Tại sao thương vụ thâu tóm ARM của Nvidia thất bại?

Ngày 8/2, gã khổng lồ bán dẫn Nvidia đưa ra tuyên bố chung cho biết thoả thuận đã bị huỷ bỏ do “gặp thách thức đáng kể về pháp lý”.

Nhưng phải chăng thương vụ này đã gặp “dớp” ngay từ đầu?

Trở lại tháng 9/2020, thông tin về thỏa thuận mua lại ARM của Nvidia tạo ra tiếng vang lớn, cả hai đều khẳng định sẽ tạo ra “công ty điện toán hàng đầu thế giới trong kỷ nguyên AI”.

Những lời chỉ trích ngay lập tức xuất hiện. Herman Hauser, doanh nhân có công trong việc phát triển bộ vi xử lý ARM đầu tiên, đã phản đối mạnh mẽ thỏa thuận này. Các nhà lập pháp Anh, gồm Bộ trưởng kinh doanh của đảng đối lập, Ed Miliband cùng các gã khổng lồ công nghệ khác như Qualcomm, Google và Microsoft đều chung quan điểm.

Phe phản đối lập luận rằng thỏa thuận mua lại có thể tác động tiêu cực tới chủ quyền công nghệ. Tuy nhiên, vấn đề chính của thương vụ xoay quanh quyền tiếp cận đối với các thiết kế chip tiên tiến của ARM.

ARM đang cấp phép “kiến trúc” của công ty cho hàng trăm đối tác khắp thế giới. Apple sử dụng chúng trong iPhone và iPad, Amazon sử dụng trong Kindle và các hãng sản xuất xe hơi cũng sử dụng các thiết kế chip này trong phương tiện giao thông.

Trong trường hợp Nvidia ngừng cấp phép cho các công ty khác sử dụng thiết kế chip của ARM trong sản phẩm bán dẫn của họ, tác động gây ra rất lớn.

Trước cả khi các nhà lập pháp của Mỹ, Anh, Trung Quốc và châu Âu tiến hành điều tra thoả thuận này, các nhà đầu tư và phân tích hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ đã đồn đoán thương vụ thâu tóm sẽ không bao giờ được chấp thuận.

Nvidia và ARM đều cố gắng thuyết phục các nhà lập pháp, nói rằng họ sẽ đầu tư mạnh tay cho ARM và cho phép các hãng khác tiếp tục sử dụng thiết kế vi xử lý của công ty. Mặc dù vậy, mọi nỗ lực đã trở thành công cốc.

"Viên ngọc quý" ngành bán dẫn xứ sương mù

ARM, công ty có trụ sở tại Cambridge, Anh, được SoftBank mua lại với giá 32 tỷ Bảng vào năm 2016.

Trước đó, ARM được tách ra từ công ty điện toán ban đầu có tên Acorn Computers vào năm 1990. Kiến trúc vi xử lý tiết kiệm điện của công ty đang được sử dụng trong 95% điện thoại thông minh toàn thế giới và 95% chip đang được thiết kế tại Trung Quốc. Hiện ARM có hơn 6.000 nhân viên toàn cầu, 3.000 nhân viên tại Anh và được coi là "viên ngọc quý" của ngành công nghệ xứ sương mù.

Geoff Blaber, CEO hãng phân tích CCS Insight, cho rằng ngay từ đầu thoả thuận đã gặp áp lực lớn và sự giám sát chặt chẽ.

“Không bất ngờ khi thương vụ này kết thúc thất bại. Tìm cách xoa dịu các nhà lập pháp trong khi duy trì giá trị và biện minh cho mức giá hơn 40 tỷ USD là một thách thức quá lớn”, lãnh đạo CCS Insight khẳng định.

“Chúng tôi đã nhận định vụ mua bán này sẽ gặp phải khó khăn lớn ngay từ năm 2020, chủ yếu là từ các đối tác đang được cấp phép từ ARM, những nhà sản xuất lên tới 22 tỷ vi xử lý mỗi năm”, Blaber chia sẻ.

Như đã dự đoán, sự phản đối mạnh mẽ cho thấy tầm quan trọng chiến lược về công nghệ của ARM, và sẽ là yếu tố để ARM duy trì trạng thái độc lập.

Trong khi đó, SoftBank đang có kế hoạch đưa ARM lên sàn chứng khoán vào năm 2023. Dù vậy vẫn chưa biết công ty này sẽ niêm yết tại Anh hay Mỹ, nơi các công ty công nghệ có xu hướng được định giá cao hơn.

“IPO là một lựa chọn tốt hơn nhiều cho hệ sinh thái ARM nhưng lại khó có thể mang lại cho SoftBank khoản lợi nhuận tương đương”, Blaber nói.

Russ Shaw, người sáng lập nhóm vận động hành lang Tech London Advocates, nhấn mạnh sự cần thiết của việc ARM tiến hành IPO tại Anh.

Ông nói: “Bây giờ thỏa thuận đã chính thức khép lại và Vương quốc Anh cần tập trung duy trì quyền sở hữu đối với một trong những tài sản công nghệ đáng giá nhất của mình”.

Tình trạng thiếu hụt chip toàn cầu khiến nhiều quốc gia nghĩ tới việc đầu tư nhiều hơn cho thiết kế và sản xuất bán dẫn. Liên minh châu Âu đã công bố kế hoạch trị giá hàng tỷ USD nhằm thúc đẩy sản xuất vi xử lý trong toàn khối.

Shaw khẳng định: “Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng vi xử lý toàn cầu chưa có dấu hiệu suy giảm, đang ảnh hưởng tới tất cả các ngành công nghiệp và đời sống hàng ngày, các công ty như ARM có vai trò quan trọng trong việc duy trì vị thế công nghệ và kinh tế của Vương quốc Anh. Chúng tôi chỉ đơn giản là phải bảo vệ chủ quyền kỹ thuật số của mình, thông qua việc duy trì sở hữu đối với ARM, viên ngọc trong ngành công nghiệp bán dẫn”.

Vinh Ngô(Theo CNBC)