Được miễn trách nhiệm hình sự, cựu Giám đốc CDC Bình Dương có được bồi thường?

Trong phiên tuyên án đại án Việt Á chiều 12/1, TAND TP Hà Nội tuyên miễn trách nhiệm hình sự cho ông Nguyễn Thành Danh (cựu Giám đốc CDC Bình Dương). Trước đó, khi bị khởi tố về tội Vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, ông Danh bị tạm giam hơn 10 tháng.

Nhiều người băn khoăn khi được toà miễn trách nhiệm hình sự, liệu cựu Giám đốc CDC có được bồi thường?

Trả lời PV VTC News, Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp cho biết, theo quy định của pháp luật, thời hạn tạm giam, tạm giữ của bị cáo sẽ được bù trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù, thời hạn cải tạo không giam giữ.

"Tuy nhiên, đối với trường hợp bị can, bị cáo được tòa án miễn trách nhiệm hình sự thì thời hạn tạm giam này sẽ không được tính toán để bù trừ, bồi thường.

Nếu tòa án tuyên bị cáo không có tội thì thời hạn tạm giam mới là căn cứ để tính toán về mức bồi thường thiệt hại do bị giam oan sai", luật sư Cường phân tích.

Theo luật sư Đặng Văn Cường, bản chất của miễn trách nhiệm hình sự là bị cáo có vi phạm pháp luật, hành vi cấu thành tội phạm nhưng do chính sách khoan hồng, do nguyên tắc phân hóa phân loại nên được miễn chứ không phải là không có tội.

Do đó, quá trình điều tra, truy tố, xét xử, việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế là không sai và không được đền bù.

Trong vụ án Việt Á, Hội đồng xét xử nhận định việc khởi tố, tạm giam ông Danh là có căn cứ. Đây là trường hợp miễn trách nhiệm hình sự trên cơ sở chính sách khoan hồng đặc biệt, do chuyển biến tình hình, chính sách hình sự có thay đổi nên thời hạn tạm giam sẽ không được bù trừ, bồi thường, đền bù như những trường hợp bị cáo bị oan sai.

Việc quyết định bị cáo có tội hay không, tội gì, hình phạt ra sao và kể cả trường hợp miễn trách nhiệm hình sự cũng thuộc thẩm quyền của Hội đồng xét xử khi xét xử vụ án hình sự. Vì vậy, việc xét xử đối với ông Danh như vậy là phù hợp và thể hiện sự khoan hồng nhân đạo của pháp luật.

Những trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự ngay từ giai đoạn điều tra là do các tình tiết, chứng cứ về những người này đã rõ ràng, quan điểm của cơ quan tố tụng là nhất quán.

Còn đối với một số bị cáo thì có thể còn liên quan đến bị cáo khác, nhiều tình tiết cần phải điều tra xác minh làm rõ và đặc biệt là phải tranh luận tại phiên tòa. Căn cứ vào kết quả kiểm tra đánh giá chứng cứ, căn cứ vào kết quả tranh luận tại phiên tòa, Viện Kiểm sát đã thay đổi quan điểm và tòa án đã chấp nhận miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo là thể hiện tính độc lập trong hoạt động xét xử, thể hiện nguyên tắc tranh tụng được vận dụng triệt để theo quy định tại Điều 26 của Bộ Luật Tố tụng hình sự.

Theo nguyên tắc này, mọi chứng cứ dùng để buộc tội, gỡ tội đều phải được kiểm tra, đánh giá công khai tại phiên tòa. Kết quả giải quyết vụ án phải căn cứ vào kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa.

"Đây là sự văn minh, tiến bộ trong tố tụng hình sự ở Việt Nam, đảm bảo cho pháp luật được áp dụng đúng đắn, chính xác, thể hiện hài hòa giữa hai yếu tố khoan hồng và nghiêm trị, để tòa án có những bản án thấu tình, đạt lý, có ý nghĩa giáo dục cao đối với xã hội", luật sư Cường bày tỏ.

Theo cáo buộc, trong thời gian dịch COVID-19 bùng phát ở Bình Dương, ông Nguyễn Thành Danh thống nhất và chỉ đạo nhân viên CDC Bình Dương ứng trước kit test của Công ty Việt Á và Công ty VNDAT, sau đó hợp thức để Công ty Việt Á trúng thầu. Việc làm này khiến ngân sách Nhà nước bị thiệt hại hơn 55 tỷ đồng.

Quá trình xét xử, ông Danh thừa nhận sai phạm, nhưng cho rằng "vô tình vi phạm pháp luật về đấu thầu, mong hội đồng xét xử xem xét".

Ông Danh khẳng định, bản thân không có yếu tố vụ lợi khi ký các hợp đồng với Công ty Việt Á, không nhận được lợi ích vật chất gì từ Việt Á cũng như từ cấp trên.

Khi công bố bản án, Hội đồng xét xử áp dụng chính sách khoan hồng đặc biệt tuyên miễn trách nhiệm hình sự đối với ông Danh.

Tòa ghi nhận ông Danh dù có thể nghỉ chế độ, song trước tình hình dịch bệnh bùng nổ ở mức căng thẳng tại địa phương, khi được yêu cầu vẫn không quản ngại tiếp tục cống hiến và công tác, chống dịch tại địa phương. Ông nhận thức rõ hành động của mình khi đó có thể dẫn tới việc bị xử lý, song vẫn "dám nghĩ dám làm", nhận trách nhiệm.

Trong vụ án này, ông Danh được ghi nhận là "trường hợp khác biệt" đã "không tư lợi" khi nhiều lần kiên quyết từ chối nhận tiền của Công ty Việt Á và nhiều lần cảnh báo cấp dưới tránh sai phạm trong quá trình chống dịch...

Minh Tuệ