Dừa tươi Việt sắp xuất sang Trung Quốc, người Thái lo lặp lại kịch bản sầu riêng

Có thể thu thêm vài trăm triệu USD từ thị trường Trung Quốc

Sau thành công của trái sầu riêng, mới đây, lãnh đạo Bộ NN-PTNT đã có cuộc làm việc với Tổng cục Hải quan Trung Quốc. Theo đó, hai bên thống nhất sớm hoàn tất các thủ tục để ký nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả dừa tươi của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc. Hiện hai bên đã ký tắt kết thúc đàm phán nghị định thư.

Việt Nam đang có gần 200.000ha đất trồng dừa, sản lượng khoảng 2 triệu tấn và là quốc gia đứng thứ 7 thế giới về sản xuất loại quả này. Các vùng trồng tập trung chủ yếu tại các tỉnh duyên hải miền Trung và ĐBSCL.

Sản phẩm đặc sản này của nước ta đã xuất sang 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có những thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, Trung Đông, Nhật Bản, Hàn Quốc… Năm ngoái, xuất khẩu dừa (quả tươi gọt vỏ và sản phẩm chế biến) đạt gần 243 triệu USD.

Trao đổi với PV.VietNamNet, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam - cho biết, với 1,4 tỷ dân, Trung Quốc là một trong những thị trường tiêu thụ dừa lớn trên thế giới.

Việc được phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc mở ra cơ hội lớn đối với ngành dừa Việt Nam. Bởi đây là thị trường có khoảng cách địa lý rất gần, thời gian vận chuyển ngắn với chi phí thấp nên sản phẩm sẽ cạnh tranh được với các quốc gia khác.

Ông Trần Văn Đức - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư dừa Bến Tre - thừa nhận, Trung Quốc là thị trường vô cùng tiềm năng vì mỗi năm sử dụng tới 2,6 tỷ trái dừa tươi và 1,5 tỷ trái dừa phục vụ chế biến. Trong khi đó, sản lượng dừa của nước này chỉ đáp ứng được 10% nhu cầu tiêu dùng và chế biến, phần còn lại phải nhập khẩu từ nhiều quốc gia.

Ông Đức chỉ rõ, lợi thế của nước ta là rất gần Trung Quốc. Nếu khai mở được thị trường này, xuất khẩu dừa sẽ có bước đột phá.

Một số đối tác ở Trung Quốc đã bắt đầu liên hệ để tìm hiểu, tham quan nhà máy và sản phẩm dừa của doanh nghiệp, ông tiết lộ và tự tin có thể đáp ứng các yêu cầu về vùng nguyên liệu cũng như cơ sở đóng gói từ phía Trung Quốc. Bởi doanh nghiệp đã có kinh nghiệm xuất khẩu dừa tươi sang nhiều thị trường cao cấp trên thế giới.

“Nếu nghị định thư được ký, các doanh nghiệp khai thác tốt lợi thế mình có thì ngành dừa nước ta có thể thu thêm khoảng 300 triệu USD từ thị trường Trung Quốc. Vài năm nữa, ngành dừa Việt Nam có thể bắt kịp Thái Lan”, ông Đặng Phúc Nguyên dự báo.

Người Thái lo sợ ngành hàng tỷ USD bị chao đảo

Trước thông tin Việt Nam chuẩn bị xuất khẩu dừa tươi chính ngạch sang Trung Quốc, truyền thông Thái Lan đưa tin ngành công nghiệp nước dừa của họ có thể bị chao đảo khi phải cạnh tranh với hàng Việt tại thị trường tỷ dân.

Hiện ngành công nghiệp nước dừa thơm Thái Lan trị giá hàng tỷ USD. Ông Narongsak Chuensuchon - Giám đốc điều hành Công ty TNHH NC Coconut kiêm Chủ tịch Hội đồng Công nghiệp tỉnh Ratchaburi (Thái Lan) - cho rằng, cả dừa nguyên quả và nước dừa đều rất phổ biến trên toàn thế giới. Tuy nhiên, thị trường chính Trung Quốc tiếp nhận hơn 60% sản lượng dừa đã được chế biến hương vị của Thái Lan, với đồ uống đóng chai có doanh thu khoảng 550 triệu USD hàng năm.

"Gần đây, có thông tin Việt Nam bắt đầu xuất khẩu nước dừa để cạnh tranh trên thị trường Trung Quốc, tương tự như sầu riêng. Vì vậy, nếu Thái Lan không duy trì chất lượng thì có thể mất thị trường vào tay Việt Nam", ông Narongsak Chuensuchon cảnh báo.

Người Thái có lý do để lo ngại. Xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang Trung Quốc tiếp tục bùng nổ trong nửa đầu năm nay, thu về 1,32 tỷ USD, tăng mạnh 45% so với cùng kỳ năm ngoái. Thực tế, Thái Lan trong rất nhiều năm gần như “bao thầu” thị trường sầu riêng Trung Quốc. Đến khi Việt Nam thành công xuất khẩu sầu riêng chính ngạch sang thị trường tỷ dân này, thị phần của Thái Lan lập tức sụt giảm mạnh. Theo đó, từ chỗ chiếm 95% tổng lượng nhập của Trung Quốc vào năm 2022, tỷ trọng sầu riêng Thái Lan đã giảm xuống còn 65,1% trong năm 2023.

4 tháng đầu năm nay, thị phần sầu riêng trong tổng lượng nhập của Trung Quốc tiếp tục giảm còn 60%, trong khi tỷ trọng sầu riêng Việt Nam tăng lên 39,2%.

Để giữ được thị trường Trung Quốc và các thị trường khác, Chủ tịch Hội đồng Công nghiệp tỉnh Ratchaburi cho rằng, các cơ quan quản lý cần giám sát vấn đề nguồn gốc, độ ngọt để đảm bảo chất lượng và sự phát triển liên tục của sản phẩm dừa thơm Thái Lan.

Theo ông, thời gian gần đây, một số nhà sản xuất dừa đã chế biến và xuất khẩu dừa từ ngoài khu vực Ratchaburi, không đạt tiêu chuẩn chỉ dẫn địa lý đối với dừa thơm. Điều này đã ảnh hưởng đến độ ngọt và hương vị của sản phẩm, đồng thời có thể làm suy giảm niềm tin và sự phổ biến của dừa thơm Thái trên thị trường quốc tế.

Ông Nguyên nhận định, ngành dừa Thái Lan phát triển rất mạnh. Một trái dừa tươi đã gọt vỏ của họ đang được bán tại thị trường Trung Quốc với giá khoảng 50.000 đồng.

Dừa của Việt Nam có giá rẻ hơn. Nhiều thời điểm giá dừa chỉ 2.000-3.000 đồng/trái nên có thể cạnh tranh với hàng Thái về giá. Tuy nhiên, chúng ta muốn chiếm lĩnh được thị trường Trung Quốc cần làm tốt khâu chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường này.

Ông Nguyên cũng kỳ vọng khi xuất khẩu chính ngạch có thể kéo giá dừa tươi, dừa khô tại các vùng trồng ở nước ta lên mức cao và ổn định hơn.