Tin nhắn rác, cuộc gọi rác vẫn còn nhiều vì sim rác không chính chủ

Thứ trưởng Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long trả lời báo chí về các vấn đề trong quản lý viễn thông.

Loại bỏ thành công 12,5 triệu sim rác không chính chủ

Thứ trưởng Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long cho biết, 12,5 triệu sim rác có thông tin chủ thuê bao không trùng khớp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã được loại bỏ.

Tiến hành đối soát với Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư, Bộ Thông tin và Truyền thông đã xử lý và lọc ra 19,6 triệu thuê bao có thông tin không trùng khớp. Sau khi thông báo, đã có 7,15 triệu thuê bao tiến hành chuẩn hóa lại thông tin.

Đến nay, các doanh nghiệp viễn thông đã loại bỏ 12,5 triệu sim không chính chủ trên hệ thống. Đây là các sim mà chủ thuê bao không tiến hành cập nhật, chuẩn hóa lại thông tin dù đã quá hạn.

Theo Thứ trưởng Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long, Bộ đang quyết liệt xử lý tình trạng sim không đúng thông tin thuê bao, sim không chính chủ.

“Trước kia, Bộ Thông tin và Truyền thông chưa có thước đo nhằm kiểm tra xem thông tin thuê bao của người sử dụng có chính xác hay không. Điều này đã thay đổi khi Bộ Công an cho ra đời Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư. Đây là căn cứ để các doanh nghiệp viễn thông tiến hành đối soát thông tin thuê bao”, Thứ trưởng Phạm Đức Long cho biết.

Số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, hàng tháng hiện có 1,5 triệu thuê bao mới xuất hiện trên thị trường. Cơ bản các thuê bao mới đều đã được đối soát với Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư.

Hiện ba nhà mạng lớn là Viettel, VNPT, MobiFone chiếm 85% thuê bao phát triển mới. Các nhà mạng này đã kết nối trực tiếp tới Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư. Khi đăng ký thuê bao mới, các thuê bao của 3 nhà mạng này sẽ được đối soát online, nếu khớp với Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư, thuê bao mới được chấp nhận.

Các nhà mạng còn lại như Vietnamobile, Wintel, Itel,... hiện chiếm 15% tổng lượng thuê bao mới ra thị trường hàng tháng. Những nhà mạng này chưa kết nối được với Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư.

Tuy nhiên, định kỳ hàng tháng, các nhà mạng này sẽ phải gửi số liệu thuê bao mới đến Bộ Thông tin và Truyền thông. Trong trường hợp sau quá trình đối soát, nếu thuê bao mới không đúng với Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư, thuê bao sẽ bị xóa khỏi hệ thống.

Theo Thứ trưởng Phạm Đức Long, hiện có tình trạng nhiều người sẵn sàng đứng hộ tên để đăng ký thuê bao.

"Người dân vô hình trung tạo ra những sim không chính chủ. Người thật việc thật, tên chính chủ khíiđối soát nhưng lại là sim không chính chủ. Rất nhiều sim chưa chính chủ dạng này dc bán ra thị trường", Thứ trưởng Long nói.

Dừng phát hành sim di động tại đại lý, điểm bán ủy quyền từ ngày 10/9

Theo Thứ trưởng Phạm Đức Long, thống kê từ các nhà mạng, trong số sim được bán ra thị trường, có tới 80% sim phát hành qua kênh đại lý ủy quyền của nhà mạng; 10% sim được bán trực tiếp từ nhà mạng (các cửa hàng giao dịch của nhà mạng…) và 10% qua kênh chuỗi (là các hệ thống bán lẻ điện thoại lớn).

Trong số này, kênh đại lý được đánh giá là nguồn tạo ra nhiều sim không chính chủ nhất. Thực tế, để bán được sim di động, không ít đại lý đã sử dụng thông tin cá nhân của người dân (mượn hoặc thuê lại) để đăng ký thông tin thuê bao rồi đem bán cho người dùng khác, dẫn đến tình trạng thuê bao chính chủ nhưng người sử dụng thì không phải chính chủ.

Trong đợt rà soát vừa qua, tính đến ngày 31/8, các nhà mạng đã rà soát có khoảng 8,6 triệu thuê bao là trường hợp đứng tên trên 10 sim. Trong đó, đã có 3,6 triệu thuê bao đến cam kết, chuẩn hóa lại thông tin; số còn lại khoảng trên 5 triệu sim đã bị khóa 1 chiều, 2 chiều và thu hồi.

Vì vậy, để ngăn chặn cuộc gọi rác, lừa đảo, các nhà mạng cam kết thực hiện các biện pháp mạnh để ngăn chặn tình trạng sim không chính chủ, sim rác. Một trong những biện pháp được các nhà mạng cam kết là ngừng phân phối sim qua kênh đại lý ủy quyền của nhà mạng, chỉ phân phối sim qua kênh trực tiếp của nhà mạng và các hệ thống kênh chuỗi lớn, uy tín.

Hết sim rác vẫn còn cuộc gọi rác

Ông Nguyễn Phong Nhã, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông.

