Vì sao bà Trương Mỹ Lan bị đề nghị mức án tử hình?

Ngày 19/3, đại diện VKS giữ quyền công tố đã luận tội với bà Trương Mỹ Lan và 85 bị cáo. Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát bị đề nghị mức án tổng hợp là tử hình cho 3 tội danh Tham ô tài sản; Đưa hối lộ; Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Mức hình phạt đề nghị với 85 bị cáo còn lại gồm 4 án chung thân, 1 bị cáo bị đề nghị 22-24 năm, 6 bị cáo bị đề nghị 19-20 năm tù, 2 bị cáo khung 16-17 năm, 4 người bị đề nghị 15-16 năm, 15 bị cáo được đề nghị 3 năm tù treo với thời gian thử thách 5 năm và những bị cáo còn lại bị VKS đề nghị 3-14 năm tù.

Ban đầu, tất cả bị cáo đều đứng để nghe VKS đề nghị hình phạt. Thế nhưng, khi lần lượt từng mức án được đọc lên, bà Trương Mỹ Lan ngồi thụp xuống, bần thần, một số bị cáo khác cúi mặt, bấu chặt hai tay.

Bị cáo Trương Mỹ Lan là chủ mưu, cầm đầu

Theo cơ quan công tố, quá trình điều tra, truy tố và xét xử tại tòa, mặc dù bị cáo Trương Mỹ Lan không nhận tội nhưng căn cứ vào kết quả điều tra, lời khai của những bị cáo khác đã có đủ cơ sở xác định, bị cáo Lan phạm vào 3 tội danh như cáo trạng quy kết.

Bà Trương Mỹ Lan là Chủ tịch của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bao gồm một tập hợp các công ty con, công ty liên kết. Lợi dụng chính sách Nhà nước trong việc tái cơ cấu ngân hàng, bị cáo đã thâu tóm 3 ngân hàng thương mại cổ phần (Sài Gòn, Đệ Nhất, Việt Nam Tín Nghĩa). Sau khi hợp nhất, bà Lan tăng tỷ lệ sở hữu cổ phần tại ngân hàng này lên 91,5%.

Bằng cách thâu tóm, nắm giữ cổ phần, chi phối, điều hành hoạt động ngân hàng thông qua các đối tượng chủ chốt, bị cáo Lan đã sử dụng SCB như một công cụ tài chính, huy động tiền gửi và vốn từ các nguồn khác, sau đó chỉ đạo rút tiền bằng cách tạo lập các khoản vay khống, phục vụ cho mục đích cá nhân.

Nữ bị cáo cùng đồng phạm đã thực hiện một chuỗi hành vi như: tuyển chọn, bố trí nhân sự thân tín vào các vị trí chủ chốt tại SCB; thành lập một số đơn vị thuộc ngân hàng chuyên trách cho vay, giải ngân theo yêu cầu của bà Lan; thành lập, sử dụng hàng nghìn công ty "ma", thuê nhiều cá nhân; câu kết với các cá nhân đứng đầu nhiều doanh nghiệp liên quan để thực hiện tội phạm; thông đồng với nhiều công ty thẩm định giá để nâng khống giá trị tài sản bảo đảm...

Để che giấu hành vi phạm tội khi bị thanh tra, kiểm tra, bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo các cán bộ chủ chốt của SCB mua chuộc cán bộ, lãnh đạo Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TPHCM, Tổ trưởng Tổ giám sát tăng cường tại SCB để các cá nhân có thẩm quyền trên bưng bít, che giấu thông tin sai phạm, báo cáo kết quả thanh, kiểm tra không trung thực, không đầy đủ.

VKS ghi nhận bị cáo Trương Mỹ Lan có nhiều tình tiết giảm nhẹ, tại tòa bà Lan cũng tự nguyện cam kết dùng các tài sản để khắc phục thiệt hại trong vụ án.

Song, cơ quan công tố đánh giá trong vụ án này, bị cáo Trương Mỹ Lan đóng vai trò chủ mưu, cầm đầu, chỉ đạo các bị cáo khác thực hiện chuỗi hành vi phạm tội. Bị cáo phạm tội nhiều lần, tội danh đặc biệt nghiêm trọng, thực hiện chuỗi hành vi phạm tội trong thời gian dài, gây thiệt hại số tiền đặc biệt lớn, phạm tội 2 lần trở lên, dùng thủ đoạn tinh vi để phạm tội. Trong quá trình điều tra và tại tòa, bị cáo không tỏ ra ăn năn hối cải mà quanh co, đổ lỗi cho nhân viên dưới quyền. Hành vi bị cáo tạo dư luận xấu trong xã hội, dư luận xấu với quốc tế.

