Đảo Phú Quốc ở phía nam tỉnh Kiên Giang nổi tiếng với nhiều sản vật quý hiếm, trong đó nổi bật nhất là ngọc trai. Ngọc trai Phú Quốc là loại quý hiếm, chất lượng cao, được nhiều du khách trong và ngoài nước ưa chuộng.
Nông trại Rạch Vẹm với quy mô hơn 500 ha được xem là nông trại nuôi cấy ngọc trai lớn nhất Phú Quốc.
Nông trại này có gần 200 nhân viên làm việc. Mỗi người một công đoạn, ai cũng hăng say với công việc của mình. Theo những người thợ tại đây, nghề nuôi trai lấy ngọc đã phát triển từ rất lâu ở Phú Quốc. Vùng biển này có điều kiện thủy lý thuận lợi để nuôi cấy được những giống trai quý trên thế giới như Maxima, Tahiti, Akoya...
Những cơ sở nuôi cấy ngọc trai ở Phú Quốc thường có vị trí ở vùng biển lặng sóng. Để nuôi cấy ngọc trai thành công không phải là điều dễ dàng, đòi hỏi kinh nghiệm và sự kiên trì cũng như áp dụng các phương pháp hiện đại với chi phí rất lớn.
Để đảm bảo hầu hết trai đều cho ra những viên ngọc đạt chất lượng tốt, người thợ nuôi cấy sẽ lựa chọn những con trai theo các tiêu chuẩn khắt khe về kích thước, độ tuổi và tình trạng tuyến sinh dục…
Sau đó, người thợ sẽ thực hiện công đoạn cấy nhân đã được chế tác theo ý muốn vào tuyến sinh dục của trai. Lưu ý, khi cấy phải sử dụng các vật dụng chuyên biệt và làm theo đúng quy tắc để con trai không thể đào thải được nhân đã nuôi cấy.
Đã có hơn 6 năm kinh nghiệm cấy ghép ngọc trai, anh Hải cho biết: “Để tạo ra ngọc trai, người nuôi trai đưa nhân vào bên trong con trai, kích thích quá trình tạo ngọc trai. Do tính thẩm mỹ, người sử dụng ngọc trai thường thích những hình dáng tròn trịa nên khi đưa nhân vào họ hay đưa hình tròn".
Tiếp theo, con trai sẽ được chuyển vào các lồng sắt lớn với khoảng cách quy chuẩn và đưa vào khu biển nuôi cấy. Toàn bộ quá trình tạo ngọc của trai diễn ra hoàn toàn tự nhiên. Con trai sẽ tiết ra xà cừ rồi bọc lấy nhân đã được cấy vào và tạo thành ngọc trai.
Con trai được nuôi dưỡng, theo dõi tình trạng sức khỏe, trọng lượng và sự thích nghi theo định kỳ để đảm bảo quá trình tạo ngọc. Tùy theo kích thước của nhân mà thời gian nuôi cấy ngọc trai dao động từ 6 tháng đến 8 năm hoặc lâu hơn. Khoảng tháng 8 - 10 hàng năm là thời điểm thu hoạch ngọc trai của người dân Phú Quốc.
Những viên ngọc trai có nhiều vết bẩn hoặc không được tròn theo đúng tiêu chuẩn sẽ phải trải qua thêm một công đoạn xử lý để tạo ra sản phẩm hoàn hảo nhất trước khi đến tay khách hàng.
Những viên ngọc trai được thu hoạch với nhiều màu sắc như trắng ngà, vàng hay đen..., sau đó bán lẻ cho các showroom và các chi nhánh bán ngọc trên đảo Phú Quốc phục vụ cho du khách trong và ngoài nước. Giá mỗi viên ngọc trai dao động từ vài triệu đồng đến trăm triệu đồng, tùy vào màu sắc và kích thước của ngọc trai.
Chia sẻ về khó khăn đầu ra cho sản phẩm, anh Lưu Tuấn Vũ (quản lý của nông trại nuôi cấy ngọc trai tại Rạch Vẹm, Phú Quốc) cho biết: ”Hiện tại nhiều người vẫn coi ngọc trai là sản phẩm chỉ dành cho giới thượng lưu, sự tin tưởng vào sản phẩm ngọc trai Việt của khách hàng trong nước chưa được cao. Cùng với đó, người dân có nhiều lựa chọn thay thế như vàng, bạc, kim cương... Chính vì vậy, ngọc trai vẫn chưa thể phát triển mạnh tại thị trường Việt Nam”.
