Chưa 'theo' tỷ phú Phạm Nhật Vượng, đại gia công nghệ Việt lùi bước chờ thời

Kéo dài chuỗi ngày thua lỗ

CTCP VNG (mã: VNZ) của Tổng Giám đốc Lê Hồng Minh vừa công bố báo cáo tài chính quý I/2024 với nhiều nét giống các quý trước đó. Doanh thu và lợi nhuận gộp vẫn khá tốt, tăng khá mạnh trong quý đầu năm nhưng chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp lớn và lỗ trong công ty liên kết, qua đó khiến VNG lỗ sau thuế.

Trong quý I/2024, VNG ghi nhận doanh thu tăng khá mạnh từ mức 1.852 tỷ đồng cùng kỳ năm trước lên 2.259 tỷ đồng. VNG lỗ gần 31,4 tỷ đồng, so với mức lỗ hơn 90 tỷ đồng trong quý I/2023, ghi nhận quý lỗ thứ 10 liên tiếp của doanh nghiệp này. Tuy nhiên, VNG vẫn được xem là doanh nghiệp công nghệ hàng đầu và là “kỳ lân công nghệ” của Việt Nam.

Trên thực tế, lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ của VNG (tiền thân là Vinagame) là khá ấn tượng, với hơn 884 tỷ đồng sau khi kết thúc 3 tháng đầu năm, cao hơn con số 847 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước. VNG hoạt động trong nhiều lĩnh vực nhưng hiện có doanh thu lớn vẫn đến từ mảng game.

Chi phí bán hàng vẫn là khoản chi lớn của doanh nghiệp gắn với tên ông Lê Hồng Minh, với gần 485 tỷ đồng trong kỳ. VNZ cho biết, việc thúc đẩy hoạt động quảng cáo với các sản phẩm mới khiến chi phí cao, bào mòn lợi nhuận doanh nghiệp.

Tới cuối quý I, tài sản của VNZ tăng 14% so với đầu năm, lên gần 11 nghìn tỷ đồng. Lượng tiền và tương đương tiền khá cao 4.600 tỷ đồng, tăng nhiều so với mức gần 3.970 tỷ đồng hồi đầu năm.

VNG đầu tư vào các công ty liên kết và đầu tư góp vốn vào đơn vị khác rất nhiều, nhưng một tỷ lệ lớn bị mất vốn.

Cụ thể, tới cuối tháng 3/2024, VNG có tổng các khoản đầu tư vào các công ty liên kết lên tới hơn 1.992 tỷ đồng nhưng lỗ gần 1.023 tỷ đồng, chỉ còn lại 969 tỷ đồng. Trong đó, có các khoản mất trắng như 510 tỷ đồng vào Tiki Global, 33 tỷ đồng vào Rocketeer, 35 tỷ đồng vào Beijing Youtu.

Tổng các khoản đầu tư góp vốn vào đơn vị khác đạt gần 296 tỷ đồng tính tới cuối tháng 3/2024, nhưng phải dự phòng hơn 95 tỷ đồng.

Tới cuối quý I/2204, VNG ghi nhận tổng nợ phải trả là 7.528 tỷ đồng, tăng so với mức 6.784 tỷ đồng hồi đầu năm. Trong đó, vay ngắn hạn là 1.330 tỷ đồng (tăng mạnh so với con số 865 tỷ đồng hồi cuối năm 2023) và vay dài hạn là 577 tỷ đồng (giảm nhẹ).

Vốn chủ sở hữu tăng từ mức 2.810 tỷ đồng lên 3.370 tỷ đồng.

Trước đó, lũy kế cả năm 2023, VNG lỗ hơn 756 tỷ đồng, thấp hơn mức lỗ 1.533 tỷ đồng trong năm 2022. Đây là năm thứ 3 liên tiếp VNG của ông Lê Hồng Minh thua lỗ. VNG ghi nhận thua lỗ nặng từ đầu tư liên kết.

Ông lớn công nghệ chưa niêm yết Mỹ, tập trung vào mảng thanh toán

Bên cạnh mảng game truyền thống, VNG đang tập trung rất mạnh vào nền tảng thanh toán trung gian Zalopay thông qua khoản đầu tư vào CTCP Zion. Trong quý I, VNG rót thêm hơn 190 tỷ đồng vào các công ty con, nâng tổng đồng tư lên 5.028 tỷ đồng. Nhưng VNG phải trích lập dự phòng gần 3.787 tỷ đồng.

