Trong ngành công nghiệp ô tô, hộp số tự động là một phần không thể thiếu trong hệ thống truyền động, giúp tài xế dễ dàng điều khiển xe mà không cần thao tác phức tạp như hộp số sàn.
Hộp số tự động sẽ có nhiều thiết kế cần chuyển số khác nhau, trong đó, hai loại cần chuyển số dạng thẳng và dạng zic zac là phổ biến nhất hiện nay. Mỗi loại đều có những ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với các nhu cầu và thói quen lái xe khác nhau.
Nhà sản xuất thiết kế cần số tự động dạng thẳng với các vị trí số xếp theo một đường thẳng hàng. Điều này có nghĩa là người lái có thể di chuyển cần số lên hoặc xuống theo một đường thẳng duy nhất, từ P (Park) đến R (Reverse), N (Neutral) và D (Drive).
Trong khi đó, cần số tự động dạng zic zac có các vị trí số được sắp xếp theo hình zic zac, tạo ra nhiều điểm gờ để dừng lại giữa mỗi số. Khi chuyển số, người lái sẽ cảm nhận được các điểm gờ một cách rõ ràng, giúp xác định chính xác vị trí số đang sử dụng.
Một trong những ưu điểm lớn nhất của cần số dạng thẳng là dễ sử dụng. Với thiết kế thẳng hàng, việc chuyển số trở nên đơn giản và nhanh chóng hơn. Người lái chỉ cần kéo cần số thẳng lên hoặc xuống mà không phải lo lắng về việc di chuyển theo bất kỳ hình mẫu phức tạp nào.
Tuy nhiên, thiết kế này lại khiến người dùng dễ chọn nhầm số, đặc biệt khi chuyển từ số tiến (D) sang số lùi (R). Để khắc phục, các nhà sản xuất thường bổ sung cơ chế khóa như nút bấm hoặc chốt chặn trên cần số để ngăn ngừa sai sót.
Trong khi đó, ưu điểm nổi bật của thiết kế zic zac là giảm nguy cơ chọn nhầm số. Với các điểm gờ rõ ràng, thiết kế này giúp ngăn ngừa việc chọn nhầm số, đặc biệt là số R. Do thiết kế tự nhiên đã ngăn ngừa việc chọn nhầm số, hộp số zic zac không cần thêm cơ chế khóa số R.
Về chi phí, cần số dạng thẳng có thể tốn kém hơn do cần thêm thiết bị khóa để ngăn ngừa việc chọn nhầm số R. Điều này làm tăng chi phí sản xuất và bảo trì. Ngược lại, cần số dạng zic zac tiết kiệm chi phí hơn nhờ thiết kế tự động đảm bảo an toàn mà không cần cơ chế bổ sung.
Cả hai loại cần chuyển số này đều có những ưu và nhược điểm riêng, phục vụ cho những nhu cầu và thói quen lái xe khác nhau. Cần số thẳng thích hợp cho người mới lái và yêu cầu sự nhanh chóng, trong khi cần số zic zac mang đến sự an toàn và tiết kiệm chi phí.
Dù vậy, ngày nay các nhà sản xuất ô tô ưa chuộng kiểu cần số tự động dạng thẳng hơn dạng zic zac vì nhiều lý do. Một trong số đó là loại cần số dạng thẳng có thể tích hợp với công nghệ chuyển số điện tử, mang lại sự gọn gàng và tối giản cho khu vực điều khiển.
Hiện tại, một số mẫu xe vẫn còn sử dụng loại cần số tự động dạng zic zac phải kể đến như: Toyota Fortuner, Toyota Vios, Nissan Navara, VinFast Fadil,...
