Thông kê của Tổ chức Đột quỵ Mỹ, năm 2019, số lượng bệnh nhân trẻ đột quỵ tăng hơn 44% trong 10 năm gần đây. Khoảng 15% bệnh nhân đột quỵ có độ tuổi 18-50.
Còn ở Việt Nam, bác sĩ Cường cho biết, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ tuổi đang có xu hướng tăng lên, trung bình khoảng 2% mỗi năm. Trong đó, số lượng nam giới cao gấp 4 lần nữ giới.
Tại Trung tâm Đột quỵ não, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, trong năm 2020 đã ghi nhận và điều trị căn bệnh này cho bệnh nhi 12 tuổi. Đây là trường hợp nhỏ tuổi nhất được ghi nhận tại đơn vị. Ngoài ra, nhiều thanh niên đang bị đột quỵ não đang điều trị.
Theo bác sĩ Cường, có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến số bệnh nhân trẻ tuổi bị đột quỵ sớm.
Bệnh lý dị dạng mạch máu não
Dị dạng mạch máu não là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên đột quỵ chảy não ở những người trẻ tuổi. Sự phát triển bất thường của mạch máu não có thể gây nên những túi phình, thành mạch máu mỏng, có thể gây xuất huyết não.
Hút thuốc lá
Bác sĩ Cường cho biết, có khoảng 50% số bệnh nhân đột quỵ trẻ tuổi có hút thuốc lá. Những nghiên cứu mới nhất cho thấy có sự tương quan giữa số lượng thuốc hút mỗi ngày và nguy cơ đột quỵ não.
Thuốc lá có chứa khoảng 7000 chất độc hóa học như carbon monoxide, formaldehyde, arsenic và cyanide. Những chất độc này được vận chuyển vào máu sau khi hấp thu qua phổi, làm thay đổi và phá hủy các tế bào trong cơ thể, tăng nguy cơ xơ vữa, tổn thương mạch máu não.
Rối loạn chuyển hóa mỡ máu
Có khoảng từ 50-60% bệnh nhân nhồi máu não trẻ tuổi có rối loạn chuyển hóa mỡ máu. Con số này có sự khác biệt nhẹ giữa nam và nữ. Trong đó, nam giới hay gặp hơn nữ.
Người trẻ tuổi với thói quen ăn uống có hại sức khỏe như ăn nhiều thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn sẽ ngày càng đối diện với các bệnh lý mạch máu lớn và sớm hơn dẫn đến bệnh đột quỵ.
Bệnh béo phì và lười vận động
Lười vận động cũng là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ ở người trẻ. Các nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, có khoảng 10% các bệnh nhân đột quỵ trẻ tuổi do chừa cần (chỉ số cớ thể BMI >30). Ngoài ra, các chỉ số chu vi vòng bụng, tỷ lệ vòng bụng/vòng hông, tỷ lệ vòng bụng/chiều cao còn có mối liên quan chặt chẽ hơn đến nguy cơ đột quỵ.
Bác sĩ Cường cho biết, tại Việt Nam chưa có nghiên cứu cụ thể về vấn đề này, tuy nhiên trong 5 năm vừa qua từ 2014, tỷ lệ người béo phì tăng 33%, đứng thứ hai trong khu vực Đông Nam Á. Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế kéo theo chế độ ăn ít lành mạnh hơn. Giới trẻ ngày càng thích ngồi trước màn hình máy tính hoặc ôm điện thoại di động hơn là tham gia các hoạt động thể dục, thể thao.
Đái tháo đường và tăng huyết áp
Đái tháo đường gặp ở 30% bệnh nhân đột quỵ trẻ và với bệnh tăng huyết áp là khoảng 10%. Đặc biệt với khu vực Đông Nam Á, tỉ lệ bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não trẻ tuổi có đái tháo đường lên tới 54.8%. Tại Việt Nam, đang có sự gia tăng nhanh bệnh tiểu đường ở người trẻ, thậm chí với trẻ em.
Uống rượu bia
Uống rượu bia, đặc biệt là rượu nặng có liên quan chặt chẽ đến sự tăng lên của bệnh lý chảy máu não ở bệnh nhân trẻ tuổi. Một nghiên cứu mới đây về tình trạng sử dụng đồ uống có cồn tại 189 quốc gia thì Việt Nam là quốc gia có tốc độ tăng tiêu thụ rượu lớn nhất thế giới. Ước tính, trung bình mỗi người Việt trên 15 tuổi tiêu thụ 8,3 lít cồn nguyên chất trong một năm, nhiều hơn người Trung Quốc và gấp 4 lần người Singapore.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 15 triệu người mắc đột quỵ não, khoảng 5 triệu người trong số đó tàn phế vĩnh viễn và 5 triệu người tử vong.
Vì vậy, cần có các biện pháp phòng tránh đột quỵ não kịp thời. Đột quỵ ở người trẻ tuổi có thể được đẩy lùi nhờ những thói quen sinh hoạt lành mạnh như: Tích cực vận động thể dục thể thao, hạn chế sử dụng thức ăn nhanh, các thực phẩm chế biến sẵn, nói không với thuốc lá, hạn chế bia rượu…
“Đó là những điều mà thanh thiếu niên Việt Nam có thể dễ dàng thực hiện để bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người xung quanh”, bác sĩ Cường khuyến cáo.
Theo bác sĩ Cường, người trẻ không nên chủ quan cho rằng đột quỵ chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà bỏ qua việc thăm khám sớm tại các cơ sở y tế khi có biểu hiện của bệnh yếu liệt tay chân, méo miệng, nói khó … Quan điểm đó việc làm hết sức nguy hiểm. “Hãy nhớ rằng, đột quỵ não là căn bệnh không chừa một ai, ở độ tuổi nào”, bác sĩ Cường nhấn mạnh.
