Tờ New York Times nhận định, hiện tại các nhà đầu tư đang đánh giá lại tiền đề giúp giá cổ phiếu Tesla cao ngất ngưởng và khiến CEO Elon Musk trở thành người giàu nhất thế giới.
Mức định giá 1.000 tỷ USD của Tesla chỉ có ý nghĩa nếu các nhà đầu tư tin rằng công ty ô tô điện này đang trên con đường thống trị ngành công nghiệp ô tô như cách Apple chiến lĩnh thị trường điện thoại thông minh hoặc Amazon trong mảng bán lẻ trực tuyến.
Nhưng cổ phiếu của Tesla đã giảm hơn 40% kể từ ngày 4/4 - một mức giảm mạnh hơn nhiều so với toàn thị trường, làm bốc hơi hơn 400 tỷ USD giá trị thị trường. Và những sự xáo trộn kể trên đã thu hút sự chú ý đến những rủi ro mà công ty phải đối mặt. Chúng bao gồm sự gia tăng cạnh tranh, khan hiếm sản phẩm mới, các vụ kiện cáo buộc công ty phân biệt chủng tộc và các vấn đề sản xuất nghiêm trọng tại nhà máy của Tesla ở Thượng Hải - nơi công ty sử dụng để cung cấp cho châu Á và châu Âu.
Musk đã không giúp giá cổ phiếu tăng giá bằng cách biến cuộc chào mua Twitter của mình thành một vở kịch về tài chính. Những trò hề của Musk đã củng cố nhận thức rằng Tesla thiếu một ban giám đốc độc lập có thể ngăn ông làm những việc có thể gây tổn hại đến hoạt động kinh doanh và thương hiệu của công ty.
 |
| Cổ phiếu của Tesla đã giảm hơn 40% kể từ ngày 4/4 - một mức giảm mạnh hơn nhiều so với toàn thị trường. |
Andrew Poreda, một nhà phân tích cấp cao chuyên về đầu tư có trách nhiệm với xã hội tại Sage Advisory Services, một công ty đầu tư ở Austin, Texas cho biết: "Từ quan điểm quản trị doanh nghiệp, Tesla có rất nhiều cờ đỏ (Red Flag - thuật ngữ chỉ cảnh báo cho biết đang có rủi ro liên quan đến cổ phiếu, báo cáo tài chính của công ty). Họ hầu như không có séc và số dư".
Ngay cả những người lạc quan lâu năm của Tesla cũng đang bày tỏ sự nghi ngờ. Daniel Ives, một nhà phân tích tại Wedbush Securities, là một trong những người tin tưởng nhất vào Tesla ở Phố Wall. Nhưng vào thứ năm, Wedbush đã hạ giá mục tiêu cho Tesla từ 1.400 USD xuống 1.000 USD. Ông Ives trích dẫn các vấn đề của Tesla ở Trung Quốc, nơi các lệnh phong tỏa đã hạn chế nguồn cung cấp các linh kiện và vật liệu quan trọng cũng như nhu cầu về ô tô.
Ives nói: "Có một thực tế mới cho Tesla ở Trung Quốc và thị trường đang đánh giá lại những rủi ro".
Các vấn đề sản xuất ở Trung Quốc là một trong những lý do cản trở Tesla trở thành công ty xe hơi giá trị nhất thế giới. Xe Tesla đã gây được tiếng vang lớn với người mua Trung Quốc, làm dấy lên hy vọng về sự tăng trưởng siêu tốc trên thị trường xe hơi lớn nhất thế giới. Thị phần của Tesla tại Trung Quốc đạt mức cao nhất 2,5% trong quý đầu tiên của năm 2022, gần bằng các nhà sản xuất ô tô hạng sang Mercedes-Benz, BMW và Audi.
Michael Dunne, giám đốc điều hành của ZoZoGo, công ty tư vấn cho các công ty trên thị trường ô tô điện, cho biết còn có những vấn đề đau đầu về chuỗi cung ứng ở Trung Quốc.
