Hệ thống phòng không S-400 (còn được gọi là Triumph; NATO gọi là SA-21 Growler) là phiên bản mới nhất của hệ thống phòng không nổi tiếng S-300 ADS (NATO gọi là SA-10 Grumble), đã và đang bảo vệ các bầu trời của một số quốc gia nước ngoài trong nhiều thập kỷ.
S-400 đang được coi là có phạm vi đánh chặn mục tiêu trên không xa nhất thế giới. Cả hai hệ thống đều được phát triển bởi NPO Almaz được đặt theo tên của A.A. Raspletin (một công ty con của Almaz-Antey).
Phòng thiết kế này trước đây đã phát triển các vũ khí phòng không chủ lực của Quân đội Liên Xô, bao gồm S-75 Dvina (SA-2 Guideline) và S-125 Pechora (SA-3 Goa).
Tầm bắn tối đa của Triumph đối với các mục tiêu khí động học là 380 km, đối với các mục tiêu đạn đạo là 60 km. Giới hạn độ cao là 30/0,01 km đối với mục tiêu khí động học, 25/2 km đối với mục tiêu đạn đạo. Tốc độ mục tiêu lên tới 4800 m/s.
Ưu điểm chính của S-400 nằm ở tính linh hoạt. Hệ thống này có thể tấn công tất cả các loại mục tiêu khí động học và tên lửa đạn đạo, cho đến tên lửa đạn đạo tầm trung.
Triumph vượt trội hơn nhiều so với các đối tác nước ngoài về phạm vi hoạt động tối đa và độ cao hoạt động tối thiểu, thời gian di chuyển/chuyển vị trí, cũng như ở một số đặc điểm chính khác.
Được trang bị tên lửa dẫn đường phòng không 48N6E3 (48N6E2), 40N6E, 9M96E2 và hệ thống điều khiển 30K6E, S-400 được thiết kế để tiêu diệt mọi loại mục tiêu khí động học và tên lửa đạn đạo với tầm phóng lên tới 3.000 - 3.500 km.
Các mục tiêu bao gồm máy bay tác chiến điện tử; máy bay kiểm soát và cảnh báo sớm trên không, máy bay trinh sát; máy bay ném bom chiến lược; tên lửa đạn đạo chiến thuật, tầm ngắn và tầm trung; các phương tiện tấn công trên không khác trong môi trường điện tử.
Tổng thiết kế Pavel Sozinov của Tập đoàn phòng không và vũ trụ Almaz-Antey trong một cuộc phỏng vấn với giới truyền thông Nga đã phác thảo những đặc điểm chính của Triumph: “Hệ thống S-400 đã nhận được những lợi thế cơ bản với việc giới thiệu tên lửa tầm xa với đầu dò radar chủ động, cung cấp khả năng bắn vào các mục tiêu ngoài đường chân trời.
Nếu mục tiêu đã nhô lên trên đường chân trời, chúng tôi phát hiện ra nó và phóng một tên lửa, rồi đột nhiên mục tiêu lại lặn xuống ngoài đường chân trời, điều này cũng sẽ không cứu được nó.
Tên lửa có đầu tự dẫn chủ động giúp có thể dẫn đường cho mục tiêu ngay cả khi đường chân trời vô tuyến đang di chuyển so với thiết bị định vị dẫn đường, giúp tăng hiệu quả và độ ổn định của toàn bộ hệ thống.
Là một phần của dòng S-400 Triumph, cũng như trong Antey-4000, một số loại tên lửa được sử dụng, việc sử dụng chúng phụ thuộc vào tầm bắn và độ cao của mục tiêu.
Trước đó, ông Sergei Druzin, Phó tổng thiết kế của tập đoàn Almaz-Antey, đã gọi khả năng chống nhiễu và hiệu suất hỏa lực là sự khác biệt cơ bản giữa hệ thống S-400 và các hệ thống trước đó.
“Sự khác biệt cơ bản giữa hệ thống S-400 và các hệ thống trước đó là khả năng chống nhiễu và hiệu suất hỏa lực. Số lượng mục tiêu bị bắn đồng thời trong S-400 lớn hơn nhiều so với S-300.
Nhờ sự xuất hiện của một tên lửa thông minh mới với hệ thống điều khiển cho phép nó sử dụng nhiều chế độ ứng dụng nhất: cả tự dẫn đường chủ động và sử dụng thông tin từ các nguồn bên ngoài, các radar khác”, ông Druzin chia sẻ.
Ông Druzin cũng nhấn mạnh, khả năng tương tác cao của Triumph với các khí tài phòng không khác.
“Trạm chỉ huy của hệ thống tích hợp các radar mạnh cho phép quan sát tình hình trên không ở tầm xa. Điều này cho phép thiết lập các nhiệm vụ và kiểm soát việc thực hiện chúng bởi các hệ thống khác, không chỉ bao gồm S-400, nó có thể là các hệ thống phòng không của các sửa đổi khác, bao gồm cả S-300, cũng có thể là Pantsir, hay các hệ thống phòng không của lực lượng mặt đất. Hệ thống S-400 có khả năng trở thành cơ sở cho một nhóm các hệ thống phòng không.S-400 có thể sử dụng với hiệu quả tối đa tất cả các phương tiện được liên kết dưới sự kiểm soát của nó”, ông Druzin cho hay.
S-400 Triumph đang có chỗ đứng trên toàn thế giới. Theo hãng tin Aandolu, ngày 23/11, Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar cho biết hệ thống S-400 đã sẵn sàng hành động và sẽ được sử dụng nếu đất nước bị đe dọa.
Trả lời các câu hỏi liên quan đến hệ thống phòng không tầm xa S-400, ông nói: “Chúng tôi không gặp vấn đề gì với S-400”.
Trước đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan trong một cuộc phỏng vấn với Reuters đã gọi S-400 là “hệ thống phòng thủ mạnh nhất chống lại những kẻ muốn tấn công đất nước chúng tôi”.
Phát biểu với Anadolu, Tổng thống Erdogan chỉ ra rằng Nga đã thể hiện “cách tiếp cận chân thành”, đã mang lại một số kết quả tích cực cả về vấn đề sản xuất chung và lịch trình cho vay/giao hàng.
Bình Minh (lược dịch)