Chia sẻ tại họp báo tháng 9 của Bộ Thông tin và Truyền thông, khi được hỏi về vấn đề xử lý đối với các tin nhắn rác, cuộc gọi rác, ông Nguyễn Phong Nhã - Phó Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết, trong thực tế, tin nhắn rác, cuộc gọi rác là các bản tin hoặc cuộc gọi không mong muốn. Các tin nhắn, cuộc gọi rác này có thể bị phát tán từ cả các thuê bao chính chủ và các thuê bao không chính chủ.

Để ngăn chặn các thuê bao không chính chủ, thời gian qua, các doanh nghiệp viễn thông di động đã triển khai các biện pháp eKYC (xác thực điện tử), video call (xác thực qua video) nhằm bảo đảm thuê bao phát triển mới phải đúng là có thực.

Các thuê bao phải trùng khớp giữa thông tin của người đến đăng ký với thông tin trên giấy tờ, từ đó hạn chế tối đa tình trạng thông tin thuê bao không chính xác.

Để ngăn chặn tối đa tình trạng phát tán cuộc gọi rác trên không gian mạng, Cục Viễn thông cho rằng cần có sự chủ động vào cuộc của cơ quan, tổ chức có liên quan và của cả chính người dân.

Theo đó, các cơ quan, tổ chức như trường học, ngân hàng, bệnh viện cần chủ động phổ biến các số điện thoại và kênh liên lạc chính thống đến người sử dụng.

Bộ Công thương, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cũng cần có các biện pháp xử lý, ràng buộc trách nhiệm của các đơn vị cung ứng dịch vụ, sản phẩm khi thực hiện quảng cáo qua các kênh không được phép.

Người dùng cá nhân cũng cần nâng cao ý thức bảo vệ thông tin cá nhân và nhận thức được tầm quan trọng của việc sử dụng sim chính chủ. Điều này đặt trong bối cảnh sim điện thoại hiện đã gắn với rất nhiều hoạt động hằng ngày như tài khoản VNeID hay các dịch vụ thanh toán số.

Người dân cũng cần chủ động nâng cao ý thức cảnh giác khi nghe và thực hiện theo các yêu cầu từ số máy lạ, không có trong danh bạ. Họ cũng có thể chủ động cài đặt, sử dụng các dịch vụ chặn lọc hoặc cảnh báo cuộc gọi rác/cuộc gọi lạ do nhà mạng cung cấp.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long cho hay, sim rác có thể tạo ra tin nhắn rác, cuộc gọi rác, nhưng cuộc gọi rác có thể được tạo ra bới sim chính chủ.

Nguyên nhân của thực trạng này một phần là bởi hoạt động telesale hay tiếp thị từ xa qua điện thoại. Hiện không chỉ Việt Nam mà cả thế giới đều đang phải chịu vấn nạn này.

Thứ trưởng Phạm Đức Long cho rằng, do thực tế trên, hết sim rác vẫn sẽ còn cuộc gọi, tin nhắn rác. Vì lẽ đó, cần phải có hướng xử lý khác đối với 2 loại hình rác viễn thông này.

Đại diện Cục Viễn thông cho biết, trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tăng cường phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan để triển khai đồng bộ các giải pháp hạn chế tình trạng cuộc gọi rác, tin nhắn rác.

Hiển thị tên cơ quan công quyền khi gọi điện để chống lừa đảo

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long.

Thứ trưởng Phạm Đức Long cho rằng, đối với các tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo, kẻ xấu chủ yếu mạo danh các cơ quan công quyền như công an, cảnh sát giao thông, viện kiểm sát, ngân hàng. Bộ Thông tin và Truyền thông đã trao đổi với các đơn vị có liên quan để tiến hành thí điểm định danh cuộc gọi của các đơn vị này.

Các nhà mạng đã xây dựng xong giải pháp kỹ thuật và trong tháng 9, 10 sẽ triển khai đến các cơ quan quản lý nhà nước, các bộ ngành, địa phương có liên hệ với người dân.

“Các cơ quan nhà nước khi gọi đến công dân đều phải có định danh, cuộc gọi phải hiện tên đích danh cơ quan. Khi đó, bất cứ số máy lạ, không hiển thị brandname gọi đến xưng danh đại diện cơ quan công quyền đều là lừa đảo”, Thứ trưởng Phạm Đức Long nói.

Các tin nhắn, cuộc gọi rác chủ yếu xuất phát từ các doanh nghiệp có nhu cầu quảng cáo. Hoạt động này đã được quy định rõ trong Nghị định 91/2020.

Theo Nghị định này, doanh nghiệp gửi tin nhắn hay thực hiện cuộc gọi quảng cáo đều sẽ phải có brandname (tên định danh). Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tăng cường thanh tra, nếu cuộc gọi quảng cáo không đăng ký brandname sẽ bị xử phạt hành chính.

Bộ Thông tin và Truyền thông cũng sẽ làm việc với các ngân hàng để tiến tới việc phải có brandname khi các đơn vị liên hệ với khách hàng. Điều này nhằm giúp người dùng di động yên tâm, tránh trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo.

Bên cạnh việc định danh cuộc gọi của cơ quan công quyền, trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ xây dựng sổ tay online nhằm cung cấp kiến thức cho người dân về các kinh nghiệm phòng chống lừa đảo trực tuyến.