Dunne nói: "Người tiêu dùng Trung Quốc rất khó chịu, họ lo lắng về tương lai. Đó là một thách thức lớn mà Tesla phải đối mặt ở Trung Quốc".
 |
Dĩ nhiên cổ phiếu Tesla cũng đang chịu ảnh hưởng bởi những vấn đề chung đang làm chao đảo các thị trường chứng khoán trên toàn thế giới: Xung đột ở Ukraine, lãi suất tăng, mối đe dọa suy thoái, hỗn loạn chuỗi cung ứng và lạm phát gia tăng. Tuy nhiên, cổ phiếu Tesla đã giảm nhiều so với những gã khổng lồ khác của Thung lũng Silicon như Apple hay Alphabet, công ty sở hữu Google.
Năm ngoái, Tesla chiếm 3/4 lượng ô tô điện được bán ra tại Mỹ. Công ty đi trước các đối thủ cạnh tranh vài năm về công nghệ pin và phần mềm. Nhưng hai mẫu xe - sedan Model 3 và xe thể thao đa dụng Model Y - chiếm 95% doanh số của Tesla. Phương tiện tiêu dùng tiếp theo của công ty là một chiếc xe bán tải, đã bị trì hoãn nhiều lần và dự kiến sớm nhất là đến năm sau.
Và sự cạnh tranh từ các hãng như Hyundai, Ford và Volkswagen ngày càng lớn, mang đến cho người lái nhiều sự lựa chọn hơn.
Jesse Toprak, một cựu chiến binh trong ngành công nghiệp ô tô, là nhà phân tích chính tại Autonomy, một công ty cung cấp xe điện cho biết thị phần của Tesla sẽ giảm xuống dưới 40% vào cuối năm 2023, mặc dù doanh số bán hàng của hãng sẽ tiếp tục tăng.
Ông Toprak nói: "Thị phần của Tesla sẽ nhỏ hơn. Sự độc quyền về doanh số bán xe điện ở Mỹ sẽ từ từ giảm xuống".
Tesla cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt ở châu Âu, nơi xe điện chiếm 13% doanh số bán xe hơi mới. Điều đó báo trước những gì có thể xảy ra ở Mỹ, nơi doanh số bán xe ô tô chạy bằng pin mới bắt đầu tăng cao. Volkswagen, công ty đã đầu tư mạnh vào xe điện, đã bán được 56.000 chiếc ô tô chạy bằng pin ở Tây Âu trong ba tháng đầu năm, chỉ sau Tesla với doanh số 58.000 chiếc, theo số liệu do Schmidt Automotive Research ở Berlin tổng hợp.
|
Khả năng phục vụ thị trường châu Âu của Tesla sẽ được cải thiện khi một nhà máy mới gần Berlin tăng cường sản xuất. Tại Mỹ và các nơi khác, công ty đã thu được lợi nhuận từ những người mua trung thành cuồng nhiệt, những người coi Musk là người có tầm nhìn xa và sẵn sàng đợi hàng tháng hoặc hàng năm để có được những chiếc xe của công ty.
Nhưng khi ô tô điện trở nên phổ biến vì giá xăng tăng chóng mặt, làn sóng khách hàng tiếp theo có thể không chịu được sự chờ đợi hoặc hết "say mê" Musk. Toprak nói: "Thế hệ tiếp theo những người mua xe điện sẽ là những người cảm thấy việc mua như vậy có ý nghĩa về mặt tài chính đối với họ. Hình ảnh thương hiệu của Tesla sẽ ít hữu ích hơn".
Hình ảnh của Tesla đang chịu áp lực theo những cách có thể gây tổn hại cho nhà sản xuất ô tô này với những khách hàng có ý thức về môi trường, tự do về mặt chính trị, những người từ lâu đã trở thành cơ sở khách hàng lớn nhất của hãng. Bộ Việc làm Công bằng và Nhà ở của California đang kiện Tesla với cáo buộc hãng này đã để cho nạn phân biệt chủng tộc và quấy rối phát triển mạnh tại nhà máy của hãng ở Fremont, California, gần San Francisco.
