Bâng khuâng từ phiên tòa 'chuyến bay giải cứu'

Tôi cả đời làm việc, có những thành công nhất định và cũng có những mối quan hệ thân tình. Nhiều năm tham gia thương trường và công việc xã hội, bản thân yêu mến nhiều người, cũng được nhiều người yêu mến, giúp đỡ khi gặp khó khăn, cả khi hoạn nạn.

Những năm cuối thập niên 1980, đầu thập niên 1990, đất nước mới bước vào công cuộc đổi mới, luật pháp chưa hoàn thiện, nhiều dự án tôi triển khai lúc đó chưa có hành lang pháp lý rõ ràng như đầu tư ra nước ngoài, xin bảo lãnh tín dụng quốc tế…, tôi đã nhận được sự giúp đỡ trên cơ sở vì lợi ích của đất nước, của doanh nghiệp, và của người lao động.

Những sự giúp đỡ to lớn và đầy tinh thần trách nhiệm lúc đó của nhiều vị lãnh đạo đã để lại ấn tượng sâu sắc suốt cuộc đời tôi.

Về sau này cũng vậy, tôi nhận được nhiều sự giúp đỡ trong công việc và tất cả đều hết sức vô tư, trong sáng. Những ngày lễ tết thăm hỏi nhau, tôi cũng chu đáo có chai rượu, hộp bánh, cũng có phong bì đo đỏ lì xì khoảng một hoặc hai triệu đồng. Ai cũng nhận vui vẻ, lấy hên...

Mấy hôm nay xem chuyện xử án "những chuyến bay giải cứu" thấy người ta cám ơn nhau bằng "bao tải, cặp, vali cứ như tiền âm phủ", tự dưng tôi nhớ lại và "quê" với cái phong bao một triệu, 2 triệu đồng của mình...

Nhiều bị cáo nói trước tòa rằng nhận thức số tiền lớn mà mình nhận được là "quà cảm ơn" (?). Có vị phân trần vì không làm lĩnh vực quản lý kinh tế nên không phân biệt được ranh giới giữa nhận "cảm ơn" với hành vi phạm tội...

Chẳng biết ra sao, nhưng nghe lời nói của một số bị cáo, tôi tự nghĩ, lời nói dối có thể dối được người đối diện, dối quan tòa (vì cho rằng không chứng cứ), dối nhân dân, dối xã hội, dối trời (vì trời cao quá) nhưng không thể dối chính mình, nếu còn lương tâm của con người... và không thể dối với người trong cuộc (giữa người đưa và người nhận...).

Trời cao quá nhưng chẳng phải chúng ta vẫn hay nói với nhau rằng "ông trời có mắt" hay sao.

Tác giả: Bà Nguyễn Thị Sơn, nguyên Phó Tổng thư ký Trung Ương Hội Luật Gia Việt Nam; Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và Kinh doanh Quốc tế thuộc Hội luật gia Việt Nam; nguyên Ủy viên Ủy ban Trung ương MTTQVN.