Ông trùm Wagner Yevgeny Prigozhin phát biểu ở tỉnh Rostov, Nga trong vụ nổi loạn ngày 24/6 (Ảnh: Reuters).
Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Duma Quốc gia (Hạ viện) Nga Andrey Kartapolov hôm 29/6 cho biết, vài ngày trước khi xảy ra cuộc nổi loạn của tổ chức quân sự tư nhân Wagner, Bộ Quốc phòng Nga "yêu cầu tất cả các nhóm và đơn vị thực hiện nhiệm vụ chiến đấu phải ký hợp đồng với bộ".
"Đây là một quyết định hoàn toàn đúng đắn. Mọi người bắt đầu thực hiện quyết định này, ngoại trừ (lãnh đạo Wagner Yevgeny) Prigozhin. Sau đó, ông ấy được thông báo rằng trong trường hợp này, Wagner sẽ không được tiếp tục tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt (tại Ukraine). Điều này đồng nghĩa với việc sẽ không còn nguồn tài chính hay vật chất nào được phân bổ cho họ", ông Kartapolov chỉ rõ, đồng thời nhấn mạnh đối với "ông Prigozhin, đây là một vấn đề quan trọng, nếu không muốn nói là vấn đề chính".
"Trước hết là vì tiền bạc, thứ hai là tham vọng thái quá, thứ ba sự bốc đồng của ông ấy. Tất cả những điều này kết hợp lại thành một âm mưu phản quốc và lừa dối đồng đội", ông Kartapolov nói về những lý do đằng sau cuộc nổi loạn của lực lượng Wagner.
Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu yêu cầu tất cả "quân tình nguyện" ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng Nga trước ngày 1/7. Động thái này được cho là nhằm tăng hiệu quả của lực lượng Nga. Theo Bộ Quốc phòng Nga, quyết định này sẽ "cung cấp cho các đơn vị tình nguyện tình trạng pháp lý cần thiết, tạo ra các cách tiếp cận thống nhất để tổ chức cung ứng toàn diện và hoàn thành nhiệm vụ của họ".
Tuy nhiên, ông chủ Wagner tuyên bố lực lượng này sẽ không ký bất cứ hợp đồng nào với Bộ Quốc phòng Nga.
Ông Prigozhin nói rằng, Wagner không có nghĩa vụ tuân thủ các mệnh lệnh của Bộ trưởng Shoigu. Theo ông, Wagner hoàn toàn phụ thuộc vào lợi ích của Nga nhưng cơ cấu chỉ huy hiệu quả cao của lực lượng này sẽ bị tổn hại nếu có nghĩa vụ phải báo cáo với người đứng đầu Bộ Quốc phòng Nga.
Wagner là lực lượng tham gia vào chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine từ tháng 2 năm ngoái. Wagner đóng vai trò là lực lượng then chốt của Nga trong các cuộc giao tranh kéo dài nhiều tháng nhằm kiểm soát thành phố chiến lược Bakhmut ở miền Đông Ukraine.
Mối quan hệ giữa Wagner và quân đội Nga ngày càng rạn nứt khi đơn vị quân sự tư nhân này cáo buộc Moscow không cung ứng đầy đủ vũ khí, đạn dược, khiến họ chịu tổn thất lớn. Nga nhiều lần bác bỏ cáo buộc này.
Cuối tháng trước, Wagner bắt đầu rút quân khỏi Bakhmut và bàn giao lại các vị trí ở đây cho quân đội Nga sau khi mất hơn 20.000 quân. Cũng theo ông Prigozhin, khoảng 20% lực lượng của Wagner đã bị thương, và cần ít nhất 3 tháng để hồi phục.
Tối 23/6, ông Prigozhin tuyên bố dẫn 25.000 quân từ chiến trường Ukraine tiến vào vùng Rostov ở biên giới Nga, bắt đầu hành trình mà ông gọi là "đòi công lý" sau khi cáo buộc Moscow tập kích tên lửa vào cứ điểm của Wagner khiến nhiều lính thiệt mạng.
Tối 24/6, khi đoàn xe của Wagner chỉ còn cách Moscow 200km, ông Prigozhin bất ngờ thông báo đồng ý dừng cuộc tiến quân, rút lực lượng khỏi các cơ sở quân sự đã chiếm đóng ở Nga sau nỗ lực hòa giải của Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko.
Theo thỏa thuận này, ông Prigozhin chấp nhận chuyển đến Belarus. Đổi lại, Nga cam kết hủy điều tra hình sự, đảm bảo an toàn cho ông trùm và các thành viên Wagner. Các tay súng Wagner không tham gia binh biến có thể ký hợp đồng với Bộ Quốc phòng Nga.
