Tỷ giá lại nhảy múa, có lo 'vòng xoáy' quay trở lại?

Dồn dập tăng giá rồi giảm mạnh

Sáng 12/9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã điều chỉnh tỷ giá trung tâm USD/VND giảm mạnh 24 đồng xuống còn 23.981 đồng, sau khi tăng lên đỉnh lịch sử 24.005 đồng/USD ghi nhận một ngày trước đó.

Giá bán USD ở Sở Giao dịch của NHNN cũng được giảm từ 25.155 đồng/USD xuống 25.130 đồng/cp.

Tuy nhiên, tại các ngân hàng thương mại (NHTM), tỷ giá vẫn có xu hướng tăng tiếp. Tỷ giá USD/VND tại Vietcombank tính tới 12/9 ở mức 24.240 đồng/USD (giá bán ra), cao hơn so với mức 24.225 đồng/USD chiều 11/9.

Trong phiên liền trước, hôm 11/9, NHNN nâng tỷ giá trung tâm USD/VND lên đỉnh lịch sử: 24.005 đồng/USD. Đây là lần đầu tiên tỷ giá trung tâm vượt mốc 24.000 đồng. Với biên độ 5%, tỷ giá USD các NHTM được phép giao dịch là từ 22.804 - 25.205 đồng/USD.

Giá bán USD ở Sở Giao dịch của NHNN hôm 11/9 cũng đã lên mức 25.155 đồng/USD.

Đồng USD tại Việt Nam tăng mạnh vài ngày qua trong bối cảnh sức ép tỷ giá tiếp tục gia tăng ở khu vực châu Á và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt. Fed có thể tăng lãi suất thêm một lần nữa (lần thứ 12) từ giờ tới cuối năm, trong cuộc họp tháng 9 hoặc tháng 11 tới. 

Nền kinh tế Mỹ vẫn khá mạnh mẽ và đây là cơ sở để ngân hàng trung ương nước này tăng lãi suất để kéo lạm phát (ở mức khoảng 4-5% như hiện tại) về mục tiêu 2%.

Trong khi đó, nhiều nước châu Á nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ hồi phục nền kinh tế, vốn bị ảnh hưởng bởi một chuỗi các biến cố, từ đại dịch Covid-19, xung đột tại Ukraine cho tới những bất ổn trong nước cũng như xuất khẩu sụt giảm do các nước phương Tây giảm tiêu dùng.

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) hôm 15/8 cũng hạ thêm lãi suất chủ chốt trong bối cảnh nền kinh tế lớn thứ hai thế giới phục hồi chậm chạp, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Kinh tế có dấu hiệu giảm phát. 

Đồng Nhân dân tệ (NDT) và lợi suất trái phiếu giảm mạnh. Tới sáng 12/9 ở ngưỡng 7,29 NDT đổi 1 USD. 

Đồng Yên Nhật cũng ở mức rất thấp, tới sáng 12/9 ở gần ngưỡng 147 JPY đổi 1 USD. Từ đầu năm tới nay, đồng Yên Nhật đã giảm gần 11,9%.

Trên thế giới, đồng USD tiếp tục treo cao với chỉ số DXY - đo lường biến động của đồng bạc xanh so với rổ 6 đồng tiền chủ chốt trên thế giới - đứng ở mức 104,6 điểm.

Tại Việt Nam, NHNN đã 4 lần giảm lãi suất điều hành (với tổng mức giảm khoảng 150 điểm phần trăm).

Từ đầu năm tới nay, các NHTM đã đồng loạt giảm lãi suất huy động, từ trên 10% xuống chỉ còn khoảng 6% kỳ hạn 1 năm. Đến ngày 11/9, lãi suất tiền gửi tiết kiệm tại quầy, lĩnh lãi cuối kỳ kỳ hạn 1 tháng được nhiều nhà băng đưa về mức 3-4,75%/năm; kỳ hạn 6 tháng từ 4,7-6,5%/năm; kỳ hạn 12 tháng trong khoảng 5-6,8%/năm.

Nửa cuối năm ra sao?

Có thể thấy, sau giai đoạn tương đối ổn định trong nửa đầu năm 2023, tỷ giá USD/VND gần đây có những biến động mạnh và có thể tiếp diễn trong thời gian tới.

Theo ông Đinh Quang Hinh, Trưởng Bộ phận vĩ mô và Chiến lược thị trường Chứng khoán VNDirect, áp lực tỷ giá tiếp tục gia tăng trong tháng 8, khi đồng USD trên thế giới tăng.

Tính từ đầu năm tới nay, đồng USD đã tăng khoảng 1,9%.

Đồng thời, đồng USD cũng tăng giá so với hầu hết các đồng tiền trong khu vực, bao gồm Thái Lan (+2,5% so với đầu năm), Trung Quốc (+5,5%) và Malaysia (+5,9%). 

Tại Việt Nam, lạm phát tháng 8 tăng 2,96% so với cùng kỳ, cao hơn mức tăng 2,06% trong tháng 7 (so với cùng kỳ).

Chứng khoán MBS dự đoán tỷ giá USD có thể đạt mốc 24.500 đồng nếu Fed tăng thêm lãi suất trong năm nay.

Hiện, lãi suất cho vay qua đêm bằng USD giữa các ngân hàng ở mức trên 5%. Chênh lệch lãi suất giữa USD và VND duy trì ở mức cao đã khuyến khích nắm giữ USD, qua đó gây sức ép lên đồng VND.

Tuy nhiên, MBS nhận định, áp lực đối với đồng VND có thể không mạnh do thặng dư thương mại trong nước ghi nhận ở mức cao so với các năm trở lại đây.

Ông Đinh Quang Hinh cũng cho rằng, NHNN có nhiều cơ sở để ổn định tỷ giá trong năm nay. Theo đó, thặng dư thương mại của Việt Nam ở mức cao. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và kiều hối ổn định. Nguồn cung ngoại tệ bổ sung từ thoái vốn cổ phần cho nhà đầu tư nước ngoài cũng góp phần giúp Việt Nam có thêm USD.

Theo chuyên gia VnDirect, việc ổn định được tỷ giá trong biên độ phù hợp sẽ giảm thiểu được tác động tiêu cực và nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu của Việt Nam. Mức giảm giá vừa phải của VND so với USD (<3%) được cho là sẽ thúc đẩy hoạt động xuất khẩu (tăng khả năng cạnh tranh của xuất khẩu Việt Nam). 

Ngoài ra, với tỷ lệ như vậy, VnDirect phân tích rằng điều này ít có khả năng khiến cho dòng vốn đầu tư nước ngoài chảy mạnh ra khỏi Việt Nam.