Do đó VKS cho rằng cần có hình phạt nghiêm trị, loại bỏ bị cáo ra khỏi đời sống xã hội, đề nghị HĐXX tuyên mức án chung cho 3 tội danh là tử hình.

Chồng và cháu gái của bà Lan bị đề nghị mức án nào?

Với bị cáo Trương Huệ Vân (cháu gái bà Trương Mỹ Lan), VKS nhận định từ năm 2020, Vân đã chỉ đạo nhân viên sử dụng 52 công ty "ma" và 4 công ty hoạt động thật tạo lập 155 khoản vay khống để rút tiền khỏi SCB. Đến ngày 17/10/2022, 155 khoản vay này còn dư nợ hơn 2.800 tỷ đồng, bao gồm cả gốc và lãi. Hành vi của bị cáo đã giúp sức cho bà Trương Mỹ Lan chiếm đoạt của SCB hơn 1.088 tỷ đồng.

Tại tòa, Vân ăn năn hối cải thừa nhận hành vi phạm tội, bị cáo cũng đã tích cực nộp lại hơn 1 tỷ đồng và 3.000 USD để khắc phục hậu quả.

Song hành vi của bị cáo gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng, phạm tội từ 2 lần trở lên. Do đó, VKS đề nghị tuyên bị cáo 19-20 năm tù về tội Tham ô tài sản.

Với ông Chu Lập Cơ (chồng bị cáo Trương Mỹ Lan), cơ quan công tố nhận định bị cáo đã thông qua Công ty Times Square, giúp sức vợ mình là bà Trương Mỹ Lan, gây thiệt hại cho SCB hơn 9.100 tỷ đồng. Bị cáo được ghi nhận không có tình tiết tăng nặng.

Quá trình điều tra và xét hỏi tại tòa, ông Cơ ăn năn hối cải, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra, tác động gia đình khắc phục hậu quả, có nhiều đóng góp cho các công tác xã hội. Đây được xem là những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo. Do đó, VKS đề nghị phạt bị cáo 11-12 năm tù.

Áp dụng nguyên tắc có lợi cho các bị cáo

Quá trình điều tra và tại phiên tòa, ngoại trừ bị cáo Trương Mỹ Lan và 5 người bỏ trốn, các bị cáo còn lại được ghi nhận đều thành khẩn khai báo, thừa nhận hành vi phạm tội của mình, ăn năn hối cải, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra để làm rõ vụ án, tác động người thân khắc phục hậu quả thiệt hại.

Tuy nhiên các bị cáo này thực hiện từ 2 lần trở lên, gây hậu quả đặc biệt lớn, đây là những tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.

Khi đề nghị hình phạt, cơ quan công tố phân loại các bị cáo thành nhiều nhóm khác nhau dựa vào tội danh, mức độ hành vi, thái độ, tình tiết tăng nặng giảm nhẹ... theo nguyên tắc có lợi cho các bị cáo.

Về trách nhiệm dân sự, VKS đề nghị bà Trương Mỹ Lan phải bồi thường cho SCB 677.000 tỷ đồng thiệt hại và lãi phát sinh.

Số tiền bị cáo Dương Tấn Trước (cựu Tổng Giám đốc Công ty Tường Việt), Cao Việt Dũng (Chủ tịch HĐQT Công ty Tường Việt); Nguyễn Thanh Tùng (cựu Tổng Giám đốc Công ty dầu khí Đông Phương)... nhận của bà Lan phải hoàn lại để khắc phục hậu quả.

Theo VKS, quá trình điều tra đã tạm giữ tiền, kê biên tài sản của ông Nguyễn Cao Trí (người người chiếm đoạt của bà Lan 1.000 tỷ đồng) nên đề nghị tiếp tục kê biên để đảm bảo thi hành án.

Nhà chức trách cũng kê biên hàng nghìn tài sản của bị cáo Trương Mỹ Lan, Trương Huệ Vân, VKS đề nghị HĐXX tiếp tục kê biên để đảm bảo nghĩa vụ thi hành án.

Ngoài ra, đối với các mã tài sản đang thế chấp tại SCB, đại diện VKS đề nghị giao cho nhà băng này xử lý theo quy định pháp luật. Cơ quan công tố đề nghị tịch thu toàn bộ số tiền các bị cáo hưởng lợi, tự nguyện khắc phục thiệt hại trừ vào nghĩa vụ của bị cáo Trương Mỹ Lan

Các quan hệ dân sự khác, VKS đề nghị tòa xử lý theo quy định của pháp luật.

Hôm nay, phiên tòa sẽ tiếp tục với phần bào chữa của các luật sư và phần tự bào chữa của các bị cáo trong vụ án.