Thủ tướng kiểm tra, đôn đốc dự án sân bay Long Thành

Tham gia đoàn công tác có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà; Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng; Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị; Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng; Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Nguyễn Hoàng Anh; Thượng tướng Phạm Hoài Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Thượng tướng Lương Tam Quang, Thứ trưởng Bộ Công an; Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Nguyễn Hồng Lĩnh; Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi; lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương.

Phát biểu khai mạc cuộc làm việc tại công trường diễn ra trưa cùng ngày, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ đây là dự án trọng điểm quốc gia, có ý nghĩa quan trọng, góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả,

Dự án được Quốc hội khóa XIII thông qua chủ trương đầu tư năm 2015. Đảng, Nhà nước quan tâm chỉ đạo với quyết tâm rất cao, nhân dân mong chờ, nhưng đến giờ này còn rất nhiều công việc phải làm, nhiều công trình, hạng mục chậm tiến độ. Cách đây 1 năm, trong dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, Thủ tướng Chính phủ đã vào kiểm tra thực địa dự án, đôn đốc, chỉ đạo, giao việc, đưa ra tiến độ cụ thể.

Cuộc họp nhằm kiểm điểm tiến độ, tìm giải pháp đầu ra cho công việc, rút ngắn thời gian, bảo đảm tiến độ, chất lượng, an sinh xã hội cho người dân, vệ sinh môi trường, kỹ thuật, mỹ thuật, không để xảy ra tiêu cực, tham nhũng, lãng phí.

Thủ tướng đề nghị các đại biểu báo cáo trung thực, khách quan, đúng thực tế, phân tích nguyên nhân chủ quan, khách quan, tìm điểm đột phá để thực hiện, thúc đẩy tiến độ dự án; trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các bộ ngành, địa phương nào thì bộ ngành, cơ quan, địa phương đó phải thực hiện.

Còn nhiều khó khăn, vướng mắc

Hạng mục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sân bay Long Thành được tách thành dự án riêng. Dự án thu hồi đất một lần cho toàn bộ 5.000 ha để xây dựng và 364,21 ha để xây dựng 2 khu tái định cư.

Theo các báo cáo, đến nay, UBND tỉnh Đồng Nai đã bàn giao mặt bằng giai đoạn 1 với tổng diện tích 2.430,68 ha/2.532 ha (đạt 96%); trong đó khu vực xây dựng đã bàn giao 1.770/1.810 ha (đạt 97,6%), còn lại khoảng 40 ha đang được UBND huyện Long Thành tiếp tục xử lý; khu vực trữ đất đã bàn giao 664,21 ha/722 ha (đạt 92%).

Theo Bộ GTVT, Bộ đã cùng UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức đoàn công tác cùng các bộ, ngành có liên quan  kiểm tra hiện trường, họp kiểm điểm tiến độ dự án, đồng thời đôn đốc Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) và các đơn vị liên quan thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng hiện nay vẫn còn gặp nhiều khó khăn, tập trung vào các nguyên nhân chính như tiến độ xây dựng các khu tái định cư, các công trình hạ tầng khu tái định cư đang chưa đáp ứng tiến độ nên các hộ dân (hộ phụ phát sinh) chưa có chỗ để di chuyển; nhiều hộ dân đang còn vướng mắc về giấy tờ đất (chuyển nhượng viết tay, vô chủ,…) nên khó khăn trong công tác đền bù…

Dự án xây dựng Cảng hàng không Long Thành được chia thành 4 dự án thành phần. Trong đó, dự án thành phần 3 gồm các công trình thiết yếu trong Cảng hàng không như ga hành khách công suất 25 triệu hành khách/năm, ga hàng hóa số 1, đường cất hạ cánh, sân đỗ tàu bay, giao thông nội cảng…

Theo Bộ GTVT, khối lượng còn lại của dự án thành phần này rất lớn, tiềm ẩn nguy cơ không đáp ứng tiến độ theo kế hoạch. Đặc biệt là nguy cơ gói thầu phần thân nhà ga hành khách bị chậm vì chủ đầu tư (Tổng Công ty Cảng hàng không) đã có quyết định hủy thầu và đấu thầu lại.