Riêng sở hữu tại Zion tăng lên 73,75%, tương đương 3.550 tỷ đồng. Riêng dự phòng cho Zion có thể lên tới 2.300 tỷ đồng. Tới cuối 2023, VNG tăng sở hữu tại Zion từ mức gần 70% hồi đầu năm lên hơn 72,65%, tương ứng gần 3.365 tỷ đồng.

Trong cơ cấu doanh thu, thu từ dịch vụ trò chơi trực tuyến vẫn áp đảo, với hơn 1.722 tỷ đồng (trong tổng 2.259 tỷ đồng) và gia tăng mạnh so với con số 1.374 đồng cùng kỳ năm trước. Dịch vụ quảng cáo mang về gần 205 tỷ đồng. Dịch vụ giá trị gia tăng trên mạng viễn thông và internet tăng vọt từ mức 203 tỷ đồng cùng kỳ lên gần 297 tỷ đồng.

Như vậy, VNG vẫn dựa chính vào mảng game trực tuyến và đang đẩy mạnh doanh thu từ mảng dịch vụ giá trị gia tăng. Zalopay được xem là mảng chiến lược của ông lớn công nghệ này.

VNG được xem là kỳ lân công nghệ của Việt Nam với quy mô vốn hóa có lúc đã lên ngưỡng một vài tỷ USD. Doanh nghiệp này có mạng xã hội Zalo nổi tiếng ở thị trường trong nước và đang bơm mạnh tiếp cho nền tảng thanh toán di động ZaloPay.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp của CEO Lê Hồng Minh cũng đã hoàn thành dự án xây dựng VNG Data Center.

Dù là ông lớn công nghệ nhưng VNG vẫn chưa thể bứt phá. Doanh nghiệp này không hoàn thành mục tiêu giảm lỗ trong năm 2023 và không thực hiện được kế hoạch niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Mỹ để có thể hút vốn và phát triển mạnh mẽ hơn.

Trên thực tế, trong năm 2023, VNG đã rất sốt sắng niêm yết quốc tế sau khi hãng ô tô điện VinFast của tỷ phú Phạm Nhật Vượng niêm yết trên sàn Nasdaq của Mỹ. Tuy nhiên, sau đó ông lớn công nghệ VNG đã rút hồ sơ IPO tại Mỹ.

Trước đó, VNG đã đặt mục tiêu huy động khoảng 150 triệu USD trong năm 2023 với đợt phát hành ra công chúng (IPO) tại Mỹ thông qua VNG Limited. VNG Limited đã nộp hồ sơ đăng ký theo mẫu F-1 lên Uỷ ban Giao dịch Chứng khoán Mỹ (SEC) hồi tháng 8/2023. Cổ đông chi phối VNG Limited dự kiến sẽ chào bán ra công chúng (IPO) cổ phiếu phổ thông loại A tại sàn chứng khoán Nasdaq Global Select Market với mã giao dịch "VNG".

Doanh nghiệp của ông Lê Hồng Minh quyết định sẽ không tiến hành IPO và cũng chưa cung cấp bất kỳ khoảng thời gian sẽ tiến hành lại quá trình IPO hay lý do cho việc rút hồ sơ nói trên.

Cho dù không giải thích nhưng thị trường chứng khoán thế giới gần đây không mặn mà với các đợt IPO, kể cả của các hãng công nghệ truyền thống, trong bối cảnh kinh tế gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều tập đoàn tài chính lớn rút về thế phòng thủ. Dòng tiền gần đây chỉ đổ vào các hãng có phát triển công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI).

Trước đó, hãng xe điện VinFast (VFS) của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng đã phải hủy bỏ phương án IPO và chuyển sang niêm yết cổ phiếu trên sàn Nasdaq của Mỹ hồi tháng 8/2023 thông qua hình thức hợp nhất với công ty SPAC Black Spade Acquisition Co.

Câu chuyện ra biển lớn đối với VNG dường như chưa chín muồi. Ông Lê Hồng Minh sau đó cũng đã có chia sẻ rằng, các nhà đầu tư vẫn chưa sẵn sàng với các đợt IPO của các công ty công nghệ ở châu Á.

Theo một đánh giá mới đây của Tech in Asia, tốc độ tăng trưởng của VNG đã chậm lại trong những năm gần đây và hoạt động kinh doanh công nghệ-tài chính (fintech) của công ty đã trở thành rào cản lớn trong việc tăng trưởng lợi nhuận.

Về cơ cấu cổ đông, 2 ông lớn công nghệ của Trung Quốc là Tencent và Ant Group cùng với quỹ đầu tư GIC của Singapore đang nắm giữ số lượng cổ phân áp đảo tại VNG Limited. Trong khi VNG Limited sở hữu 49% tại “kỳ lân” VNG Corporation của Việt Nam.