Những 'thiên đường' xe điện ở châu Âu nhờ hệ thống trạm sạc phát triển

Na Uy, Hà Lan và Thụy Điển là những quốc gia phổ biến xe điện hàng đầu châu Âu. Chính sách mạnh mẽ của chính phủ cùng các ưu đãi tài chính từ các quốc gia này đang thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện phát triển vượt trội.

Đặc biệt, việc xây dựng được hệ thống trạm sạc rộng lớn và hiện đại là nền tảng quan trọng giúp các quốc gia này trở thành "thiên đường" xe điện.

Một trạm sạc xe điện tại cửa hàng tiện lợi Circle K ở Na Uy. (Ảnh: Bestgunet)

Na Uy, quốc gia sản xuất khí đốt và dầu mỏ lớn nhất Tây Âu, thực sự vượt xa các quốc gia khác trên thế giới trong việc sử dụng xe điện. Để thực hiện sự chuyển đổi này, Na Uy tập trung vào việc làm cho xe điện trở nên hấp dẫn về mặt tài chính và thuận tiện để sở hữu.

Năm 1990, Na Uy bãi bỏ thuế nhập khẩu đối với xe không phát thải. Sau đó, họ giảm và miễn cho xe điện các loại thuế mà xe chạy xăng dầu phải trả, đồng thời đưa ra các đặc quyền như phí đường bộ thấp hơn, miễn phí qua phà, được đi vào làn xe buýt và sử dụng bãi đậu xe công cộng miễn phí.

Chính phủ Na Uy cũng trợ cấp cho các hiệp hội nhà ở mua và lắp đặt trạm sạc, sau đó can thiệp để đảm bảo các điểm sạc dễ sử dụng và phân bổ công bằng.

Năm 2008, thủ đô Oslo triển khai hệ thống sạc xe điện đô thị đầu tiên trên thế giới và đến năm 2015 có 10.000 trạm sạc trên toàn quốc.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc lái xe điện đường dài, Na Uy đặt mục tiêu mỗi 50 km trên các tuyến đường chính lắp đặt một trạm sạc.

Ngày nay, Na Uy có hơn 25.000 điểm sạc. Thủ đô Oslo đang thay thế các xe buýt chạy bằng dầu diesel còn lại bằng các mẫu xe buýt điện trong năm nay, khiến nơi đây trở thành thủ đô đầu tiên có hệ thống giao thông công cộng hoàn toàn bằng điện. Tài xế taxi cũng có thể sạc pin không dây trong khi chờ đợi tại các bãi đỗ nhờ hệ thống trạm sạc cảm ứng.

Một điểm đỗ sạc không dây ở Oslo, Na Uy. (Ảnh: EELeader)

Ngoài ra, Na Uy sở hữu mạng lưới điện rộng lớn nhằm phục vụ nhu cầu sưởi ấm của người dân. Dù được biết đến như quốc gia xuất khẩu dầu mỏ và khí đốt hàng đầu lục địa già, nguồn điện của đất nước Bắc Âu này lại chủ yếu đến từ các nhà máy thủy điện và tích cực thúc đẩy điện mặt trời, khiến nơi đây trở thành một “thiên đường” đầy tiềm năng cho sự phát triển bền vững của xe xanh.

Năm ngoái, Thụy Điển chứng kiến ​​sự tăng trưởng mạnh mẽ về cơ sở hạ tầng sạc công cộng. Tính đến quý 4 năm 2023, Thụy Điển có khoảng 32.400 trạm sạc xe điện, tăng 78% so với cùng kỳ năm ngoái.

Chính phủ Thụy Điển nhìn chung không hỗ trợ việc mua ô tô, nhưng lại hỗ trợ cơ sở hạ tầng sạc điện.

Các chung cư, công ty và tổ chức muốn cung cấp dịch vụ sạc xe điện cho cư dân và nhân viên có thể nộp đơn xin khoản tài trợ “Ladda bilen”, chi trả tới 50% chi phí, với mức tối đa là 15.000 kronor Thụy Điển (35 triệu đồng).

Các cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức ở Thụy Điển được hưởng nhiều ưu đãi khi lắp đặt trạm sạc. (Ảnh: Chargeup)

Cá nhân lắp đặt các điểm sạc EV có thể được giảm thuế 50% chi phí nhân công và vật liệu. Chính sách giảm thuế cũng hỗ trợ lắp đặt hệ thống pin mặt trời kết nối lưới điện và hệ thống lưu trữ năng lượng điện tự sản xuất.

Đối với các loại xe thương mại không phát thải, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Thụy Điển cũng cung cấp các khoản tài trợ “Ladda bilen” đối với nhiều loại cơ sở hạ tầng sạc điện xoay chiều (AC).

