Từ tầm nhìn đến hành động
Với dân số chưa đầy 3 triệu người, trong đó chỉ có 12% mang quốc tịch Qatar, Qatar là quốc gia Trung Đông đầu tiên và là nước nhỏ nhất đăng cai World Cup từ trước đến nay. Với GDP vào khoảng 180 tỷ USD trong năm 2022, song Chính phủ nước này đã mạnh tay chi hơn 200 tỷ USD để tổ chức World Cup.
Vậy World Cup mang lại lợi ích gì cho Qatar? Quốc gia này đã đặt ra chương trình Tầm nhìn quốc gia 2030 (QNV 2030), bao gồm đa dạng hóa kinh tế, hỗ trợ các sáng kiến môi trường, phát triển con người và tiến bộ xã hội. Sáng kiến này nhằm mục đích biến Qatar thành một xã hội toàn cầu và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
QNV 2030 được đưa ra nhằm đa dạng hóa nền kinh tế Qatar, trong đó khu vực tư nhân đóng vai trò quan trọng. Qatar đặt mục tiêu chuyển đổi cơ sở hạ tầng phục vụ World Cup thành những cơ sở cộng đồng, trường học và bệnh viện cũng như cung cấp các điểm tham quan du lịch. Trên thực tế, lợi ích mà nước này được hưởng từ World Cup 2022 vượt ra ngoài khía cạnh kinh tế. Quan trọng nhất, nó sẽ làm sáng tỏ những gì mà quốc gia Trung Đông bé nhỏ đã và sẽ đạt được trong nỗ lực xây dựng một di sản tích cực về mặt xã hội, kinh tế và văn hóa cho đất nước, khu vực và thế giới.
Đăng cai World Cup do vậy được coi là phương tiện để đạt được Tầm nhìn quốc gia Qatar vì các dự án liên quan trực tiếp đến sự kiện toàn cầu này cũng là nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững sau giải đấu. Cơ sở hạ tầng được xây dựng để phục vụ du khách trong mùa World Cup như sân vận động, hệ thống tàu điện ngầm hiện đại, việc mở rộng sân bay và xây dựng các quận mới… đều là các cấu trúc phát triển phi năng lượng. Đây là ưu tiên của Qatar sau khi World Cup kết thúc.
Cơ hội để chuyển đổi nền kinh tế
Nền kinh tế Qatar vốn chủ yếu dựa vào xuất khẩu nhiên liệu. Đây là nước xuất khẩu khí tự nhiên lớn thứ 3 thế giới và là một trong nước xuất khẩu dầu mỏ hàng đầu thế giới. Nhưng chỉ dựa vào xuất khẩu năng lượng cũng đồng nghĩa với khả năng đối mặt với sự bấp bênh về thu nhập, vì vậy, nước này đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào năng lượng, chuyển hướng đến các mục tiêu tăng trưởng nền kinh tế phi năng lượng, với tham vọng trở thành một trung tâm về kinh doanh và du lịch của toàn khu vực.
Trên thực tế, các mục tiêu đầu tư và phát triển của Qatar đã bắt đầu trước khi diễn ra World Cup 2022. Để thúc đẩy thu hút đầu tư nước ngoài vào nền kinh tế, nước này ban hành Luật số 1 năm 2019 quy định vốn đầu tư nước ngoài vào hoạt động kinh tế tại Qatar để thay thế Luật số 13 năm 2000.
Luật này nhằm đưa quốc gia Trung Đông trở thành điểm đến thu hút đầu tư nước ngoài. Theo đó, hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế Qatar đều được khuyến khích thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (trừ ngân hàng và công ty bảo hiểm). Nhà đầu tư nước ngoài sẽ được hưởng nhiều ưu đãi về chính sách như: được phép sở hữu 100% trong một công ty Qatar, thay vì nắm giữ 49% cổ phần hoặc 51% cổ phần với một đối tác địa phương Qatar. Vào năm 2020, Qatar đã ban hành luật hợp tác công tư nhằm nâng cao niềm tin của các nhà đầu tư vào các dự án hợp tác ở nước này.
Đăng cai World Cup là một bước trên con đường hiện thực hóa những tham vọng này, khi cơ sở hạ tầng mà họ xây dựng trước giải đấu là nhằm tăng cường kết nối giao thông và phát triển môi trường kinh doanh địa phương.
Phát triển đa dạng và bền vững
Qatar nhận thức được tầm quan trọng của việc cân bằng các chính sách kinh tế nhằm tạo ra một nền kinh tế quốc gia đa dạng, phát triển cùng nền tảng tài nguyên thiên nhiên. Trong bối cảnh đó, họ tạo ra khuôn khổ lập pháp để phát triển kinh doanh và thu hút đầu tư.
Quốc gia Trung Đông đã khởi động các dự án hợp tác quan trọng giữa khu vực tư nhân và nhà nước, đồng thời cung cấp nhiều cơ hội đầu tư hứa hẹn trong các lĩnh vực khác nhau bao gồm hậu cần, an ninh lương thực, giáo dục, y tế và thể thao. Nước này cũng không ngừng tăng chi tiêu cho các dự án cơ sở hạ tầng với mục đích tăng cường khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Qatar trên cấp độ khu vực và quốc tế.
Ngay cả trong lĩnh vực năng lượng, trong khi thực hiện các chính sách nhằm củng cố vị thế là nước xuất khẩu hàng đầu thế giới, Qatar cũng không ngừng nỗ lực đa dạng hóa các nguồn năng lượng. Tháng 10 năm nay, Qatar đã đạt cột mốc quan trọng khi khánh thành Nhà máy điện mặt trời Al-Kharsaah. Nhà máy này có 1,8 triệu tấm pin mặt trời bao phủ một khu vực rộng hơn 10km2, sẽ cung cấp năng lượng sạch, bền vững, giá cả phải chăng cho người dân và doanh nghiệp Qatar.
Một World Cup đầu tiên được tổ chức tại Thế giới Ả Rập khiến mọi con mắt trên thế giới đổ về Qatar, biến nước này thành một điểm đến du lịch về dài hạn. Du lịch là 1 trong 5 lĩnh vực ưu tiên không thể thiếu để đa dạng hóa nền kinh tế Qatar.