Dự án thành phần 4 gồm ga hàng hóa số 2, kho giao nhận hàng hóa; khu xử lý vệ sinh tàu bay, khu bảo dưỡng thiết bị mặt đất, hệ thống đường ống dẫn nhiên liệu, trung tâm điều hành của các hãng hàng không, khu bảo trì tàu bay, bệ thử động cơ, khu công nghiệp hàng không, khu logistics hàng không… Dự án này tiến độ triển khai bị chậm do vướng mắc trong quá trình xác định giá trị nộp ngân sách Nhà nước khi sử dụng đất.

Dự án thành phần 2 (cọc và đài kiểm soát không lưu) gặp vướng mắc trong quá trình thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy nên tiềm ẩn nhiều rủi ro trong công tác thẩm định hồ sơ thiết kế kỹ thuật để khởi công phần thân tháp không lưu theo đúng kế hoạch.

Dự án thành phần 1 (trụ sở các cơ quan trong khu vực sân bay) chưa thể triển khai do chưa bố trí được nguồn vốn trung hạn.

3 nhóm công việc trọng tâm thời gian tới

Kết luận cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các cơ quan cần xác định lại trách nhiệm, căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn để tổ chức thực hiện các công việc được giao.

Ở thời điểm này năm 2022 khi Thủ tướng kiểm tra hiện trường, dự án chưa có thiết kế, thẩm định, thậm chí chưa có con dấu để hoạt động, chưa có trụ sở để làm việc. Đến nay, kiểm tra thực tế cho thấy công việc đã có tiến bộ, chuyển biến, nhưng về cơ bản chưa đạt tiến độ đề ra.

Thủ tướng nêu rõ 3 nhóm công việc cần tập trung giải quyết thời gian tới.

Thứ nhất, về giải phóng mặt bằng, tỉnh Đồng Nai đã có nhiều cố gắng, nỗ lực nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra. Thủ tướng yêu cầu Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, chậm nhất hết quý I/2023 phải hoàn thành bàn giao mặt bằng giai đoạn 1; cố gắng hết quý II, bàn giao xong mặt bằng 2 đường dẫn, đường hậu cần vào sân bay.

Trên công trường, Thủ tướng cũng yêu cầu các nhà thầu tranh thủ thời tiết thuận lợi của mùa khô, huy động nhân lực, phương tiện làm việc 24/24 với 3 ca 4 kíp để cơ bản hoàn thành san lấp mặt bằng dự án.

Thủ tướng cho rằng chính sách chung về giải phóng mặt bằng về cơ bản là tốt nhưng cũng không thể bao phủ được hết các trường hợp trong thực tiễn; người dân cần tuân thủ quy định, chính sách chung.

Với các trường hợp cụ thể có vướng mắc, địa phương cần tập hợp, các cơ quan nghiên cứu kỹ lưỡng, nếu có bất cập thì điều chỉnh, bổ sung chính sách phù hợp thực tiễn, đáp ứng nhu cầu hợp pháp, chính đáng của người dân; nếu đề xuất, kiến nghị của người dân chưa hợp lý thì phải giải thích rõ cho người dân hiểu.

Phát huy những việc đã làm được, khắc phục các bất cập, tồn tại, Nhà nước và người dân cùng chia sẻ, trên cơ sở 2 nguyên tắc là hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp và bảo đảm đời sống người dân nơi tái định cư bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Thủ tướng lưu ý cần hết sức quan tâm bảo đảm hạ tầng điện, nước, y tế, giáo dục, văn hóa tại khu tái định cư, nhất là các trường mầm non, tiểu học, trạm y tế, nơi vui chơi giải trí, cây xanh...

Liên quan tới đấu thầu các dự án này, Thủ tướng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng hướng dẫn thêm, các cơ quan khẩn trương thực hiện các công việc, tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành dứt điểm các công trình này, đưa vào hoạt động phục vụ người dân.

