Gelato Ý: Hành trình khám phá tinh hoa ẩm thực và văn hóa

Sau Thế chiến thứ hai, gelato gần như bị lãng quên do sự thống trị của kem sản xuất công nghiệp. Các tiệm kem nhỏ do gia đình quản lý dần bị lấn át.

May mắn thay, sự xuất hiện của Audrey Hepburn trong bộ phim "Roman Holiday" năm 1953, thưởng thức gelato từ cửa hàng Giolitti trên Bậc thang Tây Ban Nha, đã đưa danh tiếng của gelato truyền thống lên tầm cao mới trên toàn cầu.

Nửa thế kỷ sau, Elizabeth Gilbert trong cuốn hồi ký "Eat, Pray, Love" đã ca ngợi gelato mật ong và hạt phỉ từ một cửa hàng nhỏ gần Đài phun nước Trevi, thu hút du khách quốc tế đến Il Gelato di San Crispino.

Trong thập kỷ qua, danh tiếng của gelato ngày càng được nâng cao khi các đầu bếp hàng đầu thử nghiệm với những hương vị độc đáo như gorgonzola, cacao nguyên chất và thậm chí cả cá cơm. Tuy nhiên, với khoảng 39.000 cửa hàng gelato để lựa chọn, không phải du khách nào ở Ý cũng có cơ hội thưởng thức gelato chất lượng cao thực sự.

Diletta Poggiali, giảng viên tại Đại học Carpigiani Gelato, Bologna, giải thích rằng gelato kiểu Ý chỉ chứa tối đa 8% chất béo sữa, so với 15% trong kem công nghiệp. Gelato được phục vụ ở nhiệt độ -12°C, đậm đặc và ít không khí hơn, mang lại hương vị phong phú hơn. Khi thưởng thức gelato, hãy dùng thìa kim loại hoặc nhựa để nghiền một muỗng nhỏ lên vòm miệng và để nó tan chảy, để cảm nhận hết hương vị.

Những loại gelato có màu sắc tươi sáng thường được tạo ra từ chất phụ gia nhân tạo. Gelato làm từ quả hồ trăn chất lượng cao nên có màu nâu, trong khi gelato chuối thật có màu trắng xám.

Ngoài ra, gelato được chất thành từng đống trong tủ trưng bày có thể chứa chất béo thực vật rẻ tiền. Những cửa hàng gelato chất lượng thường sử dụng giếng hình tròn được làm lạnh để bảo quản gelato, và gelato nên được ăn trong vòng 72 giờ sau khi sản xuất.

Hàng năm, tạp chí ẩm thực Gambero Rosso chọn ra những cửa hàng gelato ngon nhất nước Ý. Năm nay, 493 cửa hàng đã được bình chọn, trong đó 64 cửa hàng được trao giải.

Một số cửa hàng gelato nổi tiếng nằm ở các thành phố nhỏ hơn như Gelateria Dondoli ở San Gimignano và Bloom ở Modena.

Những người yêu thích gelato thường thực hiện chuyến hành hương đặc biệt đến Bloom vào mùa xuân để thưởng thức hương vị vignola moretta sorbet chỉ có trong hai tuần khi quả anh đào đặc trưng của vùng chín rộ.

Thành phố Bologna, nơi có Đại học Carpigiani Gelato, là trung tâm sản xuất gelato của Ý. Tại đây, bạn có thể tham quan bảo tàng gelato, nơi trưng bày lịch sử của gelato từ Mesopotamian nakkamtum đến các món shrb kiểu Ả Rập, và cả máy làm gelato tự động đầu tiên được phát minh ở Bologna.

Luciana Polliotti, nhà báo ẩm thực và người phụ trách bảo tàng gelato, cho biết: “Gelato có được như ngày nay là nhờ Bologna”.

Gelato, giống như cà phê espresso, là một món đặc sản đòi hỏi thiết bị phù hợp và một ít sprezzatura (sự tinh tế). Việc làm gelato chưa bao giờ là dễ dàng, nhưng đó chính là phần tạo nên sự quyến rũ của món tráng miệng này và của người Ý.

Hàn Mai