"Ươm mầm" tiếng Việt từ các trường đại học, trung tâm quốc tế khắp năm châu

Hàng trăm cơ sở, trung tâm quốc tế dạy tiếng Việt

Theo số liệu của Bộ Ngoại giao Việt Nam, tính đến cuối năm 2022, tiếng Việt đã có mặt tại nhiều trường học và trung tâm quốc tế, với khoảng 200 cơ sở giảng dạy tại Mỹ, 39 lớp tại Thái Lan, trong khi tại Campuchia và Lào lần lượt là 33 và 13 trung tâm. Điều này cho thấy nhu cầu học tiếng Việt đang ngày càng tăng, không chỉ trong cộng đồng người Việt mà còn trong giới học giả, sinh viên nước ngoài có mối quan tâm đặc biệt đến Việt Nam.

Tiếng Việt là một trong 8 khóa học ngôn ngữ được cung cấp thông qua Trường Ngôn ngữ cộng đồng (CLS) thuộc Đại học bang Michigan (MSU). (Ảnh: CLS)

Tại Mỹ, một số trường đại học danh tiếng đã đưa tiếng Việt vào chương trình giảng dạy, điển hình như Trường Ngôn ngữ cộng đồng (CLS) thuộc Đại học bang Michigan (MSU). Peter Truong, một sinh viên người Mỹ gốc Việt tại MSU, chia sẻ với báo chí rằng do lớn lên trong một gia đình gốc Việt nhưng không thành thạo đọc, viết tiếng Việt, anh thường gặp rào cản khi nhắn tin cho mẹ bằng tiếng Anh, dẫn đến việc mẹ anh phải sử dụng Google dịch để hiểu. Điều này đã thúc đẩy anh quyết định học tiếng Việt để không chỉ giao tiếp dễ dàng hơn mà còn kết nối với gia đình và văn hóa cội nguồn.

Tương tự, Elijah Savoie, một sinh viên Mỹ, chọn học tiếng Việt để có thể giao tiếp tốt hơn với gia đình bạn gái người gốc Việt. Mặc dù gặp khó khăn vì không có nền tảng ngôn ngữ, Savoie vẫn kiên trì học, nhận thấy rằng việc học tiếng Việt không chỉ giúp anh cải thiện khả năng giao tiếp mà còn khám phá thêm nhiều khía cạnh về văn hóa Việt Nam.

Ngoài MSU, tiếng Việt cũng được giảng dạy tại nhiều trường đại học khác như Đại học Brown (bang Rhode Island) và Đại học Princeton (bang New Jersey), với hình thức học trực tuyến qua Zoom, thu hút nhiều sinh viên gốc Việt và sinh viên quốc tế.

Không chỉ tại Mỹ, tiếng Việt đang dần trở thành một ngôn ngữ giảng dạy chính quy tại nhiều quốc gia khác. Tại Pháp, nhiều cơ sở giáo dục như Ban Việt học thuộc Đại học Paris VII, Viện Nghiên cứu quốc gia về ngôn ngữ và văn minh phương Đông, Trường Trung học Jean de La Fontaine đã tích hợp tiếng Việt vào chương trình học. Ở Đài Loan (Trung Quốc), từ năm 2018 chính quyền đã đưa tiếng Việt vào hệ thống giáo dục phổ thông như một ngoại ngữ tự chọn.

Ở Thái Lan, tháng 11/2023, Trung tâm Việt Nam học đầu tiên đã được mở tại Đại học Hoàng gia Udon Thani. Từ khi thành lập đến nay, Trung tâm đã ghi dấu với nhiều chương trình lớn, giúp quảng bá rộng rãi tiếng Việt và văn hóa Việt Nam tại xứ sở chùa Vàng. Trong số này có chương trình Tết Nguyên đán vào tháng 2/2024 cho sinh viên Thái Lan học tiếng Việt và sinh viên Việt Nam du học ở Thái Lan, hay Chương trình hội trại Ngôn ngữ và Văn hóa ở tỉnh Nongkhai vào tháng 3/2024.

Tiếp nối thành công này, tháng 6/2024 trường Cao đẳng Học giả châu Á (College of Asian Scholars - CAS) ở tỉnh Khon Kaen, Đông Bắc Thái Lan đã ra mắt Trung tâm Việt Nam học. Việc thành lập Trung tâm được kỳ vọng cung cấp nguồn nhân lực am hiểu tiếng Việt và văn hóa Việt cho các doanh nghiệp và tổ chức hợp tác với Việt Nam.

Trong khi đó, ở Campuchia, Trường Đại học Hoàng gia Phnom Penh đã thành lập Khoa Việt Nam học từ tháng 9/2022. Đây là bước đi được Thủ tướng Campuchia khi đó là Hun Sen đánh giá cao vì thúc đẩy thương mại và giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia, đồng thời mở ra cơ hội việc làm cho người dân vùng biên giới.

Tại Trung Quốc, tiếng Việt đã trở thành môn học chính thức ở nhiều trường đại học tại Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Tây, Vân Nam... Đại học Ngoại ngữ Tứ Xuyên ở Trùng Khánh đã mở chuyên ngành tiếng Việt từ năm 2009, góp phần tăng cường giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia láng giềng.

Cơ hội và thách thức

Dù phong trào giảng dạy tiếng Việt ở nước ngoài đã có nhiều thành tựu, vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua. Một trong những khó khăn lớn là việc thiếu giáo trình và tài liệu phù hợp với môi trường đa ngôn ngữ. Nhiều học sinh lớn lên ở nước ngoài thường gặp khó khăn trong việc tiếp thu ngôn ngữ mẹ đẻ do giáo trình chưa thực sự đáp ứng đúng nhu cầu của họ.

Một khóa học tiếng Việt tại Trường Đại học Brown. (Ảnh: The Brown Daily Herald)

Bên cạnh đó, sự thiếu hụt giáo viên có kinh nghiệm giảng dạy trong môi trường đa văn hóa cũng là một rào cản đáng kể. Nhiều giáo viên từ Việt Nam chưa quen với phương pháp sư phạm quốc tế, điều này ảnh hưởng đến hiệu quả giảng dạy.

Tuy nhiên, cơ hội để tiếng Việt phát triển trên toàn cầu là rất lớn, đặc biệt với sự hỗ trợ từ chính phủ Việt Nam và các cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam đã phát động nhiều sáng kiến như cuộc thi biên soạn sách dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài, phát hành các bộ sách "Tiếng Việt vui", "Quê Việt", "Chào Tiếng Việt", đồng thời số hóa tài liệu để dễ dàng truy cập miễn phí.

Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cũng đang nỗ lực phát triển thêm các mô hình Tủ sách tiếng Việt tại các quốc gia và vùng lãnh thổ, đồng thời đưa sách vào hệ thống thư viện công tại nhiều quốc gia. Việc nghiên cứu và phát triển thêm các tài liệu bổ trợ, đào tạo giáo viên, cùng các hoạt động ngoại khóa cho học sinh nước ngoài đang dần tạo nền tảng vững chắc cho việc giảng dạy tiếng Việt trên toàn cầu.

Việc đưa tiếng Việt vào giảng dạy tại các trường quốc tế không chỉ bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc mà còn thúc đẩy quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và các quốc gia khác. Để tiếng Việt thực sự vươn xa, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa chính phủ, các tổ chức giáo dục và cộng đồng kiều bào.

Phan Anh