Thứ hai, về 4 dự án thành phần xây lắp sân bay Long Thành, Quyết định 1777 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án Cảng hàng không Long Thành giai đoạn 1 và Kết luận của Thủ tướng Chính phủ sau cuộc làm việc dịp Tết năm 2022 đã phân công rõ các công việc của các cơ quan.

Thủ tướng nhấn mạnh dự án thành phần số 2 và số 3 có ý nghĩa quyết định, đã bố trí được ngân sách, vấn đề lớn nhất là phối hợp, tổ chức thực hiện. Trong đó, gói thầu phần thân nhà ga hành khách bị hủy thầu, ACV là chủ đầu tư và Bộ GTVT, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chịu trách nhiệm về điều này, sắp tới sẽ kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm.

Thủ tướng nhấn mạnh: ACV phải có trách nhiệm khắc phục hậu quả, trong đó có việc chuẩn bị các phương án để đấu thầu, lựa chọn nhà thầu theo thẩm quyền; cần hỗ trợ thì đề nghị các cơ quan liên quan; nếu không làm được thì báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. "Đã hứa phải làm, đã cam kết phải thực hiện", Thủ tướng nêu rõ.

Thứ ba, Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT - đã giao Phó Thủ tướng Lê Văn Thành và sau đó là Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà trực tiếp chỉ đạo công trình này. Nay Thủ tướng yêu cầu lập Tổ công tác của Chính phủ để đôn đốc, kiểm tra, khớp nối các công việc; giao Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà làm Tổ trưởng với sự tham gia của lãnh đạo các bộ.

Tại cuộc họp, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Cao Tiến Dũng cho biết sẽ tiếp tục đối thoại với người dân để xem xét, tổng hợp, rà soát, xử lý các kiến nghị, đề xuất của người dân. Tỉnh cam kết trong tháng 2/2023 sẽ hoàn thành giải phóng mặt bằng với 18 hộ dân còn lại trong giai đoạn 1.

Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng, những nhà thầu quốc tế rất uy tín như Taisei (Nhật Bản), Hyundai, Samsung (Hàn Quốc) đang quan tâm gói thầu phần thân Nhà ga hành khách Long Thành. Tuy nhiên, cần chuẩn bị sẵn sàng các phương án để lựa chọn nhà thầu đủ năng lực, đáp ứng yêu cầu xây dựng công trình.

Bảo đảm nơi ở mới của người dân phải bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ

Trước cuộc họp, Thủ tướng đã đi thăm, tặng quà người dân khu tái định cư tại xã Lộc An, huyện Long Thành.

Khảo sát thực địa và hỏi kỹ người dân về nơi ở mới, Thủ tướng bày tỏ nhiều điểm chưa hài lòng về công tác tái định cư, yêu cầu tỉnh rà soát, chấn chỉnh, đẩy nhanh công tác này.

Lắng nghe ý kiến của bà con, Thủ tướng yêu cầu địa phương, nhất là xã, huyện phải rà soát lại, xử lý các vướng mắc, giải quyết khẩn trương, đúng chế độ, chính sách cho người dân.

Thủ tướng yêu cầu cấp ủy, chính quyền địa phương, nhất là cấp huyện, xã cần gần dân, sát dân, nắm bắt chi tiết hơn tình hình, nhu cầu người dân tái định cư.

Thủ tướng cũng tới khảo sát thực địa trường mầm non trong khu tái định đã đi vào hoạt động, có khả năng tiếp nhận 300 cháu, tuy nhiên trường mới chỉ đủ giáo viên để dạy 150 cháu.

Tiếp đó, Thủ tướng tới khảo sát thực địa dự án trường tiểu học đang xây dựng nhưng đã dừng thi công…

Tìm hiểu nguyên nhân, Thủ tướng yêu cầu khẩn trương thực hiện các công việc, tháo gỡ vướng mắc, đưa công trình vào hoạt động phục vụ người dân.

"Hạ tầng phải đi trước một bước thì người dân hào hứng tới nơi ở mới, nếu chưa có thì họ băn khoăn, nấn ná", Thủ tướng lưu ý.