Tương lai quan hệ Việt - Mỹ dưới nhiệm kỳ thứ 2 của ông Donald Trump

Việt Nam và Mỹ đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong quan hệ song phương trong những năm qua, với dấu mốc quan trọng là việc nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác chiến lược toàn diện vào tháng 9-2023. Đây là bước tiến mạnh mẽ khẳng định sự tin tưởng và cam kết của hai bên về hợp tác lâu dài. Với sự trở lại của ông Donald Trump trong cương vị tổng thống Mỹ vào đầu năm tới, giới quan sát tin tưởng quan hệ Việt - Mỹ sẽ còn khởi sắc hơn trong bốn năm tới.

2017-2021: Nền tảng vững chắc

Quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ và liên tục dưới thời Tổng thống Donald Trump trong giai đoạn 2017-2021, tạo nên nhiều bước tiến lớn trong hợp tác song phương. Từ những chuyến thăm cấp cao đến những cam kết chính trị quan trọng, Việt Nam và Mỹ trong giai đoạn trên đã cùng xây dựng một nền tảng vững chắc cho mối quan hệ Đối tác toàn diện, trong đó việc trao đổi các chuyến thăm cấp cao giúp đảm bảo sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai nước.

Năm 2017 trở thành một dấu mốc đặc biệt trong lịch sử quan hệ Việt - Mỹ. Vào tháng 5-2017, Thủ tướng Việt Nam lúc bấy giờ là ông Nguyễn Xuân Phúc đã trở thành nhà lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên thăm Nhà Trắng dưới nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump. Chuyến thăm này thể hiện quyết tâm của cả hai nước trong việc thúc đẩy hợp tác sâu rộng, khi lãnh đạo hai nước đã đạt được sự đồng thuận quan trọng về khuôn khổ hợp tác toàn diện trong thời gian tới.

Hoàn toàn có thể tin tưởng quan hệ Việt - Mỹ sẽ tiếp tục phát triển dù vẫn còn những thách thức, đòi hỏi Việt Nam cần điều chỉnh chính sách cho hài hòa các mối quan hệ thương mại.

Sáu tháng sau, vào tháng 11-2017, Tổng thống Donald Trump đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam, sau khi dự Tuần lễ cấp cao các nhà lãnh đạo APEC tại Đà Nẵng. Ông là tổng thống Mỹ đầu tiên thăm Việt Nam ngay trong năm đầu tiên sau khi nhậm chức, đánh dấu một kỷ lục trong lịch sử quan hệ hai nước kể từ khi bình thường hóa vào năm 1995. Phát biểu tại APEC, ông Donald Trump cũng từng khẳng định rằng: “Việt Nam là trái tim của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, rộng mở”.

Tiếp đó, vào tháng 2-2019, Tổng thống Donald Trump quay lại Việt Nam trong một chuyến thăm không chính thức để tham dự Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều lần thứ hai. Sự kiện này không chỉ thể hiện vị thế trung lập và vai trò chủ nhà tích cực của Việt Nam trong các vấn đề khu vực và quốc tế mà còn củng cố thêm tầm vóc của Việt Nam trên trường thế giới.

Tối 11-11, Tổng Bí thư Tô Lâm gọi điện chúc mừng ông Donald Trump được bầu là Tổng thống thứ 47 của Mỹ và đánh giá cao những đóng góp của Tổng thống đắc cử trong quá trình phát triển của quan hệ Việt - Mỹ.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh Việt Nam sẵn sàng thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển ổn định, lâu dài vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững của khu vực và trên thế giới.

Tổng Bí thư Tô Lâm mời Tổng thống đắc cử Donald Trump thăm lại Việt Nam. Tổng thống đắc cử Donald Trump vui vẻ nhận lời và mời Tổng Bí thư Tô Lâm sang thăm lại Mỹ vào thời gian thích hợp.

Quan hệ Việt - Mỹ trong xu hướng đi lên

Với những gì ông Donald Trump đã làm với Việt Nam trong nhiệm kỳ tổng thống đầu, giới chuyên gia tin tưởng quan hệ Việt - Mỹ sẽ tiếp tục chứng kiến đà phát triển tốt đẹp và tương lai khởi sắc trong nhiệm kỳ sắp tới của ông.

Có thể củng cố niềm tin này qua thông điệp mà Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper từng chia sẻ với Pháp Luật TP.HCM, rằng trong thời gian tới, cả Mỹ và Việt Nam đều sẽ cùng chứng kiến thêm nhiều thành công của quan hệ song phương được xây trên cái nền vững chắc mà hai nước đã tạo dựng từ trước đó. Vị đại sứ Mỹ khẳng định đó là những điều sẽ không thay đổi, vì đã trở thành nền tảng cơ bản trong quan hệ song phương.