Trong một rắc rối khác, chỉ số S&P 500 ESG, danh sách các công ty đáp ứng các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và quản trị nhất định, đã loại Tesla vào tháng trước. S&P cho biết họ đã gặp rắc rối bởi những tuyên bố phân biệt chủng tộc và điều kiện làm việc tồi tệ tại nhà máy Fremont của công ty.
Musk đã phản hồi lại quyết định của S&P bằng cách viết trên Twitter rằng phong trào áp dụng các tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và quản trị cho các tập đoàn là một "trò lừa đảo đã được vũ khí hóa bởi các chiến binh công bằng xã hội giả mạo".
Musk đã theo dõi bài đăng trên Twitter đó bằng cách tuyên bố rằng ông đang chuyển đổi lòng trung thành của mình khỏi Đảng Dân chủ, đảng mà ông nói đã "trở thành đảng của sự chia rẽ & thù hận", và bây giờ sẽ bỏ phiếu cho Đảng Cộng hòa. Những tuyên bố mang tính chính trị như thế chắc chắn sẽ khiến một số người mua xe hơi xa lánh Tesla.
Carla Bailo, giám đốc điều hành của Trung tâm Nghiên cứu ô tô ở Ann Arbor, Mich cho biết: "Musk càng trở nên chính trị thì điều đó càng có thể bắt đầu ảnh hưởng đến quyết định của người mua".
Doanh thu quản lý là một rủi ro khác. Musk là một ông chủ nổi tiếng khắt khe, người đã cảnh báo các nhân viên trên Twitter rằng "kỳ vọng về đạo đức làm việc sẽ là cực đoan" nếu ông tiếp quản nền tảng truyền thông xã hội.
Sự xáo trộn tại Tesla là điều hiển nhiên. Nhiều cựu quản lý cấp cao của họ đã ra đi và hiện trở thành những người nổi bật trong làng khởi nghiệp. Ví dụ như Celina Mikolajczak, người đứng đầu bộ phận sản xuất của nhà sản xuất pin non trẻ QuantumScape, người trước đây đã giúp phát triển pin tại Tesla. Gene Berdichevsky, một cựu nhà phát triển pin khác của Tesla, người là giám đốc điều hành của Sila Nanotechnologies. Sila đã thông báo trong tuần này rằng họ sẽ cung cấp nguyên liệu cho các loại pin tiên tiến cho Mercedes-Benz.
|
Lucid, nhà sản xuất mẫu xe điện duy nhất đánh bại Tesla trong các bài kiểm tra của Cơ quan Bảo vệ Môi trường về việc một chiếc ô tô điện có thể đi được bao xa trong một lần sạc đầy, được thành lập bởi Peter Rawlinson, một cựu kỹ sư hàng đầu của Tesla cho đến khi bất đồng với Musk. Trụ sở chính của Lucid ở Newark, California, cách nhà máy Fremont của Tesla một quãng lái xe ngắn.
Những người ngưỡng mộ Musk nói rằng ông đã giúp thúc đẩy các phương tiện không phát thải bằng cách gieo mầm tài năng cho ngành. Nhưng các nhà phê bình nhận thấy nguy cơ Tesla sẽ không bao giờ phát triển được một đội ngũ quản lý có kinh nghiệm ổn định, những người có thể điều hành công ty nếu có bất kỳ điều gì xảy ra với Musk.
Poreda của Sage Advisory cho biết: "Bạn không thể đối xử tệ với nhân viên của mình trong một thị trường lao động eo hẹp như chúng ta đang làm. Một người đàn ông sáng giá không thể biến tầm nhìn của mình thành hiện thực nếu không có nhiều người thực sự thông minh ở bên".
Giữa vô số vấn đề và rủi ro này, Musk đã dành thời gian để mua lại Twitter, mặc dù gần đây ông dường như đang có suy nghĩ khác về thương vụ này. Việc thâm nhập vào mạng xã hội khiến một số nhà đầu tư vào Tesla thắc mắc tại sao ông chủ lại dành quá nhiều thời gian để viết các bài viết trên Twitter trong khi thế giới đang khá xáo trộn.
(Theo Nhịp Sống Kinh Tế, New York Times)
