Điều ít biết về Kataib Hezbollah, nhóm nghi gây thương vong cho quân Mỹ ở Jordan

Được thành lập sau khi liên quân do Mỹ dẫn đầu tiến đánh Iraq vào năm 2003, Kataib Hezbollah là một trong những phe phái vũ trang tinh nhuệ của Iraq, có quan hệ gần gũi nhất với Iran. Đây là phe vũ trang mạnh nhất trong tổ chức tự xưng Kháng chiến Hồi giáo ở Iraq, tập hợp các nhóm vũ trang theo đường lối cứng rắn của người Hồi giáo Shi'ite chiếm đa số ở quốc gia Trung Đông này.

Theo tạp chí Forbes, dù có tên gần giống và cũng nhận được sự hậu thuẫn của Tehran, nhưng Kataib Hezbollah không có liên hệ gì với lực lượng vũ trang Hezbollah ở Lebanon. Nhóm nằm dưới sự lãnh đạo của Abu Mahdi al-Muhandis, người mang song tịch Iraq và Iran cho đến khi nhân vật này thiệt mạng cùng Tướng Qassem Soleimani, chỉ huy Lực lượng Quds tinh nhuệ của Iran trong một vụ tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) của Mỹ vào sân bay quốc tế Baghdad năm 2020.

Hiện có rất ít thông tin về cơ cấu lãnh đạo của Kataib Hezbollah. Trung tâm Chống khủng bố quốc gia Mỹ ước tính nhóm có khoảng 10.000 thành viên tính đến tháng 9/2022. Các quan chức Iraq và các thành viên của Kataib Hezbollah tiết lộ, nhóm đang nắm trong tay kho vũ khí gồm UAV, tên lửa và tên lửa đạn đạo tầm ngắn.

Theo Reuters, sau khi ra đời, Kataib Hezbollah nhanh chóng nổi tiếng với các vụ tập kích chết người nhằm vào hàng loạt mục tiêu quân sự và ngoại giao ở Iraq trong những năm 2000, sử dụng đồng thời nhiều biện pháp tấn công từ bắn tỉa, phóng tên lửa và súng cối đến đánh bom ven đường. Nhóm chưa bao giờ công khai xác nhận hay phủ nhận dính líu đến những sự cố đẫm máu trong khu vực.

Ngoài đụng độ với các phe phái người Hồi giáo Sunni thiểu số ở Iraq suốt nhiều thập kỷ qua, Kataib Hezbollah đã cùng với các lực lượng dân quân người Shi'ite khác chiến đấu chống lại phe nổi dậy chủ yếu là người Sunni trong cuộc nội chiến ở Syria và tiếp tục hoạt động ở quốc gia này kể từ đó.

Washington đã xếp Kataib Hezbollah vào danh sách các nhóm khủng bố vào năm 2009. Trong khi, nhóm coi quân đội Mỹ ở Iraq là những kẻ ngoại quốc chiếm đóng và thúc giục Baghdad trục xuất họ.

Đáng chú ý, Kataib Hezbollah đã tạo nên một số tiểu đoàn trong Lực lượng Huy động nhân dân Iraq (PMF), một tập hợp các phe phái vũ trang ban đầu ra đời nhằm chống lại tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng vào năm 2014 và sau đó được công nhận là một lực lượng an ninh chính thống, hoạt động song hành cùng quân đội Iraq.

Các tay súng Kataib Hezbollah tham gia PMF được chính phủ Iraq trả lương. Một số thành viên của nhóm, bao gồm cả những nhân vật bị Mỹ xếp vào danh sách khủng bố, đang nắm giữ các vị trí cấp cao trong PMF.

Dẫu không công khai xác nhận hoặc phủ nhận các liên kết nhưng Kataib Hezbollah được nhiều người cho đã thành lập một đảng chính trị lần đầu tiên vào cuộc bầu cử Iraq năm 2021 và giành được một số ghế trong Quốc hội.

Mặc dù về mặt lý thuyết, Kataib Hezbollah nằm dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Iraq với tư cách là một phần của PMF, nhưng nhóm thường hoạt động bên ngoài chuỗi chỉ huy và đã chống lại những lời kêu gọi của Baghdad về việc chấm dứt tấn công vào các lực lượng Mỹ.

Quân đội Mỹ đã tấn công các vị trí, căn cứ, trung tâm huấn luyện và hậu cần của Kataib Hezbollah nhiều lần trong những năm qua. Vào ngày 24/1, binh lính Mỹ đã tập kích một số mục tiêu trong thành trì của nhóm ở Jurf Al-Sakhar, cách Baghdad khoảng 50km về phía nam để trả đũa việc nhóm phóng UAV và tên lửa vào quân đồn trú.

Ngược lại, Kataib Hezbollah cùng các nhóm khác trong tổ chức Kháng chiến Hồi giáo ở Iraq đã thực hiện hơn 150 vụ tấn công vào lực lượng Mỹ kể từ khi xung đột Israel – Hamas bùng phát ở Dải Gaza ngày 7/10/2023, theo thống kê của các cơ quan tình báo trong khu vực.

Gần đây nhất, tổ chức Kháng chiến Hồi giáo tuyên bố đã dùng UAV để tấn công quân Mỹ ở 3 địa điểm tại Syria, trong đó có 2 căn cứ ở gần ngã ba biên giới giữa Iraq, Syria và Jordan.

Tuy  nhiên, hiện chưa rõ liệu tổ chức có đứng sau vụ tấn công cùng ngày vào căn cứ có tên Tháp 22 của Washington ở vùng biên giới Jordan, giáp Syria, khiến 3 lính Mỹ thiệt mạng và ít nhất 34 binh sĩ khác bị thương hay không. Theo Lầu Năm góc, Washington tin, sự cố có dấu hiệu do các thành viên Kataib Hezbollah tiến hành.