Cư dân, nhân viên, công ty hay tổ chức quan tâm đến việc xây dựng các trạm sạc công cộng phải nộp hồ sơ dự thầu để nhận được hỗ trợ đầu tư từ gói Klimatklivet, nơi cung cấp tới 70% chi phí đầu tư.

Dù vậy, tốc độ phát triển nhanh chóng của hệ thống sạc vẫn không bắt kịp doanh số bán xe điện ở Thụy Điển. Để giải quyết thách thức này, Thụy Điển phát triển các tuyến đường sạc điện. Những tuyến đường này sử dụng công nghệ nhúng để sạc không dây cho xe điện khi chúng chạy qua. Điều này có khả năng loại bỏ hoàn toàn nhu cầu về trạm sạc, giúp mọi người dễ dàng và thuận tiện hơn khi chuyển sang xe điện.

Năm 2016, Cục Giao thông Thụy Điển (Trafikverket) bắt đầu một dự án thí điểm để kiểm tra tính khả thi của công nghệ này. Dự án thí điểm bao gồm một đoạn đường dài 2 km gần Stockholm và đã hoàn thành thành công vào năm 2018.

Dựa trên thành công của dự án thí điểm, Trafikverket đang có kế hoạch xây dựng tuyến đường sạc điện cố định đầu tiên trên thế giới. Tuyến đường này sẽ nằm trên đường cao tốc E20 giữa Hallsberg và Örebro, và dự kiến ​​hoàn thành vào năm 2027.

Xe tải điện trên tuyến đường sạc điện. (Ảnh: Inhabitat.com)

Đường sạc điện sử dụng công nghệ sạc cảm ứng, gồm nhúng các cuộn dây vào mặt đường, sau đó lắp một cuộn dây thu ở dưới cùng của xe điện. Khi xe chạy qua các cuộn dây, một dòng điện được tạo ra trong cuộn dây thu, sau đó được sử dụng để sạc pin của xe.

Công nghệ sạc cảm ứng có một số ưu điểm so với các loại công nghệ sạc xe điện khác. Nó hiệu quả hơn sạc dẫn điện, bao gồm kết nối vật lý xe với trạm sạc. Sạc cảm ứng cũng ít gây gián đoạn cho giao thông hơn vì không cần lắp đặt trạm sạc dọc đường.

Tính đến năm 2023, Hà Lan có hơn 500.000 trạm sạc, trong đó khoảng 200.000 trạm sạc bán công cộng. Người dùng xe điện có thể dễ dàng tìm thấy các điểm sạc bán công cộng hoặc công cộng dọc theo đường cao tốc, tại các trạm xăng, cửa hàng, rạp chiếu phim, công viên hoặc đơn giản là dọc theo các con đường dân cư.

Tại các thị trấn, mỗi người dùng xe điện đều có một điểm sạc điện trong phạm vi bán kính 200 m tính từ nhà, trong khi người dùng xe điện ở vùng nông thôn đều có các điểm sạc điện riêng, với 75% sử dụng năng lượng mặt trời.

Một trạm sạc công cộng ở Hà Lan. (Ảnh: Branding RVO)

Chiến lược triển khai hạ tầng sạc công cộng của Hà Lan đã phát triển trong thập kỷ qua. Hà Lan áp dụng mô hình hợp tác giữa chính phủ, các doanh nghiệp tư nhân và các tổ chức nghiên cứu. Chính phủ đặt ra các mục tiêu và chính sách hỗ trợ, trong khi các doanh nghiệp thực hiện đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng trạm sạc.

Chính phủ Hà Lan cung cấp các chính sách khuyến khích như ưu đãi thuế và trợ cấp để thúc đẩy việc sử dụng xe điện và lắp đặt trạm sạc. Những biện pháp này làm cho việc sở hữu xe điện và cài đặt trạm sạc trở nên hấp dẫn hơn đối với các cá nhân và doanh nghiệp.

Các trạm sạc ở Hà Lan tích hợp công nghệ thông minh, cho phép người dùng kiểm soát và theo dõi quá trình sạc qua các ứng dụng di động. Một số trạm còn sử dụng công nghệ smart charging để tối ưu hóa việc sử dụng điện năng và giảm tải áp lực lên lưới điện.

So với các nước châu Âu khác, phí sạc xe điện ở Hà Lan khá phải chăng, thay đổi tùy theo trạm sạc, đơn vị vận hành trạm sạc và địa điểm. Các trạm sạc ở Hà Lan cũng quy chuẩn mẫu phích cắm, khi phần lớn bộ sạc công cộng ở Hà Lan sử dụng phích cắm Mennekes loại 2, bộ sạc nhanh thường sử dụng phích cắm CCS Combo. Hệ thống thanh toán quẹt thẻ và quản lý dữ liệu cũng được triển khai đồng bộ.