“Mỹ coi trọng vai trò của Việt Nam ở khu vực và trên toàn cầu. Chúng tôi coi trọng mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện mà hai nước đang có. Chúng tôi ủng hộ một nước Việt Nam độc lập, vững mạnh và thịnh vượng và có sức chống chịu tốt. Chúng tôi tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, chúng tôi tôn trọng hệ thống chính trị của Việt Nam” - Đại sứ Knapper nhấn mạnh.

Trao đổi với báo Pháp Luật TP.HCM, TS Nguyễn Thành Trung, giảng viên ĐH Fulbright Việt Nam, cũng cho rằng mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện mà hai nước đã ký nâng cấp hồi tháng 9-2023 là nền tảng cho quan hệ Việt - Mỹ và là khung quan trọng trong quan hệ song phương. Ông tin tưởng rằng quan hệ Việt - Mỹ thời gian tới sẽ không gặp nhiều biến động.

“Ngoài ra vẫn còn nhiều yếu tố khác như sự song trùng về mặt lợi ích giữa hai quốc gia cũng như những gì chúng ta đã chứng kiến trong nhiệm kỳ tổng thống đầu của ông Donald Trump. Tất cả đều cho thấy Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong chính sách đối ngoại của ông. Vì vậy có cơ sở để mong đợi quan hệ Việt - Mỹ thời gian tới vẫn phát triển tốt đẹp” - TS Nguyễn Thành Trung tin tưởng.

ThS Hoàng Việt, giảng viên Trường ĐH Luật TP.HCM, nhận xét rằng quan hệ Việt - Mỹ đang trên đà phát triển. Không phải ngẫu nhiên mà Mỹ khởi công xây dựng khu phức hợp Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội trị giá 1,2 tỉ USD - khu phức hợp Đại sứ quán Mỹ lớn nhất ở khu vực châu Á. Theo ông, đây là một biểu hiện rất rõ về sự gắn kết trong quan hệ Việt - Mỹ.

ThS Hoàng Việt cho biết nhân đợt bầu cử Mỹ, ông có trao đổi với một số nhân viên Bộ Ngoại giao Mỹ phụ trách khu vực Đông Nam Á liên quan quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam và nhận được nhiều đánh giá rất tích cực.

Theo chuyên gia, một nhân viên Bộ Ngoại giao Mỹ nói rằng một trong những vấn đề hiếm hoi mà lưỡng đảng Mỹ (đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ) tìm thấy điểm chung là quan hệ với Việt Nam. ThS Hoàng Việt cho biết trước khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra, một nhân viên khác của Bộ Ngoại giao Mỹ chia sẻ chắc chắn với ông một điều là dù ông Donald Trump hay ứng viên Dân chủ Kamala Harris lên làm tổng thống thì cũng sẽ sớm có một chuyến thăm Việt Nam ngay trong những năm đầu nhiệm kỳ.

“Đây là tín hiệu rất đáng mừng trong câu chuyện quan hệ giữa hai nước. Quan hệ Việt - Mỹ đang trong xu hướng đi lên” - ThS Hoàng Việt nhận định.

Thương mại sẽ thế nào?

Bên cạnh việc lạc quan về tương lai quan hệ song phương, các chuyên gia vẫn giữ nhận định và đánh giá dè dặt về bức tranh thương mại hai nước trong thời gian tới.

Theo TS Nguyễn Thành Trung, quan hệ song phương sẽ phát triển tốt đẹp trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông Donald Trump song Việt Nam cũng cần có sự thận trọng và chuẩn bị nhất định trong thời gian tới, vì ngay cả những quốc gia đồng minh thân cận nhất của Mỹ như Anh, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc... cũng băn khoăn về chính quyền mới của Mỹ.

TS Nguyễn Thành Trung đặc biệt lưu ý đến tương lai quan hệ thương mại giữa các nước (gồm Việt Nam) với Mỹ thời gian tới, trong đó lưu ý việc ông Donald Trump từng tuyên bố sẽ đánh thuế 10%-20% lên hàng hóa nhập khẩu.

“Tôi cho rằng sắp tới cũng sẽ có một số vấn đề đối với hàng hóa của Việt Nam. Cũng cần nhắc lại một chi tiết rằng ông Donald Trump đã liệt Việt Nam vào danh sách thao túng tiền tệ chỉ vài tháng trước khi hết nhiệm kỳ đầu tiên (đã được chính quyền Tổng thống Joe Biden bãi bỏ sau đó). Tôi không chắc rằng ông ấy có lật lại vấn đề này hay không“ - theo TS Nguyễn Thành Trung.

ThS Hoàng Việt cũng có ý kiến rằng với một người ưu tiên lợi ích kinh tế như ông Donald Trump, thâm hụt thương mại cao của Việt Nam với Mỹ có thể sẽ là điều đáng lưu tâm.

DƯƠNG KHANG