một thời gian, nhà đầu tư tham gia nhưng không rút được tiền, hoặc tài khoản đầu tư bị thua lỗ nghiêm trọng, nhà đầu tư mới phát hiện có hành vi lừa đảo.
UBCKNN khẳng định, hệ thống pháp luật Việt Nam chưa có văn bản quy phạm pháp luật quy định về các dạng tài sản số, tiền mã hóa. Theo đó, các loại tiền kỹ thuật số không phải là chứng khoán và việc mua bán các loại tiền kỹ thuật số nêu trên của nhà đầu tư chưa được pháp luật quy định.
Thực tế, dù được cảnh báo nhiều lần nhưng thời gian qua, các sàn trên vẫn phát triển mạnh mẽ, thu hút người chơi, có nhiều người dân bị mắc bẫy, khiến hàng tỷ đồng đầu tư bị mất trắng. Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, có nhiều nguyên nhân khiến các sàn giao dịch tiền ảo dù được cảnh bảo tỷ lệ rủi ro cao vẫn phát triển mạnh mẽ, thu hút người chơi. Trong đó, hai lý do chủ yếu là lòng tham và tâm lý được mất của nhà đầu tư.
“Thị trường tiền ảo hay chứng khoán quốc tế rất nhạy cảm với các thông tin và biến động giá cũng rất mạnh. Nhà đầu tư nếu chỉ nhìn vào tỷ suất lợi nhuận qua các đợt tăng giá "dựng đứng" rất dễ bị hấp dẫn”, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho hay.
Theo TS. Hiếu, ham muốn kiếm lợi nhuận nhanh chóng là một yếu tố quan trọng đẩy mạnh sự phát triển của các sàn giao dịch tiền ảo. Người chơi thường bị lôi cuốn bởi cơ hội kiếm tiền nhanh và dễ dàng thông qua giao dịch tiền ảo: “Một số nhà đầu tư thị trường tiền ảo mang tâm lý của người đánh bạc. Những người này cho rằng họ có thể may mắn và kiếm được nhiều hơn số vốn ban đầu. Điều này có thể dẫn đến quyết định đầu tư dựa trên cảm xúc thay vì dựa trên nghiên cứu, phân tích cơ bản nên rủi ro cao”.
Để hạn chế rủi ro, ông Hiếu cho rằng, người chơi cần phải duy trì sự tỉnh táo và trách nhiệm trong việc đầu tư. Nên kiểm tra kỹ lưỡng các dự án và cơ hội đầu tư, không để lòng tham chi phối quyết định của mình.
Pháp luật Việt Nam chưa công nhận tiền ảo là tài sản
Thông tin thêm về vấn đề này, ông Hoàng Văn Thu, Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết, Bộ Tài chính được Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu lĩnh vực tiền ảo và UBCKNN là đơn vị được giao nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu xây dựng quy chế về loại hình tài sản này.
Hiện UBCKNN đã lấy ý kiến của các Bộ, ngành, đặc biệt là ý kiến của Bộ Tư pháp. Đến thời điểm này, Bộ Tài chính đã nhận được ý kiến của các bộ, ngành, nhưng về cơ bản, các ý kiến đều chưa làm rõ được phương pháp nghiên cứu, cơ chế tiếp cận để xây dựng khung pháp luật về tiền ảo.
“Đây là lĩnh vực mới tại Việt Nam; đồng thời, cũng tương đối nhạy cảm so với các hoạt động quản lý kinh tế xã hội khác, đặc biệt các hoạt động phòng chống tội phạm, đòi hỏi phương pháp nghiên cứu phải hết sức thận trọng. Sau khi lấy ý kiến của các bộ, ngành, UBCKNN sẽ báo cáo Bộ để báo cáo Thủ tướng Chính phủ về kết quả và đề xuất thành lập Tổ công tác liên ngành. Trong phạm vi nghiên cứu của Bộ Tài chính, chúng tôi rất khó xây dựng được khung pháp luật đảm bảo tròn trịa các góc cạnh của vấn đề”, ông Hoàng Văn Thu cho biết.
Việc xác định phạm vi, nội hàm của tiền ảo, tài sản ảo đang được các chuyên gia chứng khoán nhận định, chưa có khái niệm chính thức. Do vậy, việc lập Tổ công tác liên ngành là để nghiên cứu tiếp cận các thông lệ quốc tế, các kinh nghiệm của các nước trên thế giới để áp dụng vào thực tế của Việt Nam một cách phù hợp.
Theo lãnh đạo UBCKNN, hiện đơn vị đang liên hệ, trao đổi với một sàn giao dịch tiền ảo lớn trên thế giới hiện đang có hơn 200 danh mục tiền ảo, tài sản ảo… Tuy nhiên, để định hướng xây dựng sàn giao dịch này cho thị trường Việt Nam thì chỉ có sàn giao dịch chứng khoán là không đủ. Theo đó, đòi hỏi phải tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành để có cách thức phù hợp với đặc điểm kinh tế của từng loại tài sản ảo…, muốn vậy cần có kết quả nghiên cứu của Tổ công tác liên ngành.
Còn theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, tiền ảo không phải vấn đề mới nhưng là vấn đề khó, có nhiều rủi ro, đòi hỏi phải có đánh giá toàn diện. Nhiều trên thế giới đã công nhận tiền ảo, tài sản ảo và đã cho giao dịch, nhưng theo lãnh đạo Bộ Tài chính, đây là vấn đề khó và phức tạp vì hệ thống pháp luật của Việt Nam vẫn chưa công nhận đó là tài sản.
“Nhiều trên thế giới đã công nhận tiền ảo, tài sản ảo và đã cho giao dịch, nhưng đây là vấn đề khó và phức tạp, vì hiện nay hệ thống pháp luật của chúng ta chưa công nhận đó là tài sản. Muốn được giao dịch thì phải là tài sản, từ đó mới lập sàn giao dịch, tổ chức giao dịch, đưa ra các quy định pháp lý…, do vậy, chúng ta còn nhiều bước nghiên cứu kỹ lưỡng, đối với loại hình tài sản này”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nói.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, thực tế cho thấy, thời gian qua, nhiều trường hợp tham gia vào hoạt động này dẫn đến rủi ro. Cơ quan quản lý nhà nước trong đó có Bộ Tài chính, UBCKNN đã cảnh báo nhiều lần về vấn đề này. Bản thân Bộ Tài chính cũng đã trao đổi cụ thể với các cơ quan bảo vệ pháp luật về vấn đề này.
“Cùng với việc kiến nghị thành lập Tổ công tác liên ngành, Bộ Tài chính sẽ tích cực, chủ động hơn nữa, có những đánh giá đối với loại hình tài sản này để tham mưu cho các cấp có thẩm quyền để có khung pháp lý chặt chẽ, đầy đủ, tổ chức quản lý chặt chẽ để quản lý hiệu quả an toàn, bền vững”, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh.
