Quốc lộ 14D dài gần 75km, kết nối đường Hồ Chí Minh với cửa khẩu quốc tế Nam Giang, tỉnh Quảng Nam là một phần của hành lang kinh tế Đông - Tây 2 đi qua lãnh thổ 3 nước Việt Nam, Lào và Thái Lan.
Quốc lộ 14D từ cầu Bến Giằng lên cửa khẩu quốc tế Nam Giang dài gần 75km (Ảnh tư liệu: Công Bính).
Theo UBND tỉnh Quảng Nam, quốc lộ 14D có vai trò rất quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Nam, TP Đà Nẵng và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.
Tuyến đường hiện nay có tiêu chuẩn kỹ thuật thấp, nhiều đường cong nhỏ, kết cấu mặt đường yếu, thường xuyên hư hỏng, không đảm bảo lưu thông cho các phương tiện vận chuyển hàng hóa có tải trọng lớn.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp của Việt Nam đang đầu tư tại Thái Lan, Lào có nhu cầu rất lớn về vận chuyển hàng hóa qua quốc lộ 14D để cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến tại khu vực ven biển trước khi xuất khẩu qua các cảng biển Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi.
Cửa khẩu quốc tế Nam Giang trên tuyến quốc lộ 14D (Ảnh: Công Bính).
Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung cũng có nhu cầu vận chuyển hàng hóa được sản xuất tại Việt Nam sang tiêu thụ ở khu vực Nam Lào và Đông Bắc Thái Lan qua tuyến đường này.
Do nhu cầu vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu quốc tế Nam Giang ngày càng lớn, hệ thống đường bộ phía nước bạn Lào đã được mở rộng; trong khi quốc lộ 14D chưa đáp ứng nhu cầu vận chuyển.
Bộ GTVT đã nghiên cứu, lập chủ trương đầu tư dự án mở rộng, nâng cấp quốc lộ 14D nhưng chưa cân đối được nguồn vốn để triển khai thực hiện.
Tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Quảng Nam ngày 26 và 27/3 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã thống nhất chủ trương nghiên cứu đầu tư tuyến đường mới nối từ Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang đến cảng biển Quảng Nam theo hình thức PPP (đầu tư theo hình thức đối tác công tư).
Sau khi khảo sát thực tế tuyến đường nối từ cửa khẩu quốc tế Nam Giang đến cảng biển Quảng Nam thì tuyến đường hiệu quả nhất là đi theo quốc lộ 14D hiện trạng.
Theo UBND tỉnh Quảng Nam, phương án đầu tư tuyến đường mới không khả thi do địa hình khu vực rất khó khăn, chênh lệch độ cao rất lớn và địa chất phức tạp nên chi phí đầu tư rất cao.
Bên cạnh đó, khi xây dựng thêm tuyến mới thì không tận dụng được quỹ đất, kết cấu hạ tầng tuyến quốc lộ 14D hiện trạng, tốn kém chi phí bảo trì, bảo dưỡng đồng thời cho cả 2 tuyến đường.
Ngoài ra, tuyến mới phải đi qua khu vực Vườn quốc gia Sông Thanh sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hiện trạng rừng tự nhiên tại khu vực này.
Về cơ chế đầu tư và nguồn vốn, theo UBND tỉnh Quảng Nam trường hợp đầu tư theo tuyến đường hiện trạng thì phải sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, nhưng hiện nay Chính phủ chưa thể cân đối được nguồn vốn.
Trường hợp đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) thì chưa tuân thủ đúng Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 ngày 21/10/2017 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là "chỉ áp dụng đối với các tuyến đường mới để bảo đảm quyền lựa chọn cho người dân, không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu".
Từ các vấn đề nêu trên, UBND tỉnh Quảng Nam đề nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chủ trương đầu tư mở rộng, nâng cấp quốc lộ 14D theo hình thức BOT trên tuyến đường hiện trạng.
"Trong trường hợp này, sẽ nghiên cứu phương án thu phí và vị trí đặt trạm thu phí tại Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang, dự kiến chỉ thu phí đối với các xe vận chuyển hàng hóa qua lại cửa khẩu quốc tế Nam Giang, để không ảnh hưởng đến quyền lợi của nhân dân đi lại trên tuyến đường này không thuộc đối tượng vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu", công văn của UBND tỉnh Quảng Nam nêu rõ.
